Προκείμενον ἦχος δ’
Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε΄ πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας.
Στίχ. Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον.
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα (ις’:13-24)
Ἀδελφοί, γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε· πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γενέσθω. Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί· οἴδατε τὴν οἰκίαν Στεφανᾶ, ὅτι ἐστὶν ἀπαρχὴ τῆς ᾽Αχαΐας καὶ εἰς διακονίαν τοῖς ἁγίοις ἔταξαν ἑαυτούς· ἵνα καὶ ὑμεῖς ὑποτάσσησθε τοῖς τοιούτοις καὶ παντὶ τῷ συνεργοῦντι καὶ κοπιῶντι. Χαίρω δὲ ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ Στεφανᾶ καὶ Φορτουνάτου καὶ ᾽Αχαϊκοῦ, ὅτι τὸ ὑμέτερον ὑστέρημα οὗτοι ἀνεπλήρωσαν· ἀνέπαυσαν γὰρ τὸ ἐμὸν πνεῦμα καὶ τὸ ὑμῶν. ἐπιγινώσκετε οὖν τοὺς τοιούτους. ᾽Ασπάζονται ὑμᾶς αἱ ἐκκλησίαι τῆς ᾽Ασίας. Ἀσπάζεται ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ πολλὰ ᾽Ακύλας καὶ Πρίσκιλλα σὺν τῇ κατ᾽ οἶκον αὐτῶν ἐκκλησίᾳ. Ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἀδελφοὶ πάντες. ᾽Ασπάσασθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι ἁγίῳ. Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρὶ Παύλου. Εἴ τις οὐ φιλεῖ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἤτω ἀνάθεμα μαραν αθά. Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ Χριστοῦθ μεθ᾽ ὑμῶν. Ἡ ἀγάπη μου μετὰ πάντων ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ. Ἀμὴν.
Ερμηνεία
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ζητάει ὅλες μας οἱ πράξεις καὶ οἱ ἐνέργειες νὰ ἐμπνέονται ἀπὸ τὴν ἀγάπη: «πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω», γράφει. Ἡ ἀγάπη ὅμως δὲν εἶναι πρᾶγμα εὔκολο, δεδομένο ἢ καὶ αὐτονόητο. Ἀπαιτεῖ πολλὴ προσπάθεια καὶ ἔχει ἀνάγκη ὀρθῆς καθοδήγησης.
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ μᾶς καθοδηγεῖ εἶναι ὁ Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπὸ τὶς διδαχές του ὑποδεικνύει τὸν σωστὸ τρόπο τῆς ἀγάπης.
Κατ᾿ ἀρχὰς μᾶς ζητάει νὰ τιμήσουμε τὸν συνάνθρωπό μας καὶ νὰ τὸν τοποθετήσουμε πάνω ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, τόσο μὲ τὰ λόγια, ὅσο καὶ μὲ τὰ ἔργα μας.
Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ συμπεριφορὰ βέβαια ἀπαιτεῖ τὴν ἄσκηση πίεσης στὸν ἑαυτό μας, ὥστε νὰ ὑπερβοῦμε τὶς συμβατικότητες τῆς κοινωνίας.
Ἐπαινῶντας τὸν συνάνθρωπό μας, ἔστω καὶ γιὰ «ἀρετές» ποὺ δὲν ἔχει, τὸν ρίχνουμε στὸ φιλότιμο καὶ τὸν ἀναγκάζουμε, τρόπον τινά, ἀκόμα καὶ ἂν ἔχει κάποιο ἐλάττωμα νὰ προσπαθήσει νὰ τὸ θεραπεύσει, νὰ γίνει καλύτερος καὶ νὰ στραφεῖ πρὸς τὸ καλό: «τίποτε ἄλλο δὲν πείθει τόσο τὸν ἄνθρωπο», γράφει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ, «ὥστε νὰ μεταβάλει τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ τὴν κακία στὴν ἀρετή, ὅσο ἡ τιμή, τὴν ὁποία λαμβάνει ἀπὸ ἐσένα».
Ἀπὸ αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ ὅμως ὠφελεῖται καὶ αὐτὸς ποὺ μιλᾶ τιμητικὰ γιὰ τὸν ἄλλο, ἀφοῦ ἐθίζεται στὸν καλὸ τρόπο, ἀποκτᾶ ταπείνωση καὶ τελικὰ κατακτᾶ μεγάλες ἀρετές: «Σὺ ἐκ τοῦ τοιούτου σου καλοῦ τρόπου», μᾶς λέει, «συνηθίζεις καὶ ἀποκτᾶς τύπον καλόν, καὶ πολλὴν ταπείνωσιν καὶ ἄνευ κόπου κατορθώνεις μεγάλας ἀρετάς».
Ἡ ἀγάπη ποὺ θὰ ἐπιδείξουμε δὲν πρέπει νὰ μειώνεται ὅταν ἔχουμε νὰ κάνουμε μὲ κάποιον ποὺ ἐνδεχομένως σφάλλει στὴν πίστη ἢ ἐπιτελεῖ κακὰ ἔργα: «ἡ ἀγάπη δὲν ἠξεύρει νὰ θυμώνῃ, οὔτε νὰ παροξύνηται, οὔτε νὰ μέμφηταί τινα μὲ πάθος», μᾶς διδάσκει ὁ Ἰσαὰκ ὁ Σύρος.
Γνωρίζοντας ὅτι ἔχουμε ὅλοι κριτὴ στὸν ουρανό, ὁ ὁποῖος κρίνει δίκαια καὶ ἀπροσωπόληπτα ἀποκτοῦμε ταπείνωση καὶ δὲν διακατεχόμαστε ἀπὸ τὸ πάθος νὰ κατηγορήσουμε ἢ νὰ κρίνουμε τὸν ἄλλο, ἀλλὰ τὸν ἀγκαλιάζουμε μὲ ἀγάπη καὶ κατανόηση.
Ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο ἐκφράζεται μὲ συγκεκριμένο τρόπο: ὁ λόγος μας εἶναι γλυκύς, ἡ χειραψία θερμὴ καὶ μὲ ὅλη μας τὴν καρδία ἀγκαλιάζουμε τὸν ἄλλο καὶ σκεπάζουμε ἐνδεχόμενο σφάλμα του.
Σὲ περίπτωση δὲ ἀδυναμίας ἐπιδείξεως τόσο ὑψηλῆς συμπεριφορᾶς μποροῦμε τουλάχιστον νὰ ὑπομείνουμε τὸν συνάνθρωπό μας ποὺ ἔσφαλε καὶ νὰ μὴν τὸν καταισχύνουμε, νὰ μὴν τὸν μεμφθοῦμε καὶ νὰ μὴν διακωμωδήσουμε τὰ πταίσματά του.
Χαρακτηριστικὰ ὁ ἀββᾶς Ἰσαὰκ μᾶς συμβουλεύει: «Ἅπλωσον τὸ φόρεμά σου καὶ σκέπασον τὸν πταίοντα, καὶ ἐὰν δὲν δυνηθῆς νὰ ἀναδεχθῆς σὺ τὰ πταίσματα καὶ τὴν παιδείαν καὶ τὴν ἐντροπὴν ἀντ᾿ αὐτοῦ, κἂν τουλάχιστον ὑπόμεινον, καὶ μὴν καταισχύνης αὐτόν».
Ἡ ἀναδοχὴ τῶν πταισμάτων, γιὰ τὴν ὁποία κάνει λόγο ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ, σημαίνει οὐσιαστικὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὶς συνέπειες τῶν πράξεών του, ἀφοῦ ὁ ἀνάδοχος παίρνει πάνω του (ἰδιοποιεῖται) ὅλα τὰ κρίματα τοῦ ἄλλου καὶ βέβαια τὴν ἀντίστοιχη τιμωρία.
Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ ἐνέργεια τῆς οἰκειοποιήσεως τῶν σφαλμάτων καὶ τῆς ἁμαρτίας τοῦ ἄλλου, ἀποτελεῖ μίμηση τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος διὰ τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου ἐξάλειψε τὶς ἁμαρτίες μας: «τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν αὐτὸς ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ξύλον, ἵνα ταῖς ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν» (Α΄ Πετρ. 2, 24).
Τούτη ἡ συμπεριφορὰ ἀποτελεῖ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα μεγάλων Γερόντων καὶ προικισμένων ἐξομολόγων, οἱ ὁποῖοι ὡς πνευματικὰ ἀναστήματα, ὑπομένουν, ἐνθαρρύνουν, παρηγοροῦν καὶ κατευθύνουν στὴ σωτηρία τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ.
Σύμφωνα μὲ τὸν ἀββᾶ Ἰσαὰκ τὸν Σύρο: «Οἱ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι κατὰ τὴν ψυχὴν χρειάζονται μᾶλλον συμπαθείας παρὰ ἐπιπλήξεως».
Ἔτσι, διὰ τῆς ἀγάπης ὁ διακριτικὸς καὶ κεχαριτωμένος Γέροντας δὲν ὁδηγεῖ σὲ ἀπόγνωση, δὲν ἀπελπίζει καὶ δὲν περιφρονεῖ τὸν ἁμαρτωλό, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη του, τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ὑπομονή του τοῦ παρέχει ἄνεση, ἀνάπαυση καὶ παρηγοριά.
Ἡ ἀγάπη τελικὰ εἶναι ἕνα δύσκολο ἄθλημα ποὺ ἀπαιτεῖ κόπο, ἀγῶνα καὶ ἀγωνία γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ καὶ νὰ καρποφορήσει, πάντα βέβαια μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Οἱ καρποί της ὅμως εἶναι γλυκύτατοι.
Τόσο γιὰ αὐτὸν ποὺ μὲ πολλὴ ὑπομονὴ τὴν ἐφαρμόζει, ὅσο καὶ γιὰ αὐτὸν ποὺ τὴ δέχεται.
