Την πρώτη πληροφορία για την ανάβλυση του μύρου βρίσκουμε στον Ιωάννη Καμενιάτη, ο οποίος εξιστόρησε την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς το 904. Αυτός για πρώτη φορά αποκαλεί τον Άγιο Δημήτριο «μυροβλύτην».
Γράφει ο Καμενιάτης: «Αυτόν γαρ αυχεί Θεσσαλονίκη τον Παύλον έχειν της ευσεβείας διδάσκαλον το σκεύος της εκλογής, μετ εκείνον δε τον μέγαν εν μάρτυσι και αξιοθαύμαστον εν αθλοφόροις Δημήτριον τόν Μυροβλύτην, πολύν αγώνα υπέρ της ευσεβείας καταβαλόμενον», (διότι γι αυτόν τον λόγο είναι περήφανη η Θεσσαλονίκη, επειδή έχει τον Παύλο, το σκεύος εκλογής, διδάσκαλο της ευσέβειας, και μετά τον Παύλο τον μεγάλο μεταξύ των μαρτύρων και αξιοθαύμαστο μεταξύ των αθλοφόρων, τον Δημήτριο τον Μυροβλύτη, ο οποίος και αυτός αγωνίσθηκε πολύ και κοπίασε για την ευσέβεια).
Ο Κωνσταντίνος Ακροπολίτης (Μέγας Λογοθέτης από το 1296 ως το 1321, γνωστός συναξαριστής, ρήτορας, και επιστολογράφος) στον λόγο του «εις τόνΜεγαλομάρτυρα και μυροβλύτην Δημήτριον» περιγράφοντας ένα θαύμα θεραπείας οφθαλμών διά του μύρου, αποκαλεί τον Άγιο «μυροβλύτην».
Γράφει ο Ακροπολίτης: «σπεύδοιμι δε προς την του Μεγάλου Δημητρίου πόλιν όση μοι δύναμις, ως αν εκείσε γενόμενος παρά τε τον ναόν αφικοίμην και τη τιμία προσεπιρριφείην σορώ και τω θείωτούς οφθαλμούς επιχρισαίμην μύρωκαί την οπτικήν απολάβοιμι, πέποιθα γαρ ως πάραυτά μοι τας όψεις ο μυροβλύτης ιάσαιτο. Και ο μυροβλύτης «αλλά δεύρό μοι του ίππου επίβηθι προς βραχύ και προς ολίγον δια ναπαύθητι», (βιάζομαι να πάω στην πόλη του μεγάλου Δημητρίου με όση δύναμη έχω, φτάνοντας δε στον ναό και προσπίπτοντας στην τιμία σορό επάλειψα τα μάτια μου με το θείο μύρο και απέκτησα την όρασή μου.
Είχα πιστέψει πως αμέσως ο μυροβλύτης θα μου χάριζε την όρασή μου. Και ο μυροβλύτης μου είπε: «έλα ανέβα πάνω στο άλογό μου για λίγο και ξεκουρά σου λιγάκι»).
Επίσης ο Ισίδωρος Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (1342-1396) ονομάζει τόν Άγιο Δημήτριο «μυρορρόα»: «αλλ ου τούτο μόνον ικανόν, αγαπητοί, έως αν ημίν μη προσή και βίος επαινετός και ευώδης και ο Δημήτριος οσφραινόμενος ήδεται μυρορρόας», (αλλά μόνον αυτό δεν είναι αρκετό αγαπητοί, αν δεν μας παρουσιάσει και ζωή αξιέπαινη και ευώδη, από την οποία οσφραινόμενος ο Δημήτριος μυροβλύζει ευχάριστα).
Αλλά και ο Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γαβριήλ (1397-1416) στις ομιλίες του ονομάζει τον Άγιο μυροβλύτη. «Συ, δε, μάρτυς, μέγιστε του Χριστού, μυροβλύτα Δημήτριε», (Εσύ δε μεγαλομάρτυρα του Χριστού, μυροβλύτα Δημήτριε).
Ο ίδιος επίσης λίγο παρακάτω γράφει: «Διά ταύτα και ημείς υπόθεσιν μεγίστων προθέντες τον θαυματουργόν και μυροβλύτην Δημήτριον» (γι αυτό κι εμείς ως μεγάλη υπόθεση προβάλουμε τον θαυματουργό και μυροβλύτη Δημήτριο).
Από μία επιγραφή του 1284 μ.Χ. πάνω σε λευκόμάρμαρο, η oποία βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη δίπλα στην πύλη του τζαμιού Εσκί Σεράι (ναός του Προφήτη Ηλία) που δημοσιεύθηκε από τους Ευθ. Τσιγαρίδα Κάτια Λοβέρδου-Τσιγαρίδα και σήμερα βρίσκεται στο Ναό του Αγίου Γεωργίου (Ροτόντα), πληροφορούμαστε ότι ο ανακαινιζόμενος ναός του τρισμάκαρος «έχει εντός τον μέγα μυροβλύτη».
Τέλος, να πούμε πως πολλοί εγκωμιαστές επιγράφουν τους λόγους και τα εγκώμιά τους αποκαλώντας τον μεγαλομάρτυρα Άγιο Δημήτριο «μυροβλύτη».
Στην λειτουργική επίσης ζωή και παράδοση της Εκκλησίας μας μετά τον 10ο αιώνα ο Άγιος Δημήτριος μνημονεύεται ως «μεγαλομάρτυς και μυροβλύτης».
Από τη μελέτη των πηγών, των κανόνων, των ύμνων, των τροπαρίων και γενικά της λειτουργικής και λατρευτικής παράδοσης, προκύπτει ότι η ανάβλυση του μύρου γινόταν είτε από το πηγάδι , είτε από τον τάφο, είτε από τη λάρνακα και το κιβώριο, είτε από τη λογχισμένη πλευρά, είτε από το σώμα και τη σορό του μάρτυρα, ως την αστείρευτη πηγή.
Τα μύρα αυτά ήταν «αείρροα», σχημάτιζαν «ποταμόν» που διαπότιζε όχι μόνο την πόλη αλλά και «πάσαν την γην» με αποτέλεσμα να καταγγέλλεται στην οικουμένη ότι το μύρο είναι «αμοιβή της αγνείας» του μάρτυρα και δείγμα «αληθούς αφθαρσίας».
Επίσης «το αίμα Δημητρίου» που έρρευσε από τη λογχισμένη πλευρά μεταβάλλεται σε «μύρον κοινόν αναβλύζον εξ αυτής και παρέχον τοις πιστοίς ιάματα» (το αίμα του Δημητρίου που έρρευσε από την πλευρά του μεταβάλλεται σε κοινό που μπορούν να το πάρουν όλοι μύρο που αναβλύζει από αυτήν (την πληγή) και παρέχει θεραπείες στους πιστούς), ενώ η ευωδία του εκδιώκει τους δαίμονες.
Η σορός των αγίων λειψάνων ανέκαθεν, αναφέρει ο άγιος Συμεών αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, αποτελεί «πηγή ακενώτων δωρεών που αναβλύζει αβύσσους ιαμάτων προς ανακούφιση όσων δοκιμάζονται», διότι αναδεικνύεται πάντα «θεραπευτήριο όσων πάσχουν, θεραπεία των ασθενών, παρηγοριά για όσους στενοχωριούνται, κοινό και σωτήριο καταφύγιο» όλων των ανθρώπων όχι μόνο των πολιτών αυτής της πόλης αλλά «και των ξένων». (Επιγραφή ψηφιδωτού δεξιού πεσσού ιερού βήματος 7ου αι.).
Βιώνοντας ο υμνογράφος την ευεργεσία που λαμβάνει κανείς από τις πρεσβείες του Αγίου, που ενώθηκε με την πηγή του μύρου που είναι ο Χριστός, κι απαθανατίζοντας επιγραμματικά την ορθόδοξη θεολογική θεώρηση των αγίων ως μελών της Εκκλησίας, αποκαλύπτει ότι ο Χριστός, η κεφαλή και η δόξα της Εκκλησίας, αυτός είναι το μύρο.
«Το μύρον Χριστός εν τη ψυχή σου, Δημήτριε, ρεύσαν νοητώς, ως χείλεσι σοίς μέλεσι, μύρου πηγήν εξέχεε, της χάριτος του Πνεύματος σεπτόν δεικνύων σε σκήνωμα». Ο Χριστός, που είναι το αιώνιο μύρο, έρρευσε στην καρδιά σου, Δημήτριε. Κι αυτό το μύρο, ο Χριστός, ξεχείλιζε.
Ο στενός καί αδιάρρηκτος δεσμός μέ τόν Κύριο τόν ταυτίζει μαζί του, ώστε τελικά καί τό αίμα τού Μάρτυρα νά γίνεται μύρο. Ακούει ο ποιητής τόν Μεγαλομάρτυρα νά απευθύνεται μέ περιπάθεια πρός τόν Κύριο:
«Εγώ φησιν ο ερώμενος, εγώ, Νυμφίε, σπεύδω οπίσω σου οσμή γάρ μύρων σου πάντων τών μύρων υπέρκειται, ήτις ημών τό αίμα μύρον ειργάσατο».
Πληγωμένος από τόν έρωτά σου, Νυμφίε μου, λέει ο άγιος, τρέχω ξοπίσω σου. Τό άρωμα τών δικών Σου μύρων ξεπερνά κάθε μύρο. Κι είναι αυτό πού μέ αλλοιώνει, ώστε καί τό αίμα μου μετέβαλε σέ μύρο.
Σέ άλλο τροπάριο απηχεί η έννοια τού χωρίου τής Β΄ πρός Κορινθίους Επιστολής (2, 15) ότι ο χριστιανός έχοντας μέσα του τόν Χριστό, μέ τή διδασκαλία καί τά μυστήρια, γίνεται «ευωδία Χριστού».
Τέλος, ο 132ος Ψαλμός τού Δαυίδ, όπου γίνεται λόγος γιά τό μύρο πού ευωδίαζε κατά τή στέψη τού Ααρών καί συμβόλιζε τήν ενότητα τού λαού τού Θεού, δίνει αφορμή στόν άγιο πατριάρχη Φιλόθεο νά διατυπώσει μία θεμελιώδη εκκλησιολογική αλήθεια.
Απευθυνόμενος πρός τόν μυροβλύτη άγιο λέγει: «Ως μύρον μέν έφησε Δαυίδ ο θείος, εν Πνεύματι, τήν ένωσιν, ένδοξε, τών αδελφών τήν τερπνήν τά δέ μύρα σου, σοφέ, τήν νέαν κτίσιν συνάγει πρός ένωσιν, μύρου τού κρείττονος».
Η μνήμη τού Μυροβλύτη, πού συνάγει όλους τούς χριστιανούς, είναι ένα δυνατό μάθημα πρός όλα τά μέλη τής νέας κτίσης, τής Εκκλησίας. Προτρέπει νά διατηρήσουμε τήν ενότητα τού Πνεύματος, νά μείνουμε ενωμένοι στή μία, αγία, καθολική καί αποστολική Εκκλησία, όπου αναβλύζει τό ανώτερο, τό «κρείττον» μύρο, ο Ιησούς Χριστός.
Η ευλογία τού μύρου τού Αγίου Δημητρίου είναι εμφανής σέ όσους προστρέχουν στή χάρη τού μεγαλομάρτυρος καί στήν εποχή μας. Καθημερινά οι ιερείς καί οι συνεργάτες τού Ναού γίνονται μάρτυρες τών θαυμαστών επεμβάσεων καί θεραπειών πού επιτελούνται μέ τό άγιο μύρο σέ όλο τόν κόσμο.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει χαρακτηριστικά πώς ο Ναός τού αγίου Δημητρίου στή Θεσσαλονίκη γίνεται «παράδεισος άλλος, ού πηγήν μύρων εκτρέχουσα τό τής γής ποτίζει άπαν πρόσωπον» καί τόν «κόσμον όλον ποταμιδόν καταρδεύει» (παράδεισος τού οποίου η πηγή τών μύρων πού τρέχει ποτίζει όλο τό πρόσωπο τής γής καί σάν ποτάμι καταρδεύει όλο τόν κόσμο).
[Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο «Το Μύρο του Αγίου Δημητρίου Ιστορία και σύγχρονα Θαύματα» του Πρωτ/ρου Γεωργίου Θεοδωρή.]
Απολυτίκιον
Ήχος γ’.
Μέγαν εύρατο εv τοις κιvδυvοις, σε υπέρμαχοv, η οικουμένη, Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον. Ως ούν Λυαίου καθείλες την έπαρσιν, εν τω σταδίω θαρρύvας τον Νέστορα, ούτως Άγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
