Ο όσιος Θεοφάνης ἐζησε τον ΙΣΤ΄ αιώνα. Γεννήθηκε στα Ιωάννινα από ευσεβείς γονείς. Όταν ενηλικιώθηκε, πήγε στο Άγιο Όρος κι έγινε μοναχός στη μονή Δοχειαρίου. Περί το 1560 εξελέγη ομόφωνα ηγούμενος αυτής της μονής.
Επειδή ο ανιψιός του δια της βίας από τους Τούρκους ακολούθησε το Ισλάμ, αλλά με την βοήθεια του βοήθεια του Θεού και του θείου του Θεοφάνη, επέστρεψε στη προγονική ορθόδοξη πίστη, τον έκρυψε στο μοναστήρι του και του έδωσε την μοναχική κουρά, αναγκάστηκε με τον ανεψιό του να πάει στη σκήτη της Βέροιας, όπου έκτισε μονή προς τιμήν της Θεοτόκου ‘’συναγαγών πολλούς μιμητάς της ενάρετου πολιτείας αυτού’’.
Όταν η μονή αυτή αναπτύχτηκε στη πνευματική ζωή, το 1593 άφησε τον ανεψιό του να τη διευθύνει κι αυτός πήγε στη Νάουσα, όπου έκτισε άλλη μονή προς τιμή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.
Αμέσως συγκεντρώθηκαν πολλοί χριστιανοί οι οποίοι ακολούθησαν την μοναχική ζωή ενώ εκείνος ήταν ηγούμενος τους. Επίσης πολλοί χριστιανοί κατέφευγαν στον όσιο για παρηγοριά και στήριγμα.
Κατόπιν επέστρεψε στη σκήτη της Βέροιας, όπου κοιμήθηκε εν Κυρίω και ετάφη, αφού είχε προβλέψει την κοίμησή του.
Η θαυματόβρυτη κάρα του φυλάγεται στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ναούσης. Στη μονή Δοχειαρίου σώζεται η ηγουμενική ράβδο του οσίου.
Ο όσιος Θεοφάνης, και όσο ζούσε επιτελούσε πλήθος θαυμάτων. Αναφέρονται πώς μετέβαλε το θαλασσινό νερό σε πόσιμο, κόπασε σφοδρή θαλασσοταραχή, θεράπευσε πολλούς λεπρούς Αγαρηνούς.
Έσωσε τη Νάουσα από την πανώλη και την ανομβρία, για αυτό τον λόγο ο όσιος είναι πολιούχος της.
Η μνήμη του τιμάται την 19ην Αυγούστου.
