«Η θήκη των λειψάνων σου αναβλύζει ακατάπαυστα τα θαύματα, προσκαλώντας τους πιστούς να αντλήσουν απ’ αυτά με πόθο, τόσο για τη σωματική τους ευρωστία, όσο και για την ψυχική τους σωτηρία, τρισευτυχισμένε Αρτέμιε.
Εσύ είσαι αληθινά πρεσβευτής και μεσίτης των πιστών που σε τιμούν και σε σέβονται».
Πρόκειται για τροπάριο της θ’ ωδής του Κανόνα της γιορτής. Ο εξαίρετος υμνογράφος Ιωσήφ παρακινεί όλους να τιμήσουμε επάξια το θαυματουργό και μεγαλομάρτυρα Αρτέμιο.
Ενώ για τη ζωή και τα μαρτύρια του είναι άγνωστος στους πολλούς, για τις θεραπείες και τα θαύματά του είναι τόσο γνωστός. Πραγματικά, όλα τα συναξάρια και οι βιογραφίες του, παραθέτουν πλήθος από τις καταπληκτικές θεραπείες που έχει επιτελέσει για χάρη των πιστών.
Ο μεγάλος στρατηγός
Ο Αρτέμιος ήταν άνθρωπος με μεγάλη μόρφωση και ευγενική καταγωγή. Νέος ακόμα έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και σεβασμού από τους συνανθρώπους του. Όλοι τον θαύμαζαν για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και την ευγένεια των τρόπων του.
Ένας τέτοιος άνθρωπος, με τα προσόντα και την φιλοπονία του Αρτεμίου, ήταν βέβαιο πως θα πετύχαινε, οποιοδήποτε δρόμο κι αν διάλεγε για τη ζωή του. Αυτό πραγματικά συνέβη.
Τόση ήταν η επιτυχία και η πρόοδος που σημείωσε ο Αρτέμιος όταν κατετάγη στον στρατό, ώστε η διαφορά του με τους άλλους ήταν εμφανής. Με τα χαρίσματα που τον στόλιζαν, μπόρεσε όχι μόνο να επιβάλει πειθαρχία στους στρατιώτες του, αλλά και να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την απόλυτη αφοσίωσή τους.
Δίνοντας ο ίδιος το παράδειγμα με το θάρρος, τη γενναιότητα και την αυτοθυσία του, πέτυχε να καταστήσει το στράτευμά του το πιο καλά οργανωμένο και το περισσότερο αξιόμαχο σ’ όλο τον ρωμαϊκό στρατό.
Ο ικανός διοικητής
Η εποχή που έζησε ο Αρτέμιος συνέπιπτε με την περίοδο που ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος επιχειρούσε μια πολιτική και στρατιωτική αναδιοργάνωση του ενιαίου πλέον κράτους του.
Επέλεγε τους συνεργάτες του και στις πιο ευαίσθητες θέσεις διόριζε τους πλέον άξιους και ικανούς. Επεδείκνυε μάλιστα ιδιαίτερη προτίμηση σε όσους ήταν χριστιανοί. Έτσι, στην πιο κρίσιμη θέση της Αλεξάνδρειας, ο διορατικός αυτοκράτορας διόρισε τον Αρτέμιο.
Τον κάλεσε μάλιστα προσωπικά στα ανάκτορα του για να τον επαινέσει για τις στρατιωτικές του ικανότητες. Τον προβίβασε, επιπλέον, στην τάξη των πατρικίων και το διόρισε δούκα και αυγουστάριο.
Απόλυτο, δηλαδή, άρχοντα της πόλης αλλά και όλης της επαρχίας της Αλεξάνδρειας.
Ο δούκας Αρτέμιος φάνηκε απόλυτα άξιος της εμπιστοσύνης του αυτοκράτορα. Εκτός από την επιτέλεση με υποδειγματικό τρόπο των στρατιωτικών του καθηκόντων, ανέπτυσσε παράλληλα ένα αξιοζήλευτο ειρηνικό έργο σ’ όλες τις επαρχίες της βορειοανατολικής Αφρικής.
Αποδείχθηκε στην πράξη ο ικανότερος και σοφότερος διοικητής που γνώρισε μέχρι τότε η Αλεξάνδρεια. Οι πολίτες της επικράτειάς του ένιωθαν ασφάλεια και δραστηριοποιούνταν πλήρως σ’ όλους τους τομείς.
Ο χριστιανισμός σαν θρησκεία είχε διαδοθεί και εδραιωθεί σ’ όλες τις πόλεις και τώρα με τη δράση του Αρτεμίου επεκτάθηκε και στα χωριά.
Η Αίγυπτος είχε καταστεί ο ανεξάντλητος τροφοδότης ολόκληρης της αυτοκρατορίας σε σιτάρι και δημητριακά. Όλα αυτά κάτω από την άγρυπνη επίβλεψη του δούκα Αρτεμίου.
Ο ελεγκτής του αυτοκράτορα
Το σκηνικό όμως κάποτε είχε αλλάξει. Το 361 μ.Χ., μετά από μεγάλες πολιτικές αναταραχές, ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Ιουλιανός. Ήταν φανατικός διώκτης του Χριστιανισμού.
Γι’ αυτό και επονομάσθηκε «παραβάτης». Ήταν ένθερμος υποστηρικτής της πολυθεΐας. Είχε την ψευδαίσθηση πως με αυτό τον τρόπο θα στήριζε την αυτοκρατορία του. Εκείνοι που δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα από τον απηνή διωγμό του ήταν οι ιερείς και οι διδάσκαλοι της νέας πίστης.
Επιθυμούσε με δόλιο τρόπο να τους εξολοθρεύσει.
Έτσι, ανάμεσα στους πρώτους που συνελήφθησαν στην επαρχία της Συρίας ήταν δύο ιερείς, ο Μακάριος και ο Ευγένιος. Ο αυτοκράτορας που βρισκόταν τότε στην Αντιόχεια ζήτησε να οδηγηθούν κοντά του για να τους ανακρίνει ο ίδιος.
Εκείνες τις μέρες, όμως, είχαν συρρεύσει στη συριακή πρωτεύουσα πολλοί άρχοντες και ηγεμόνες για να συναντήσουν τον Ιουλιανό.
Ανάμεσα τους ξεχώριζε με το ανάστημά του και τα προσωπικά του χαρίσματα ο Αρτέμιος. Ο αυτοκράτορας επιχείρησε ν’ ανακρίνει τους δύο χριστιανούς μπροστά στους επίσημους. Ήθελε να τους εξευτελίσει. Μάλιστα άρχισε να βρίζει τα θεία.
Ο Αρτέμιος δεν ήταν δυνατό να παραμείνει απαθής, μολονότι γνώριζε πόσο βίαιος ήταν ο αυτοκράτορας. Δεν δίστασε να υποδείξει αμέσως στον αυτοκράτορα το σοβαρό του ολίσθημα.
Εκείνος εξεμάνη εναντίον του και τον κατηγόρησε για εσχάτη προδοσία, δίνοντας ταυτόχρονα εντολή να συλληφθεί και να φυλακιστεί. Ο γενναίος τότε Αρτέμιος στάθηκε όρθιος επί των επάλξεων της πίστης του και δήλωσε με θάρρος ότι ήταν τιμή του να φυλακισθεί μαζί με τους δύο ιερείς.
Ο μάρτυρας της πίστεως
Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η μαρτυρική πορεία του Αρτέμιου. Την επομένη της φυλάκισής του τον κάλεσε και πάλι ο αυτοκράτορας και με δελεαστικές υποσχέσεις τον προέτρεψε ν’ αρνηθεί την πίστη του.
Η αγάπη του Χριστού υπερίσχυε μπροστά σε οτιδήποτε για τον Αρτέμιο. Έστω κι αν μπροστά στη σταθερότητά του ο σκληρός αυτοκράτορας διέταξε να τον βασανίσουν σκληρά και αλύπητα.
Στην αρχή τον έδεσαν σφικτά, αφού τέντωσαν τα χέρια του και τα πόδια του και τον μαστίγωσαν μέχρι που εξαντλήθηκε από ακατάσχετη αιμορραγία. Το σώμα του έλιωσε στην κυριολεξία από τα μαστιγώματα.
Την άλλη μέρα, αφού τον οδήγησε έξω από την φυλακή, άρχισαν με γαμψά, σιδερένια νύχια να του σχίζουν το καταπληγωμένο κορμί του. Οι πόνοι ήταν αφόρητοι για τον Αρτέμιο, του οποίου όμως η ύπαρξη ήταν πλημμυρισμένη από την αγάπη του Χριστού.
Με μια μυστική προσευχή ευχαριστούσε τον Κύριο που τον αξίωσε να υποστεί μαρτύρια για χάρη του. Μάταια περίμεναν οι βασανιστές του και ο αυτοκράτορας να λυγίσει. Τον εγκατέλειψαν μάλιστα μερικές μέρες για να υποφέρει από τις ακατάσχετες πληγές του.
Όμως καμιά αίσθηση δεν προξένησαν στον μάρτυρα της πίστης τα φοβερά βασανιστήρια. Εξοργισμένοι από τη σταθερότητα του, οι βασανιστές του τον εκσφενδόνισαν πάνω σε μια μεγάλη πέτρα.
Κατόπιν κύλησαν στο στήθος του ένα θεόρατο βράχο προκαλώντας του αφόρητη συμπίεση. Επειδή όμως ούτε και τώρα πέτυχαν να τον λυγίσουν, με σιδερένιους λοστούς τον κτυπούσαν αλύπητα.
Παρόλο ότι του τσάκισαν όλα τα κόκαλα, ο μεγαλομάρτυρας παρέμενε αγέρωχος. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας που παρακολουθούσε τα φρικτά μαρτύρια, έμεινε κατάπληκτος από τη μεγάλη αντοχή του αλλά και τη σταθερή του πίστη. Με στυγνό τρόπο διέταξε τότε τον αποκεφαλισμό του.
Με αυτό τον μαρτυρικό τρόπο παρέδωσε τη γενναία ψυχή του ο ένδοξος και μεγαλομάρτυρας Αρτέμιος.
Αγαπητοί αδελφοί, η ζωή του Αρτέμιου είναι γεμάτη διδάγματα για όλους εμάς σήμερα που οι διωγμοί κατά της Εκκλησίας έχουν πάρει διάφορες μορφές.
Το πρότυπο του μεγαλομάρτυρα, που τιμούμε σήμερα την ένδοξο μνήμη του, παραμένει η πιο ασφαλής πυξίδα για την αντιμετώπιση των καθημερινών πειρασμών που κυκλώνουν πανταχόθεν τη ζωή μας.
Το θάρρος του, η βαθιά του πίστη, η αντοχή του και κυρίως το μεγαλείο της ψυχής του, ας αφήσουμε να κοσμούν και τη δική μας ύπαρξη. Όλα για την αγάπη του Χριστού. Γένοιτο.
Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος
