«ΠΟΙΜΗΝ ΚΑΙ ΠΟΙΜΝΙΟ»
Ἀπό τό βιβλίο «Ἀπάνθισμα Ἐπιστολῶν» – Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου
Μοῦ γράφετε ὅτι εἴχατε ἕναν καλό ἱερέα, ὁ ὁποῖος ὅμως διορίστηκε σέ ἄλλη ἐνορία. Στή θέση του ἦλθε κάποιος πού σᾶς στενοχωρεῖ μέ τήν συμπεριφορά του.
ποιμενας
Εἶναι ἀπρόσεκτος καί βιαστικός στίς ἀκολουθίες, ἐλαφρός στίς συζητήσεις, ἀμελής καί ἀσαφής στό κήρυγμα.
Μέ ρωτᾶτε πῶς μπορεῖτε ν’ ἀπαλλαγῆτε ἀπ’ αὐτόν τόν πειρασμό.
Μάθετε ὅτι ἐσεῖς φταῖτε γι’ αὐτόν! Δέν ἐκμεταλλευθήκατε τόν καλό ἱερέα καί ὁ Κύριος σᾶς τόν πῆρε.
Σᾶς ρωτῶ: Γίνατε καλύτεροι μέ τόν προηγούμενο καλό ἱερέα; Ἀσφαλῶς δυσκολεύεσθε ν’ ἀπαντήσετε καταφατικά. Κι ἐγώ ἀπό μακρυά θά συμφωνήσω μαζί σας ὅτι δέν γίνατε καλύτεροι, κρίνοντας τήν κριτική πού κάνετε στόν νέο σας ἱερέα, χωρίς νά συγκρατῆτε καθόλου τά ἐναντίον του αἰσθήματά σας.
Πρίν ἀπό τόν καλό ἱερέα εἴχατε καί ἄλλον καλό. Βλέπετε πόσους καλούς ἱερεῖς σᾶς ἔστειλε ὁ Θεός; Καί ὅμως ἐσεῖς μείνατε ἀδιόρθωτοι. Σκέφθηκε λοιπόν ὁ Θεός: Γιατί νά θυσιάζω γι’ αὐτούς τούς ἀδιόρθωτους τούς καλούς μου ἱερεῖς; Θά τούς στείλω ἕναν πού νά τούς ταιριάζει.
Καί σᾶς τόν ἔστειλε!
Θά ἔπρεπε λοιπόν τό συντομώτερο νά κάνετε αὐτοκριτική, νά μετανοούσατε καί νά διορθωνόσασθε.
Ἐσεῖς ὅμως κρίνατε καί κατακρίνατε!
Διορθωθεῖτε ἐσεῖς καί θά διορθωθεῖ καί ὁ ἱερέας.
Διότι τότε θά σκεφτεῖ: Μέ τέτοιους εὐσεβεῖς καί ἐναρέτους πιστούς, πῶς μπορῶ νά συμπεριφέρομαι ἀπρόσεκτα; Πῶς μπορῶ νά λειτουργῶ χωρίς εὐλάβεια; Πῶς μπορῶ ν’ ἀδιαφορῶ γιά τήν πνευματική τους οἰκοδομή;
Ἐάν οἱ ποιμένες εἶναι ἀπρόσεκτοι καί βιαστικοί στίς ἀκολουθίες, καί δέν ἔχουν βάθος στίς συζητήσεις, αὐτό κατά ἕνα μεγάλο μέρος ὀφείλεται στό ὅτι προσαρμόζονται μέ τό ποίμνιο, μέ τούς ἐνορῖτες.
Λέγοντας αὐτά δέν δικαιολογῶ τόν νέο σας ἱερέα. Γι’ αὐτόν δέν ὑπάρχει συγχώρησις, οὔτε ὅταν ἐνεργεῖ παρά τούς κανόνες καί τήν ἐκκλησιαστική τάξη, οὔτε ὅταν ἐνεργεῖ σύμφωνα μέ τό τυπικό ἀλλά χωρίς διάκριση καί προσοχή, σκανδαλίζοντας τούς πιστούς, τίς ψυχές πού τοῦ ἐμπιστεύθηκαν. Ἐδῶ ἁπλῶς λέω γιά σᾶς, τί πρέπει νά κάνετε στήν περίπτωσι αὐτή.
Τό πρῶτο ἤδη σᾶς ἀνέφερα: Μήν κατηγορεῖτε καί μήν κατακρίνετε κανένα, ἀλλά στραφεῖτε στούς ἑαυτούς σας. Διορθωθεῖτε στήν προσευχή, στίς συζητήσεις καί σ’ ὅλη σας τήν διαγωγή.
Προσευχηθεῖτε ἔπειτα ἐγκάρδια, γιά νά διορθώσει ὁ Θεός τόν ἱερέα. Καί θά τόν διορθώσει! Μόνο νά προσεύχεσθε ὅπως πρέπει. Ὁ Κύριος εἶπε: «Ἐάν δύο ὑμῶν συμφωνήσωσιν ἐπί τῆς γῆς περί παντός πράγματος οὗ ἐάν αἰτήσωνται, γεννήσεται αὐτοῖς». (Ματθ. 18.19).
Συγκεντρωθεῖτε λοιπόν ὅσοι πονᾶτε τήν ἐνορία σας καί ἀρχίστε νά προσεύχεσθε γιά τόν ἱερέα. Ἑνῶστε μέ τήν προσευχή τήν νηστεία καί διπλασιάστε τήν ἐλεημοσύνη.
Καί αὐτό ὄχι μία ἡμέρα, οὔτε δυό, ἀλλά ἑβδομάδες καί μῆνες καί χρόνο. Κοπιάστε μέ ταπείνωση καί συντριβή, καί ὁπωσδήποτε ἡ προσευχή σας θά φέρει τό ποθητό ἀποτέλεσμα.
Δέν εἶναι πολύς καιρός πού ἄκουσα γιά τήν θαυμαστή ἀμοιβή ἑνός παρόμοιου κόπου. Μία γερόντισσα, ἁπλοϊκή καί πολύ εὐσεβής, πληροφορήθηκε ὅτι κάποιος πού ἐκτιμοῦσε, ἄρχισε σιγά-σιγά νά παρεκκλίνει ἀπό τήν αὐστηρή πνευματική του ζωή καί λυπήθηκε πολύ γι’ αὐτό.
Πῆγε λοιπόν στό σπίτι της, κλείσθηκε στό δωμάτιό της καί ἄρχισε γεμάτη πίστη νά προσεύχεται μέ τά ἑξῆς λόγια: «Κύριε, δέν θά σηκωθῶ ἀπ’ αὐτή τήν θέση, δέν θά βάλω ψίχουλο στό στόμα μου, δέν θά πιῶ σταγόνα νερό, δέν θά κλείσω νυσταγμένη τά μάτια μου, ἕως ὅτου μ’ ἀκούσεις καί ἐπαναφέρεις τόν ἄνθρωπο αὐτόν στήν προηγούμενη τακτική του».
Καταπονοῦσε δηλαδή τόν ἑαυτό της καί μέ δάκρυα, ἱκέτευε τόν Κύριο νά τήν ἀκούσει. Καί ὅταν οἱ λιγοστές δυνάμεις της ἄρχισαν νά τήν ἐγκαταλείπουν, αὐτή ἐπέμενε: «Καί νά πεθαίνω, δέν θά ὑποχωρήσω, ἕως ὅτου μ ἀκούσει ὁ Κύριος».
Τό ἀποτέλεσμα μιᾶς τόσο θερμῆς καί ζωντανῆς προσευχῆς δέν ἄργησε νά ἔλθῃ.
Ἔλαβε ἐσωτερική πληροφορία ὅτι ἐκεῖνος γιά τόν ὁποῖον προσευχόταν διορθώθηκε. Ἄρχισε νά συμπεριφέρεται καί νά σκέπτεται καί ν’ ἀγωνίζεται ὅπως καί πρίν. Ἔτρεξε νά τό διαπιστώσῃ ἡ ἴδια καί χάρηκε πολύ. Δέν εἶχαν τέλος τότε τά δάκρυα τῆς εὐγνωμοσύνης της στόν Θεό.
Νά τί εἶδος προσευχῆς ὀφείλετε νά κάνετε. Ἄν ὄχι στήν μορφή, γιατί γιά σᾶς μπορεῖ νά μήν εἶναι εὔκολο, τουλάχιστον στήν ζέση τῆς καρδιᾶς, στήν αὐτοθυσία, στήν ἐπιμονή καί στήν καρτερία. Καί ὁπωσδήποτε ὁ Κύριος θ’ ἀνταποκριθεῖ. Θά χαρεῖτε αὐτό πού ποθεῖτε.
Ἐάν ὅμως ἀρκεσθῆτε, εἴτε στό σπίτι, εἴτε στήν Ἐκκλησία, εἴτε στόν δρόμο, νά πῆτε χωρίς πόνο καί συντριβή, ἕνα ξερό καί ἀδιάφορο «Κύριε, βοήθησε τόν παπᾶ μας νά διορθωθῇ», τί εἴδους καρπό περιμένετε ἀπό μία τέτοια ψυχρή προσευχή; Αὐτή δέν εἶναι προσευχή, ἀλλά μία ἀργολογία.
Κυρίως ἤθελα νά σᾶς τονίσω τό προηγούμενο μέτρο, πού πρέπει νά λάβετε. Θά προσθέσω ἀκόμη ἕνα. Γιά νά τό ἐφαρμόσῃ ὅμως κανείς ἀποδοτικά καί νά φέρῃ ἀνάλογο ἀποτέλεσμα, πρέπει νά κοπιάσῃ ἀρκετά:
Θά μπορούσατε ἐσεῖς οἱ καλοπροαίρετοι, πού χαίρετε κάποιας τιμῆς, νά πλησιάσετε τόν ἱερέα καί νά τόν παρακαλέσετε ν’ ἀλλάξῃ ἐκεῖνες τίς συγκεκριμένες ἐκδηλώσεις, πού σᾶς ταράζουν καί σᾶς σκανδαλίζουν;
Ἡ ἐνέργεια αὐτή δέν φαίνεται νά ἔχῃ καμμιά δυσκολία. Ἔχει ὅμως πολλή δυσκολία προκειμένου νά γίνῃ μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά φέρῃ καρπό.
Θά πρέπει τότε καί τό βλέμμα σας καί τό ὕφος καί ὁ τόνος τῆς φωνῆς, δηλαδή ὄχι μόνο τό περιεχόμενο τῶν λόγων, ἀλλά καί ὁ τρόπος ἐκφράσεώς τους, νά ἐκδηλώνουν τήν θερμή καί ἀληθινή ἀγάπη.
Τότε μποροῦμε νά ἐλπίζουμε ὅτι αὐτή ἡ προσπάθεια θά φέρῃ τό ποθούμενο ἀποτέλεσμα. Χωρίς ὅμως αὐτόν τόν τρόπο καλύτερα νά μήν ἐπιχειρήσῃ κανείς οὔτε ἕνα βῆμα, γιατί θά προκύψει χειρότερο ἀποτέλεσμα. Θά δημιουργηθεῖ διάστασις, πού εἶναι τό πλέον ὀδυνηρό στίς σχέσεις ποιμένος καί ποιμνίου.
Ἵσως νά εἶναι εὐκολώτερο νά τοῦ τά γράψῃ κανείς μέ πολλή ἀγάπη καί ταπείνωση. Ἀλλά πάλι τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι ἀβέβαιο. Μπορεῖ καί μέ τόν τρόπο αὐτόν ἐπίσης νά ἔχουμε μία καταστρεπτική ἀποτυχία. Νά γιατί δέν ἀποφασίζω νά σᾶς προτρέψω σέ κάτι τέτοιο.
Σέ ὅλες μας τίς ἐνέργειες παίζουν σοβαρώτατο ρόλο οἱ προϋπόθεσεις μέ τίς ὁποῖες ξεκινᾶμε. Τό νά συζητήσῃ κανείς μέ τόν ἱερέα σας ἤ νά τοῦ γράψῃ μέ τόν πιό εὐγενικό τρόπο, μπορεῖ εὔκολα νά τό κάνῃ.
Γιά νά πετύχῃ ὅμως τόν σκοπό του δέν ἀρκεῖ μόνον ἡ εὐγένεια. Ἡ εὐγένεια χωρίς τήν ἀγάπη εἶναι κεντρί πού πληγώνει.
Νομίζω ὅτι οἱ ἄνθρωποι σέ μερικές περιπτώσεις συμπεριφέρονται ἔτσι καί χωρίς ἔλεγχο συνειδήσεως γιά τό ἀρνητικό ἀποτέλεσμα τῶν προσπαθειῶν τους, διαλαλοῦν: «Κάναμε ὅ,τι μπορούσαμε»! Καλύτερα ὅμως θά ἦταν νά μήν ἔκαναν τίποτε!
Δέν μπορῶ ἐγώ νά σᾶς συστήσω τίποτε περισσότερο ἀπό αὐτά, παρά μόνο νά κάνετε ὑπομονή. Ὑπάρχουν βέβαια καί διοικητικά μέσα, ἀναφορές στήν Μητρόπολη κ. τ. λ. ἀλλά προτιμῶ νά μή φθάσετε ἕως ἐκεῖ. Ἄς ἐφαρμόσετε τά ἠπιώτερα μέσα πού σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως.
Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ
Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά Μονή.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
Πηγή: hristospanagia3 – makkavaios
