Οι Άγιοι Κάρπος, Πάπυλος, Αγαθόδωρος και Αγαθονίκη μαρτύρησαν όταν αυτοκράτορας ήταν ο Δέκιος (249 – 251 μ.Χ.), σκληρότατος διώκτης των χριστιανών. Όλοι, πατρίδα είχαν την Πέργαμο.
Ο Κάρπος, με άρτια γραμματική μόρφωση, ευσεβέστατος και με πολλές υπηρεσίες στην Εκκλησία, είχε γίνει επίσκοπος Θυατείρων.
Ο Πάπυλος, που είχε σπουδάσει ιατρική και πρόσφερε τις υπηρεσίες του αμισθί, έγινε διάκονος και άμεσος συνεργάτης του Καρπού. Ο Αγαθόδωρος, ψυχή εκλεκτή και πιστή, ήταν υπηρέτης στην επισκοπή Θυατείρων.
Όταν και τους τρεις συνέλαβε ο ανθύπατος Ουαλέριος, ομολόγησαν μπροστά του με παρρησία το Χριστό. Τότε ο Ουαλέριος τους είπε: «Οι χριστιανοί είναι δεισιδαίμονες, ανίκανοι, χωρίς ανώτερα αισθήματα. Εσείς, σαν μορφωμένοι άνθρωποι, αμέσως πρέπει να τους αρνηθείτε».
Στην κατηγορία αυτή, απάντησε ο Επίσκοπος Καρπός με τα λόγια του Αποστόλου Παύλου. Μια απάντηση που ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει στους αιώνες, για το φρόνημα των συνειδητών χριστιανών.
Είπε λοιπόν: «Κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσὶ λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν», που σημαίνει, εμείς οι χριστιανοί βασιλιά, κοπιάζουμε με τα ίδια μας τα χέρια.
Έπειτα, την ώρα που οι άπιστοι στο Ευαγγέλιο μας βρίζουν και μας περιγελούν, εμείς ευχόμαστε αγαθά γι’ αυτούς. Ενώ μας καταδιώκουν, τους δείχνουμε ανοχή, ενώ μας συκοφαντούν, απαντούμε με λόγια γλυκά και παρακλητικά.
Εκνευρισμένος ο Ουαλέριος από την απάντηση, αφού τους βασάνισε, μαζί με την αδελφή του Παπύλου Αγαθονίκη, όλους τους αποκεφάλισε.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Βίον ἔνθεον, διαδραμόντες, Χριστοῦ ὤφθητε, συγκληρονόμοι, δι’ ἀθλήσεως ἐχθρὸν τροπωσάμενοι, Καρπὲ σοφὲ καὶ κλεινὲ Ἀγαθόδωρε, Ἀγαθονίκη καὶ Πάπυλε ἔνδοξε. Θεῖοι Μάρτυρες, Χριστῷ τῷ Θεῷ πρεσβεύσατε, δωρήσασθαι ἤμιν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Ὡς θησαυρὸν πολυτελὴ ὁ Δεσπότης, καὶ κρήνην βρύουσαν κρουvοὺς ἰαμάτων, τοῖς ἐπὶ γῆς παρέσχετο τὰ λείψανα ὑμῶν, νόσους μὲv καθαίροvτα, παθημάτωv ποικίλωv, χάριν δὲ βραβεύοντα, ταῖς ψυχαῖς ἀενάως, διὸ συμφώvως Καρπὲ τὴν ὑμῶν, Πάπυλε πόθῳ, τελοῦμεv πανήγυριv.
Ὁ Οἶκος
Ἡ προαιώνιος Θεοῦ Σοφία τε καὶ Λόγος, νοός μου τὴν ὁμίχλην ἀπέλασον, καὶ δίδου λόγον σοφίας ὡς Θεός, τοὺς μιμησαμένους διὰ πόθον ὁλικῶς τὰ θεῖά σου παθήματα, ἀνυμνῆσαι προθύμως, ὡς ὑπὸ σοῦ. Δέσποτα τῶν ὅλων, ἐπαξίως τῶν ἀγώνων τὰς ἀμοιβὰς ἀποληψομένους. Ἐνταῦθα γὰρ πιστῶν οἱ δῆμοι κυκλοῦντες τῶν λειψάνων τήν σορόν, τὴν εὐεξίαν δρέπονται ἀεί, συμφώνως ἐπιτελοῦντες, Πάπυλε, Κάρπε, ὑμῶν τὴν πανήγυριν.
Μεγαλυνάριον
Κάρπωμα προσήχθητε λογικόν, ἄνθραξι τῶν ἄθλων, τῷ τυθέντι ὑπὲρ ἡμῶν, Πάπυλε καὶ Κάρπε, σὺν τῷ Ἀγαθοδώρῳ, καὶ τῇ Ἀγαθονίκῃ· διὸ δεδόξασθε.
