Ποιοὶ ἦταν οἱ τρεῖς Ἱεράρχες
Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Καθένας βέβαια ἔχει τὴ δική του γιορτή, ἀλλὰ καὶ τοὺς τρεῖς μαζί τους γιορτάζουμε στις 30 Ἰανουαρίου.
Γιατί ἔχουν πολλὰ κοινὰ γνωρίσματα: Ζοῦσαν ἁπλὴ ζωὴ χωρὶς πολυτέλειες. Ἀφιέρωσαν τὴ ζωή τους στοὺς φτωχοὺς συνανθρώπους τους καὶ στοὺς δυστυχισμένους. ἦταν καὶ οἱ τρεῖς σοφοί.
Ἀγάπησαν τὰ γράμματα καὶ τὸν πολιτισμὸ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων. Έγιναν μεγάλοι δάσκαλοι ἀλλὰ καὶ σπουδαῖοι ρήτορες. Γιὰ τὴ σοφία τους καὶ τὴν καλοσύνη τους, ὁ λαὸς τοὺς ἐκτιμοῦσε καὶ τοὺς ἀγαποῦσε.
Ἡ γιορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶναι γιορτὴ τῶν δασκάλων καὶ τῶν μαθητῶν, τῶν σχολείων καὶ τῶν γραμμάτων, τῶν βιβλίων καὶ τῆς μάθησης.
Τὸ παράδειγμά τους εἶναι πάντα νέο, πάντα φωτεινὸ γιὰ νὰ μᾶς δείχνει τὸ δρόμο. Η προσφορὰ τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν στὴν ἀνθρωπότητα εἶναι μοναδική. Θεμελίωσαν τὴν Ὀρθοδοξία, γί΄ αὐτὸ καὶ τοὺς λέμε Πατέρες.
Μορφώθηκαν ἑλληνικὰ καὶ δίδαξαν ἑλληνικά. Οἱ μεγάλοι σοφοί τῆς ἐποχῆς μας ἀντλοῦν ἀπὸ τὴν ἀνεξάντλητη σοφία τους. Εἶχαν χαρίσματα καὶ πῆραν φροντισμένη ἀγωγὴ ἀπ΄ τὰ σπίτια τους καὶ κυρίως ἀπὸ τὶς μητέρες τους, τήν Εμμέλεια, τὴ Νόνα καὶ τὴν Ἀνθούσα .
Ὅμως μὲ τὴ δική τους ἐπιμέλεια, τὸν κόπο καὶ τὴν προσπάθεια ἔγιναν μεγάλοι. Ἀγωνίστηκαν ἀσταμάτητα, προσευχήθηκαν ἀδιάκοπα καὶ ἀσκήθηκαν στὸν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς. Ἔτσι ἔγιναν οἱ πρωταθλητὲς τῆς εὐσέβειας, τῆς ἀρετῆς, τῆς ἁγιότητας ἀλλὰ καὶ τῶν γραμμάτων καὶ τῆς σοφίας.
Μέγας Βασίλειος
Ἔγραψε πολλὰ βιβλία. Ἵδρυσε τὴ Βασιλειάδα – σχεδὸν μία ὁλόκληρη πόλη – μὲ νοσοκομεῖο, πτωχοκομεῖο, γηροκομεῖο, λεπροκομεῖο, σχολεῖο, ξενῶνα κλπ. Γὶ αὐτὰ ὅλα ὀνομάστηκε Μέγας.
Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στὴ Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου τὸ 330 μ.Χ.. Μεγάλωσε καὶ ἀνατράφηκε μέσα σὲ χριστιανικὸ περιβάλλον, κάτω ἀπὸ τὴ φροντίδα τῆς μητέρας του, Ἐμμέλειας.
Ὅταν οἱ περίφημες σχολὲς τῆς Καισάρειας δὲν εἶχαν τνᾶ τοῦ προσφέρουν τίποτα περισσότερο, ὁ Βασίλειος ἔφτασε στὴν ξακουστὴ Ἀθῆνα. Τόση ἦταν ἡ φιλομάθειά του, ποὺ σπούδασε ἰατρική, ρητορική, ἀστρονομία, γεωμετρία, θεολογία.
Περισσότερο ὅμως προόδευσε στὴν ἀρετὴ καὶ τὴ χριστιανικὴ ζωή. Ἔτσι ἀρνήθηκε τὴ δόξα τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴ φήμη τοῦ σοφοῦ κι ἀφιερώθηκε στὸν Θεό. Ἔγινε ὁ γνωστὸς ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας, ποὺ ἔμεινε στὴν ἱστορία ὡς Μέγας καὶ ὡς Ἐπίσκοπος τῆς ἀγάπης, μὲ τὴ γνωστὴ Βασιλειάδα.
Στὸ ἔργο αὐτὸ τῆς φιλανθρωπίας ἀφιέρωσε ὅλα του τὰ πλούτη καὶ ὅλη του τὴ ζωή, μέχρι τὴν κοίμησή του τὸ 350μ.Χ.
Γρηγόριος ὁ θεολόγος
Εἶχε εὐαίσθητη ψυχή.. Ἔγραψε πολλὰ ποιήματα. Τὸν ὀνόμασαν Θεολόγο, γιατί τὰ κηρύγματα καὶ τὰ γραπτά του στερέωσαν τὴν ὀρθόδοξη πίστη. Ένας καὶ μόνο ἄνθρωπος μὲ θεϊκὴ φωτιὰ στὴν καρδιὰ μπορεῖ νὰ διορθώσει ὁλόκληρη πόλη.
Ο Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἦταν φίλος καὶ συσπουδαστὴς τοῦ Βασιλείου, συνομήλικός του. Σπούδασε κι ἔγινε κάτοχος ὅλης τῆς γνωστῆς σοφίας. Γρήγορα ὅμως τ΄ ἄφησε ὅλα καὶ ἀφοσιώθηκε στὸν Χριστό.
Ὡς ἐπίσκοπος τῆς Ναζιανζοῦ καὶ ὡς Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως πολέμησε μὲ εὐγλωττία καὶ γενναιότητα ὅλες τὶς αἱρέσεις καὶ κράτησε τὴν πίστη μας ἀνόθευτη. Γιὰ τὴν προσφορά του στὴν ὀρθοδοξία ὀνομάστηκε Θεολόγος καὶ εἶναι ὁ δεύτερος ποὺ παίρνει αὐτὸν τὸν «τίτλο» μετὰ τὸν εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη.
Λιγότερο γνωστό, ἀλλὰ ἀξιόλογο, εἶναι τὸ ποιητικό του ἔργο, ποὺ σήμερα πολλοὶ τὸ μελετοῦν καὶ τὸ θαυμάζουν.
Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος
Τὸ κήρυγμά του ἦταν κάτι τὸ ἐξαιρετικό. Ὅταν κήρυττε ἦταν σὰν νὰ ἔτρεχε χρυσάφι ἀπὸ τὸ στόμα του. Μοίραζε φαγητὸ σὲ 7.000 φτωχοὺς κάθε μέρα. Ο Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γεννήθηκε λίγο ἀργότερα, γύρω στὸ 350, στὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας.
Ὁ ξακουστὸς δάσκαλος Λιβάνιος τὸν προόριζε γιὰ διάδοχό του στὴν Ἀντιόχεια. Μά ὁ Ἰωάννης προτίμησε νὰ ἀφιερωθεῖ στὸν Θεό. Μὲ φλογερὰ καὶ δυνατὰ κηρύγματα ἔσπειρε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ σὲ πολλὰ μέρη ἀλλὰ καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη ὡς Πατριάρχης.
Σὲ κάθε ὁμιλία του μαζευόταν πλῆθος πολύ., Χάρη στὴν εὐγλωττία του πῆρε τὸ ὄνομα Χρυσόστομος.
Ὅμως οἱ ἐχθροί τῆς ἀλήθειας, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἡ αὐτοκράτειρα, τὴν ὁποία ἔλεγχε γιὰ τὶς ἀδικίες της, τὸν ἔστειλαν στὴν ἐξορία τρεῖς φορές. Τὴν Τρίτη φορά πέθανε ἀπὸ τὶς κακουχίες, δοξολογώντας τὸν Θεό.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς Τρισηλίου θεότητος, τούς τήν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τούς μελιῤῥύτους ποταμούς τῆς σοφίας, τούς τήν κτίσιν πᾶσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Βασίλειον τόν μέγαν, καί τόν Θεολόγον Γρηγόριον, σύν τῷ κλεινῷ Ἰωάννη, τῷ τήν γλῶτταν χρυσοῤῥήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν· αὐτοί γάρ τῇ Τριάδι,
ὑπέρ ὑμῶν ἀεί πρεσβεύουσιν.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τούς ἀσφαλεῖς.
Τούς Ἱερούς καί θεοφθόγγους Κήρυκας, τήν κορυφήν τῶν Διδασκάλων Κύριε, προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν τῶν ἀγαθῶν σου καί ἀνάπαυσιν· τούς πόνους γάρ ἐκείνων καί τόν κάματον, ἐδέξω ὑπέρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν,
ὁ μόνος δοξάζων τούς Ἁγίους σου.
