Εἶπεν ὁ Κύριος· 31 καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως. 32 καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσι. 33 καὶ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσι. 34 καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν ἵνα ἀπολάβωσι τὰ ἴσα. 35 πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς. 36 Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί.
Αγάπη προς τους εχθρούς
Ο Κύριος στο όρος της Γαλιλαίας παραδίδει στους μαθητές του τον τέλειο νόμο της Καινής Διαθήκης με την «επί του όρους ομιλία» του.
Και συγκεφαλαιώνει μέσα σε λίγες λέξεις το πνεύμα του νέου νόμου του λέγοντας: Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι να τους συμπεριφέρεσθε κι εσείς. Και εξηγεί την τόσο περιεκτική αυτή εντολή του.
Εάν αγαπάτε μόνον εκείνους που σας αγαπούν, ποια αμοιβή σας ανήκει από τον Θεό; Καμία. Διότι και οι αμαρτωλοί το ίδιο κάνουν. Και εάν κάνετε το καλό σ’ εκείνους πού σας ευεργετούν, ποια ανταμοιβή μπορεί να έχετε από τον Θεό; Καμία.
Διότι και οι αμαρτωλοί έτσι ενεργούν. Και εάν δανείζετε σ’ εκείνους από τους οποίους ελπίζετε να πάρετε πίσω τα δανεικά, ποια ανταπόδοση από τον Θεό σας ανήκει; Καμία.
Διότι και οι αμαρτωλοί δανείζουν σε άλλους αμαρτωλούς για να πάρουν πίσω ολόκληρο το ποσό που δάνεισαν ή και σε καιρό ανάγκης να πάρουν κι αυτοί ίσα δάνεια. Εσείς όμως να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να τους ευεργετείτε και να τους δανείζετε, χωρίς να περιμένετε καμία ανταπόδοση από αυτούς.
Στο τμήμα αυτό της «επί του όρους ομιλίας» του ο Κύριος κάνει μία σύγκριση ανάμεσα στην ψεύτικη αγάπη του κόσμου και στην πραγματική αγάπη που πρέπει να έχουν οι μαθητές του. Και ζητά την ανιδιοτελή αγάπη, και όχι την ψεύτικη συμφεροντολογική αγάπη του κόσμου, η οποία δεν έχει πνευματική αξία.
Διότι ποια αξία έχει να κάνεις το καλό επειδή περιμένεις ανταπόδοση; Η αγάπη αξίζει µόνο όταν την κάνεις για τον Θεό, χωρίς να υπολογίζεις ποιος είναι ο αποδέκτης της αγάπης σου. Η αγάπη που ζητά ο Χριστός πρέπει να αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους, ακόμη και τους δύστροπους, τους άδικους, τους εχθρούς.
Βέβαια µία τέτοια αγάπη προς τους εχθρούς µας φαίνεται δύσκολη ή και ακατόρθωτη. Πώς να αγαπήσουμε και να ευεργετούμε κι αυτούς ακόμη που µας πληγώνουν, µας αδικούν, µας βρίζουν, µας πολεμούν;
Όμως αυτό είναι το μέτρο της αληθινής αγάπης, το μέτρο της τελειότητας. Σ’ αυτήν την υψηλή κορυφή της αγιότητας μας καλεί ο Κύριος. Και δεν είναι αυτό εξωπραγματικό.
Τέτοια αγάπη έδειξαν άγιοι και πιστοί της Εκκλησίας μας. Η αγάπη τους αυτή ήταν που εντυπωσίασε τον κόσμο και άλλαξε τον κόσμο· ήταν η σφραγίδα της γνησιότητάς τους. Τέτοια αγάπη μας έδειξε ο Κύριος, ο Οποίος σταυρώθηκε για μας που ήμασταν αποστάτες και εχθροί του και από το σταυρό του συγχώρησε τους σταυρωτές του.
Βέβαια η αγάπη προς τους εχθρούς δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα. Είναι δώρο Θεού και μόνο με τη δική του Χάρη αποκτάται.
Είναι μια κατάσταση υπερκόσμια, άγια, ανώτερη και αληθινή. Αν θέλουμε λοιπόν κι εμείς να την αποκτήσουμε, θα πρέπει να το ζητάμε αυτό καθημερινά από τον Θεό και εμείς ταυτόχρονα να αγωνιζόμαστε να γίνουμε άνθρωποι της αγάπης.
Όμοιοι με τον Θεό
Εάν έχετε μια τέτοια αγάπη, λέει ο Κύριος, θα είναι μεγάλη η αμοιβή σας από τον Θεό. Θα γίνετε στη Βασιλεία των ουρανών παιδιά του υψίστου Θεού, με τον Οποίο θα μοιάζετε πνευματικώς.
Διότι κι Αυτός είναι ευεργετικός στους ανθρώπους, οι οποίοι είναι πονηροί και δείχνουν αχαριστία στις τόσες ευεργεσίες του. Να γίνεσθε λοιπόν σπλαχνικοί προς τον πλησίον και συμπονετικοί στις δυστυχίες του και τις ανάγκες του, όπως και ο ουράνιος πατέρας σας είναι εύσπλαχνος και ελεήμων προς όλους.
Στο ιερό κείμενο ο Κύριος μας λέει ποια είναι η αμοιβή και η δωρεά αυτών που θα δείχνουν μια τέτοια αγάπη και ευσπλαχνία προς όλους τους συνανθρώπους τους.
Σε άλλους Μακαρισμούς ο Κύριος υπόσχεται τη Βασιλεία του, την κληρονομία της γης και του ουρανού, τα ουράνια αγαθά του. Εδώ όμως ο Κύριος δίνει τη μεγαλύτερη δωρεά.
Όποιος μπορεί να αγαπά τους εχθρούς του και να τους ευεργετεί, θα αποκτήσει τη μεγαλύτερη χάρη, θα φθάσει στο σημείο που μπορεί να ζήσει ο άνθρωπος. Ποιο είναι αυτό;
Με την αγάπη αυτή ο άνθρωπος θα γίνει κατά χάριν θεός, υιός του υψίστου Θεού. Θα αποκτήσει τα θεϊκά χαρακτηριστικά. Και εξηγούν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας:
Καμία άλλη αρετή δεν μας κάνει τόσο όμοιους με τον Θεό όσο η αγάπη και η συμπάθεια και η ευσπλαχνία προς τους εχθρούς μας, προς τους πονηρούς και αχάριστους ανθρώπους. Αυτή η αγάπη μάς προσδίδει τα χαρακτηριστικά του Θεού.
Μας κάνει κατά χάριν θεούς. Μπορούμε να το εννοήσουμε αυτό; Θα γίνουμε κάποια μέρα όμοιοι με τον Θεό. Βέβαια όμοιοι στην ουσία του Θεού δεν μπορούμε να γίνουμε. Θα γίνουμε όμως όμοιοι κατά χάριν στα θεϊκά του ιδιώματα.
Θα μας πλουτίσει ο Θεός με τα δικά του χαρακτηριστικά. Τι μεγαλύτερο μπορούμε να ποθήσουμε άραγε; Τι αγιότερο, τι υψηλότερο; Ας μάθουμε λοιπόν να αγαπάμε, και η αγάπη αυτή θα μας αγιάσει, θα μας σώσει και θα μας δοξάσει.
Ο Σωτήρ, 1985
