Ό άγιος Άλμπαν ήταν ειδωλολάτρης ταπεινής καταγωγής που ζούσε στο Βερουλιάνο (Σαιντ-Άλμπαν τής Αγγλίας) και ο οποίος προσέφερε φιλοξενία σέ εναν ιεραπόστολο ιερέα πού καταδιωκόταν.
Βλέποντας ο Άλμπαν τον φιλοξενούμενο του να εγκαρτερεί στήν προσευχή ήμερα και νύχτα, δέχτηκε το άγγιγμα τής θείας χάριτος και άρχισε νά ακολουθεί το παράδειγμα του και νά τον ρωτά γιά τήν Πίστη του.
Οί διδαχές του άγιου ιερέα έδιωξαν κάθε ίχνος ειδωλολατρικής δεισιδαιμονίας από πάνω του καί έλαβε τον φωτισμό του αγίου Βαπτίσματος.
Ο Ρωμαίος διοικητής ωστόσο πληροφορήθηκε ότι ο ιεραπόστολος κρυβόταν στο σπίτι του Άλμπαν και έστειλε τους στρατιώτες του γιά νά τον συλλάβουν.
Όταν αυτοί έφθασαν εκεί βρήκαν τον Άλμπαν ντυμένο με τά ρούχα του ιερέα, ο οποίος είχε καταφέρει νά φύγει. Δεν πρόβαλε καμμία αντίσταση καί οδηγήθηκε στο δικαστήριο τήν στιγμή πού ο δικαστής στεκόταν μπροστά στον βωμό των ψευδών θεών έτοιμος νά προσφέρει θυσία.
Διαπιστώνοντας ό’τι είχε ξεγελαστεί, εξοργίστηκε καί απείλησε τον Άλμπαν με θάνατο άν αρνιόταν νά παραδώσει τον φυγάδα καί νά εκδηλώσει τήν ευσέβεια του απέναντι στους θεούς.
Όταν του ζητήθηκε νά δηλώσει ποιος είναι, ο Άλμπαν απάντησε με θάρρος ότι πλέον ήταν χριστιανός, τόσο κατ’ όνομα όσο καί κατά τον τρόπο του βίου, ενέπαιξε δέ τά άψυχα είδωλα πού δεν μπορούν νά εισακούσουν αυτούς πού τά λατρεύουν καί προσφέρουν σέ αυτά τις προσευχές τους, ενώ αντίθετα προξενούν τήν αιώνια καταδίκη τους.
Ο δικαστής τον παρέδωσε στους άνδρες του γιά νά τον μαστιγώσουν. Καθώς δμως ο άγιος επέδειξε τήν καρτερία ασώματου όντος καί ακτινοβολούσε άπό χαρά, έδωσε τήν εντολή νά τον θανατώσουν χωρίς χρονοτριβή.
Λέγεται ότι με τήν προσευχή του ο άγιος Άλμπαν έδωσε τήν δυνατότητα στο πλήθος πού προσήλθε νά παραστεί στήν θανάτωση του νά περάσει τον ποταμό Κόλν αβρόχοις ποσίν, προκειμένου νά μήν καθυστερήσει τήν είσοδο του στους ουρανούς περιμένοντας ώσπου νά περάσουν όλοι άπό τήν στενή γέφυρα πού οδηγούσε στον τόπο τής εκτέλεσης του.
Μπροστά στο θαύμα αυτό, ένας άπό τους δήμιους του μεταστράφηκε καί δήλωσε έτοιμος νά αποκεφαλισθεί στήν θέση του άγιου.
Έσυραν τον Άλμπαν στήν κορυφή ενός ψηλού λόφου, όπου ο άγιος έκανε νά αναβλύσει μία πηγή γιά νά ξεδιψάσει το πλήθος, προσευχήθηκε υπέρ τών διωκτών του καί προσφέρθηκε γαλήνια στο ξίφος.
Τήν στιγμή πού το κεφάλι του κύλησε στό χώμα τά μάτια του δημίου του βγήκαν από τις κόγχες τους. Μπροστά σε παρόμοια θαύματα ο διοικητής διέταξε να σταματήσει ο διωγμός και να αποδοθεί τιμή στους ένδοξους μάρτυρες του Χριστού.
Έκτοτε πολλοί άρρωστοι θεραπεύθηκαν κοντά στον τάφο του αγίου Άλμπαν και ή τιμή του διαδόθηκε ευρέως στήν Αγγλία, όπου τιμάται ώς πρωτομάρτυρας, καθώς και στήν υπόλοιπη Ευρώπη.
Πηγή: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
