Θυμάμαι κείνες τις γιορτές.
Τότες που οι μεγάλες μέρες δεν ήταν τουρισμός, αλλά οι αιτίες να μαζευτούν οι συγγενείς, με το παιδομάνι να χαλάει τον κόσμο, το σπίτι όλο μυρουδιές, σε πιατέλες τα σπιτικά γλυκά, αλλού οι δίπλες, τα φοινίκια – έτσι λέγαμε τα μελομακάρονα – κι ο κάτασπρος στρατός με τάξη αραδιασμένος, οι κουραμπιέδες.
Δεν ήταν μόνο η γλύκα τους, δεν ήταν μονάχα η μυρωδιά τους. Ήταν και ο δικός μας κόπος, των παιδιών ο κόπος, που βοήθαγε στα αμύγδαλα , στης ζαχαρένιας άχνης το πασπάλισμα, το σορόπιασμα των μελομακάρονων.
Ήταν, καθώς τα βλέπαμε τα γλυκά στον μπουφέ απάνω, η μνήμη των νταβάδων – τα μεγάλα εκείνα ταψιά – που δανικά τα παίρναμε από το γειτονικό φούρνο.
Ταψιά που εμείς τα παιδιά τα γυρεύαμε από τον φούρναρη και γεμάτα ύστερα του τα εμπιστευόμαστε, για να τα ψήσει.
Και όταν μηνύματα μου φτάνουν για τα νιάτα, πως δεν πορεύονται σωστά – και ποιος τάχα δε δέχεται τέτοια μηνύματα – σκέφτομαι πως, όσο υπάρχουν σπιτικά, όσο υπάρχει οικογένεια ζεστή, ελπίδα για σωσμό υπάρχει.
Όσο υπάρχουνε γονείς που τούτες τις ημέρες θα ζήσουνε, θα κουβεντιάσουνε, θα γιορτάσουνε μαζί με τα παιδιά τους, ναι, το πιστεύω πως τίποτα δεν χάθηκε. Μπορεί και έχει επίδραση στο παιδί μας, το περιβάλλον που δεν είναι υποδειγματικό.
Μπορεί και έχει επίδραση στο παιδί μας, μια κοινωνία αλλοτριωμένη. Αλλά το σπιτικό έχει κι αυτό μια καταλυτική επίδραση στο παιδί.
Το ζυμώνει, όπως ζυμώναμε παιδιά εμείς, το ζυμαράκι που μας εμπιστευότανε η γιαγιά και η μάνα σαν έκαναν τα χριστουγεννιάτικα γλυκίσματα, του δίνει σχήμα και μορφή που το καμίνι της ζωής δύσκολα μπορεί να το χαλάσει.
Ευθύνη και ελπίδα ο γονιός. Και σκέφτομαι πως τούτη η αλήθεια από πολύ παλιά μας έρχεται. Από τους αρχαίους χρόνους.
Υπάρχει λέει, στα αρχαία χρόνια κάποιος Παρμενίσκος, πλούσιος, γερός και μορφωμένος άνθρωπος. Ταξίδεψε λοιπόν στην Λιβαδειά και πήγε στο μαντείο, λέει, του Τροφωνίου και συγκλονίστηκε από όσα φοβερά του φανερώθηκαν εκεί.
Γιατί από την οπή έβλεπες, λες, τον Άδη. Και έπαθε τέτοιο κακό ο Παρμενίσκος, που έχασε την ευτυχία του. Για να ξαναβρεί αυτή την απαραίτητη δύναμη της ψυχής, άρχισε να γυρίζει εδώ και εκεί στον κόσμο, να πηγαίνει σε θεάματα, σε συμπόσια και σε διασκεδάσεις. Μα του κάκου.
Ο εφιάλτης της ζωής, όπως του αποκαλύφθηκε στο σκοτεινό εκείνο μαντείο, του είχε σκεπάσει με ένα μαύρο πέπλο το πνεύμα. Του είχε, λέει, αφαιρέσει κάθε δύναμη. Ακόμα και την απλή δύναμη, του χαμόγελου.
Ώσπου στο τέλος, πήρε τη μεγάλη απόφαση, να ταξιδέψει στο ιερό νησί, το νησί του Απόλλωνα, τη Δήλο. Και πήγε.
Αμέσως επισκέφτηκε το ιερό του Απόλλωνα, όπου οι ιερείς – είπαμε ήταν πλούσιος- του έδειξαν τους ανεκτίμητους θησαυρούς και τα αφιερώματα του οικουμενικού κέντρου της αρχαιότητας.
Και αφού τα είδε όλα, του είπαν οι ιερείς: « Τώρα θα δεις ΑΥΤΟ που ξεπερνάει σε μεγαλείο όλα τα άλλα». Και τον οδήγησαν με προφυλάξεις στα άδυτα του ναού.
Εκεί στο βάθος, σε ένα χώρο εντελώς γυμνό, ο Παρμενίσκος είδε να προβάλλει από το χώμα ένα μαύρο πράγμα, κάτι σαν κούτσουρο καμμένο ή σαν παμπάλαιο ξόανο.
Και τότε του είπαν λέει οι ιερείς: «Αυτό που βλέπεις είναι η ρίζα της φοινικιάς, που πάνω της ακούμπησε η Λητώ, η μάνα του θεού Απόλλωνα, για να τον γεννήσει. Αυτή η ρίζα είναι η μάνα του θεού».
Ο Παρμενίσκος κατάλαβε το μυστήριο και χαμογέλασε. Και από την στιγμή εκείνη, λέει η παλιά ιστορία, βρήκε την χαμένη του ευψυχία.
Ο Άγγελος Σικελιανός, ο μεγάλος μας ποιητής, είχε επισημάνει αυτό το παραμυθένιο κομμάτι και κατάλαβε το νόημα του. Και έγραψε: « Όταν η ρίζα υπάρχει, αύριο θα υπάρξει και ο κόσμος».
Θυμήθηκα αυτή την τόσο παλιά ιστορία, τώρα που με κατέκλυσαν οι μνήμες από κείνα τα χαμένα στην πάχνη του χρόνου Χριστούγεννα.
Τώρα που είδα πόση αξία έχει η ρίζα – οικογένεια τόση, ώστε όσα κι αν περάσαμε – και ποια γενιά δεν έχει τους δικούς της αγώνες – καταφέραμε, αφού υπάρχει ρίζα, να γίνουμε κορμός.
Είναι σίγουρο πως τα νιάτα θαλασσοδέρνονται. Επίσης βέβαιοι είναι πως η οικογένεια, κύτταρο αλλοτριωμένης κοινωνίας, περνάει βαθιά κρίση.
Τα Χριστούγεννα είναι μια μοναδική ευκαιρία ανασύνταξης δυνάμεων, εντατική μονάδα θεραπείας.
Γιορτές, που δεν πρέπει να μείνουν ανεκμετάλλευτες.
Ένας χαρούμενος γονιός είναι το ανεκτίμητο δώρο για το σπιτικό μας.
Είναι η ρίζα που θα φέρει τον κορμό.
