Κυπριακά έθιμα της ημέρας των καλάντων παραμονής των Θεοφανείων και της εορτής των Θεοφανείων (Φώτων) στην Κύπρο.
Οι νοικοκυρές σηκώνονται πολύ πρωί και ετοιμάζουν τους λουκουμάδες (τα ξεροτήγανα) και ρίχνουν την πρώτη τηγανιά πάνω στα κεραμίδια για να φάνε οι καλικάντζαροι και να φύγουν λέγοντας το «τιτσίν τιτσίν λουκάνικο, μαχαίρι μαυρομάνικο, κομμάτι ξεροτήγανο, να φάτε και να φύετε».
Μετά τις ώρες που διαβάζονται στην εκκλησία, ο ιερέας με το σταυρό στο χέρι, ένα φαναράκι με φως και ένα δοχείο με αγιασμό, συνοδευόμενος από παιδιά, γύριζε από σπίτι σε σπίτι για να ”καπλαντίσει”, δηλαδή να ραντίζει το σπίτι με αγιασμό ψάλλοντας το «εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε…».
Κάθε οικοκυρά προσκυνούσε το σταυρό και έριχνε ένα κέρμα στο δοχείο για τα παιδιά και κερνούσε με γλυκά όλους. …
Επίσης είχε έτοιμο το τραπέζι με το νηστίσιμο φαγητό, την μπουκάλα με το κρασί, το ποτήρι, και το ψωμί για να το ευλογήσει ο ιερέας και ακόμα να το γευτεί.
Ακόμα έπαιρναν αγιασμό από την εκκλησία και ράντιζαν τα ζώα τους, τα χωράφια τους και τα σπαρτά τους για να είναι ευλογημένα.
Ο Αγιασμός των υδάτων
Την ημέρα των Θεοφανείων όλη η οικογένεια από νωρίς το πρωί βρίσκεται στην εκκλησία για τον Αγιασμό των υδάτων.
Παλιά έπαιρναν μαζί τους και διάφορα προϊόντα όπως εσπεριδοειδή, σταφύλι και τα βάπτιζαν μέσα στον αγιασμό και τα έπαιρναν σπίτι μαζί τους για ευλογία.
Επίσης έπαιρναν μαζί τους ένα ποτηράκι για να πιουν αγιασμό «δρόσο» όπως τον ονόμαζαν.
Παράλληλα, έφερνα από την εκκλησία ”Αγιασμένο φως”, με το οποίο άναβαν καντήλι στο σπίτι για σαράντα μέρες.
Βέβαια στις παραθαλάσσιες περιοχές ο αγιασμός των υδάτων γίνεται ως συνήθως στη θάλασσα με το ρίξιμο του σταυρού και το νικητή και αφήνονται ελεύθερα λευκά περιστέρια.
Στα πολύ παλιά χρόνια, τη μέρα των Φώτων άναβαν ένα κερί και το έδεναν στο κέρατο του βοδιού. Και αυτό για να είναι ευλογημένο, αφού με τα βόδια όργωναν τα χωράφια τους και ως εκ τούτου έπρεπε να είναι και αυτά ευλογημένα.
Την ημέρα των Φώτων τα παιδιά τους συγγενείς τους, ιδιαίτερα τον τατά ή τη νονά τους λέγοντας τους το «Καλημέρα και τα Φώτα και την Πουλουστρίνα πρώτα».
Και έτσι τελειώνει η περίοδος του Δωδεκαημέρου!!!
