Ο όσιος μάρτυρας Ιωνάς (κατά κόσμο Ιβάν Αντρέεβιτς Σανκόφ) γεννήθηκε σε μια ευσεβή οικογένεια εμπόρου, στις 20 Ιουλίου του 1879 μ.Χ., στο χωριό Σόλτσινο, της κοινότητος του Αλπάτιεφ, του δήμου Ζαράισκ, της επαρχίας Ριαζάν.
Ο πατέρας του, Αντρέι Νικίτιτς Σανκόφ, έκανε εμπόριο άρτου στη Μόσχα και όλη του η οικογένεια ζούσε μαζί του.
Το 1890 μ.Χ., όταν ο Ιβάν ήταν 11 χρονών, αρρώστησε βαριά η μητέρα του και με τη συμβουλή των ιατρών έφυγε στην πατρίδα της, το χωριό Σόλτσινο, όπου η οικογένεια είχε σπίτι κι ένα μικρό κτήμα. Τον Ιβάν τον πήρε μαζί της.
Μένοντας στο Σόλτσινο, ο Ιβάν τελείωσε δυο τάξεις στο σχολείο, αλλά πέθανε η μητέρα του κι εκείνος επέστρεψε στη Μόσχα στον πατέρα του. Εκεί ολοκλήρωσε τη μόρφωσή του και άρχισε να ασχολείται μαζί με τον πατέρα του με το εμπόριο.
Αλλά η καρδιά του ευσεβή νεανία δεν έτεινε προς την απασχόληση με το εμπόριο, ούτε και στην οικογενειακή ζωή.
Στην οικογένεια τους υπήρχε η παράδοση να αφιερώνουν ένα από τα παιδιά τους στην υπηρεσία του Θεού, το οποίο γινόταν για όλους τους συγγενείς αποκλειστικός ικέτης. Γι’ αυτό ο Ιβάν επιθύμησε να πάει στον Άθω και να γίνει μοναχός.
Το 1897 μ.Χ., όταν ο νεανίας έγινε 18 χρονών, ήρθε στον Άθω και μπήκε δόκιμος στην μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Εδώ, στη δοξασμένη αρχαία μονή, ολοκληρώθηκε, κατά τα λεγόμενα του, η πνευματική του μόρφωση.
Εδώ, στις 17 Απριλίου του 1889 μ.Χ., χειροτονήθηκε σε ρασοφόρο με τ’ όνομα Ιωνάς και στις 12 Μαρτίου του 1902 μ.Χ. χειροτονήθηκε με μανδύα. Στις 5 Ιουνίου του 1905 μ.Χ. χειροτονήθηκε σε ιεροδιάκονο και στις 17 Σεπτεμβρίου του 1913 μ.Χ. σε ιερομόναχο.
Την υπακοή ο πατήρ Ιωνάς περνούσε στην καγκελαρία και από το 1914 μ.Χ. στο μετόχι της Κωνσταντινουπόλεως.
Την 1η Μαρτίου του 1914 μ.Χ. τον ιερομόναχο Ιωνά τον έστειλαν στο μετόχι της Κωνσταντινουπόλεως, όπου υπηρέτησε έως τις αρχές του πολέμου της Τουρκίας με την Ρωσία.
Τον Ιούλιο του 1914 μ.Χ., όταν όλοι οι Ρώσοι είχαν εξοριστεί από την Κωνσταντινούπολη, ο πατήρ Ιωνάς έφυγε από ‘κει με τρένο μαζί με υπαλλήλους του ρωσικού προξενείου.
Όλο τον καιρό της παραμονής του στην Κωνσταντινούπολη έγραφε επιστολές στον ηγούμενο πατέρα Μισαήλ, κρατώντας μαζί του πνευματικό δεσμό.
Όταν έφτασε στη Ρωσία τον όρισαν στο μετόχι της μονής του Αγίου Παντελεήμονος στην Οδησσό και υπηρέτησε εκεί, ώσπου, το 1923 μ.Χ. οι άθεες αρχές το έκλεισαν.
Αφού έχασε το ναό, ο πατήρ Ιωνάς μετατέθηκε στην εκκλησία του Ευαγγελισμού της Οδησσού, όπου υπηρέτησε ως το 1927 μ.Χ., όταν οι αρχές έκλεισαν και αυτή την εκκλησία.
Τότε ο πατήρ Ιωνάς άρχισε να τελεί στο ναό των Αγίων Πάντων, στα μνήματα, αλλά και αυτή η εκκλησία έκλεισε το 1930 μ.Χ.
Εκείνη τη χρονιά ο πατήρ Ιωνάς έλαβε μια επιστολή από την πατρίδα, στην οποία οι γνωστοί του τον ενημέρωναν ότι στο χωριό τους, το Αλπάτεβο, το οποίο βρισκόταν μόλις μερικά χιλιόμετρα από το χωριό Σόλτσινο, απεβίωσε ο ιερέας τους και εκείνοι τον προσκαλούσαν να υπηρετήσει στο ναό αυτό.
Ο πατήρ Ιωνάς αμέσως πήγε στην πατρίδα του και κατευθύνθηκε από την ιεραρχία στο χωριό Αλπάτεβο, όπου και υπηρέτησε έως την σύλληψη του.
Στα τέλη του 1937 μ.Χ. λόγω μαζικών διωγμών κατά της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας οι συνεργάτες του ΛΕΕΥ (Λαϊκή Επιτροπή Εσωτερικών Υποθέσεων) ανέκριναν τον πρόεδρο της αυτοδιοίκησης του χωριού και τον πρόεδρο του κολχόζ στο Αλπάτεβο και επίσης τακτικούς μάρτυρες σχετικά με την δραστηριότητα του Πατρός Ιωνά.
Εκείνοι έδωσαν μαρτυρίες ότι το 1937 μ.Χ. τέθηκε ζήτημα για το κλείσιμο του ναού και την παράδοση του κτιρίου για σχολείο. Για το λόγο αυτό συγκάλεσαν συνέλευση.
Ο ιερέας, όταν το έμαθε, το μετέδωσε στους πιστούς. Εκείνοι πήγαν στη συνέλευση και εμπόδισαν να κλείσουν το ναό, παρά λίγο ακυρώνοντας και την ίδια τη συνέλευση.
Οι ψευδομάρτυρες έλεγαν ότι ο ιερέας κάθε μέρα κουβεντιάζει με γυναίκες ειδικά με χήρες και εκείνες μαζεύονται μέσα στην αποθήκη της εκκλησίας, όπου μένει αυτός. Μαρτύρησαν ότι δήθεν ο ιερέας έλεγε ότι πέρσι ήταν μικρή η σοδειά κι αυτό ήταν κακό για τα μέλη του κολχόζ.
Φέτος η σοδειά είναι καλή και πάλι αυτό κακό θα είναι, γιατί ούτως ή άλλως θα τη φάνε τα ποντίκια και πάλι δεν θα έχουν τίποτα. Όταν ρώτησαν τον πατέρα Ιωνά, γιατί τις νύχτες κάθεται στο σκοτάδι και δεν ανάβει το φως, εκείνος απάντησε ότι κηροζίνη του δίνουν μόλις ένα μπουκάλι το χρόνο.
Μια από τις γυναίκες μαρτύρησε ότι η ίδια δεν άκουσε καμιά από τις κουβέντες ανάμεσα στον ιερέα και τους πιστούς, επειδή όταν πλησίαζε, οι πιστοί αμέσως σταματούσαν να μιλάνε, αλλά χάρη στην προπαγάνδα του η σπιτονοικοκυρά, όπου ενοικιάζει δωμάτιο, αναγκάζει τα παιδιά της να προσεύχονται στο Θεό.
Άλλη μάρτυς έδειξε ότι δήθεν μια φορά ο ιερέας απευθύνθηκε στους ενορίτες στο ναό με το κήρυγμα, στο οποίο μάλωνε την τοπική διοίκηση, η οποία είχε σκοπό να κλείσει το ναό και επίσης καλούσε τους πιστούς να γραφτούν σε εικοσάδες και με τον τρόπο αυτό να προστατέψουν το ναό και να εμποδίσουν το κλείσιμο του.
Επίσης, εκείνος πήγε στο σπίτι της και προσπάθησε να πείσει τον άνδρα της να μπει στα μέλη της εκκλησιαστικής διοίκησης.
Ταυτόχρονα μάλωνε τη σοβιετική εξουσία, λέγοντας ότι τον αναγκάζει να πληρώσει χίλια ρούβλια φόρο, αλλά ο κόσμος δεν πάει στην εκκλησία και πιθανόν σύντομα θα την κλείσουν.
Τότε ο κόσμος θα στεναχωρηθεί, αλλά η σοβιετική εξουσία ξανά δεν θα ανοίξει το ναό. Η μάρτυς επίσης έδειξε ότι, αν και ο πατήρ Ιωνάς την έβαλε στη λίστα των είκοσι, δεν πήγε να συμμετάσχει σ’ αυτή και την υπογραφή της δεν την έβαλε.
Όλα αυτά, ενάντια της εξουσίας, κάνει ο ιερέας, για να μην κλείσουν την εκκλησία.
Στις 24 Φλεβάρη του 1938 μ.Χ. ο πατήρ Ιωνάς συνελήφθη και τον έβαλαν στη φυλακή της πόλης Κολόμνα. Όταν συνέλαβαν τον ιερέα, του έδωσαν την εντολή σύλληψης και του είπαν να την υπογράψει.
Ο πατήρ Ιωνάς αρνήθηκε. Εκείνη την ημέρα ο ανακριτής πέρασε τον Ιερέα από ανάκριση. Ιδού το κείμενο της:
– Μέσα στα χαρτιά σας βρέθηκε ένα σημείωμα με το εξής περιεχόμενο: «Έλεγε για τον αναμενόμενο ερχομό του αντίχριστου, πρώτα μαζικό και ύστερα ενσαρκωμένο σε ξεχωριστό πρόσωπο».
Πείτε, ποιος το έλεγε και πως να εκλάβουμε αυτό το περιεχόμενο του σημειώματος, ρώτησε ο ανακριτής.
– Το σημείωμα είναι γραμμένο από μένα, αποτελεί απόκομμα από τη Βίβλο, αλλά τι σημαίνουν αυτά τα λόγια δεν μπορώ να εξηγήσω. Μου προκάλεσαν το ενδιαφέρον αυτά τα λόγια και τα έγραψα, απάντησε ο πατήρ Ιωνάς.
– Σας κατηγορούν για αντιεπαναστατική προπαγάνδα ανάμεσα στον πληθυσμό και εξάπλωση της αντιεπαναστατικής συκοφαντίας για τους διοικητές του κόμματος και της κυβέρνησης και επίσης για εκφράσεις διαμαρτυριών κατά του υπάρχοντος καθεστώτος.
– Με την αντιεπαναστατική προπαγάνδα και την εξάπλωση της αντιεπαναστατικής συκοφαντίας κατά του υπάρχοντος καθεστώτος δεν είχα ασχοληθεί και δεν το παραδέχομαι, απάντησε ο ιερέας.
Κατόπιν των ανακρίσεων του ιερέα ο ανακριτής πάλι κάλεσε τους μάρτυρες. Ένας απ’ αυτούς είπε ότι είδε τον ιερέα να μιλά με τη δημογερόντισσα, παρουσία άλλων πιστών, τα επώνυμα των οποίων δεν γνωρίζει.
Η δημογερόντισσα είπε ότι σε λίγο θα είναι εκλογές και καλό θα ήταν να υπάρχει ένας υποψήφιος από τους πιστούς, αλλά ο πατήρ Ιωνάς την διέκοψε, λέγοντας ότι η οργάνωση τους δεν είναι δηλωμένη και δεν θα δεχτούν υποψήφιο απ’ αυτούς.
Η δημογερόντισσα απάντησε σ’ αυτό ότι, αν δεν εκλεχτούν οι άνθρωποι τους, μπορεί να κλείσουν την εκκλησία. Επίσης ο μάρτυρας υπέδειξε ότι ο ιερέας δήθεν έλεγε «Το σύνταγμα είναι απλώς και μόνο ένα χαρτί, δεν υπάρχει εκεί καμιά ισότητα.
Από κάποιον παίρνουν φόρο 30 ρούβλια και από τον ιερέα δυο χιλιάδες, ενώ στο σύνταγμα λένε ότι όλοι είναι ίσοι. Τότε πως να καταλάβεις ποιος είναι ίσος εδώ. Το φόρο έβαλαν, για να κλείσουν την εκκλησία.
Αυτό πρέπει να το αντιληφθείτε κι αν είναι έτσι, πρέπει να μην αφήσουμε να κλείσουν την εκκλησία και να μαζέψουμε λεφτά».
Κατόπιν ανακρίσεων των μαρτύρων ο ανακριτής πάλι κάλεσε τον ιερέα, ο οποίος έως τότε, τρείς μήνες πλέον, βρισκόταν στην φυλακή υπό κράτηση.
– Παραδέχεστε ότι είστε ένοχος, ότι ανάμεσα στα μέλη του κοχλόζ του χωριού Αλπάτεβο κάνατε αντιεπαναστατική προπαγάνδα κατά του υπάρχοντος καθεστώτος, εξαπλώνατε αντιεπαναστατική συκοφαντία για τους διοικητές του κόμματος και της κυβέρνησης;
Τον Ιούλιο του 1937 οργανώσατε τις γυναίκες να εκδηλωθούν κατά της κατάργησης της εκκλησίας. Το επιβεβαιώνετε; ρώτησε ο ανακριτής.
– Στην κατηγορία για αντιεπαναστατική προπαγάνδα δεν παραδέχομαι την ενοχή μου. Επίσης δεν υπήρξε από την πλευρά μου καμιά ενθάρρυνση των γυναικών τον Ιούλιο του 1937 κατά της κατάργησης της εκκλησίας…
Στις 7 Ιουνίου του 1938 μ.Χ. η τρόικα της ΛΕΕΥ καταδίκασε τον πατέρα Ιωνά σε εκτέλεση. Κατόπιν αποφάσεως της τρόικα ο πατήρ Ιωνάς μεταφέρθηκε στη Μόσχα στη φυλακή Ταγκάνκα.
Στις 13 Ιουνίου ο φωτογράφος της φυλακής έβγαλε τη φωτογραφία του. Ο ιερομόναχος Ιωνάς (Σανκόφ) εκτελέστηκε στις 4 Ιουλίου του 1938 μ.Χ. και μνημονεύτηκε σε κοινό τάφο στο πολύγωνο Μπούτοβο, κάτω από τη Μόσχα.
