Μια γυναίκα, που το όνομα της και το έργο έμειναν πολύ σεβαστά στην ιστορία της Εκκλησίας, είναι η οσία Μακρίνα, της όποιας την ιερή μνήμη εορτάζομε σήμερα.
Η οσία Μακρίνα είναι αδελφή του Μεγάλου Βασιλείου και πρωτότοκη σε μια οικογένεια με εννέα παιδιά, που έδωκε στην Εκκλησία τρεις επισκόπους.
Πατρίδα της είναι η Καππαδοκία, μια επαρχία με πλούσια και μεγάλη εκκλησιαστική παράδοση, πατρίδα πολλών αγίων και μεγάλων ιεραρχών.
Η οικογένεια της οσίας Μακρίνας ήταν από τις πιο ξεχωριστές οικογένειες της Καππαδοκίας, με προγόνους αγίους μάρτυρες στα χρόνια των διωγμών και με διδάσκαλο τον άγιο Γρηγόριο το θαυματουργό.
Ο άγιος Γρηγόριος ο επίσκοπος Νύσσης, αδελφός της οσίας Μακρίνας, έγραψε το βίο της, αλλά και ο άλλος αδελφός της, ο Μέγας Βασίλειος, μας δίνει πληροφορίες, ώστε να γνωρίζουμε πολλά και με ακρίβεια για την οσία του Θεου.
Αρχίζοντας τη βιογραφία της αδελφής του, ο άγιος Γρηγόριος γράφει· «Αυτά που γράφω είναι αξιόπιστα, γιατί δεν τα διάβασα, αλλά μου τα δίδαξε η πείρα, και σε όσα με ακρίβεια έχω να σας πω δεν θα επικαλεσθώ ξένη μαρτυρία».
Η Μακρίνα λοιπόν ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας και ανατράφηκε από τους γονείς της με πολλή επιμέλεια· «και της ψαλμωδουμένης γραφής ουδ’ ο,τιούν ηγνόει», εκτος δηλαδή από τα άλλα, ήξερε και όλο το Ψαλτήριο.
Ο πατέρας της σε μικρή ακόμα ηλικία την αρραβώνιασε με κάποιον καλό νέο, αλλά ο νέος αυτός πέθανε πριν να έλθει ο καιρός για το γάμο.
Αυτό ήταν αρκετό· η Μακρίνα, σαν και να είχε γίνει ο γάμος, έμεινε πιστή στη γνώμη του πατέρα της κι αφοσιώθηκε να βοηθήσει τη μητέρα της στην ανατροφή των αδελφών της.
Όλα τα αδέλφια στο σπίτι τη σέβονταν σαν δεύτερη μητέρα τους, και είν’ αύτη που κατόρθωσε να πείσει το Μέγα Βασίλειο να αφήσει τη δικηγορική και να γίνει μοναχός.
Όταν μάλιστα πέθανε ο πατέρας της, η Μακρίνα ανέλαβε να αναθρέψει και διδάξει τον ένατο αδελφό της Πέτρο, τον έπειτα επίσκοπο Σεβάστειας· «επί πάσαν την υψηλοτέραν ήγαγε παίδευσιν».
Αλλά η οσία Μακρίνα δεν υπήρξε μόνο για την οικογένεια της «του βίου διδάσκαλος» και «μετά την μητέρα μήτηρ», αλλά και μεγάλη οσία και μοναχή.
Όταν μεγάλωσαν οι αδελφοί της και πήραν ο καθένας το δρόμο του, η Μακρίνα αποτραβήχθηκε στα οικογενειακά τους κτήματα στον Πόντο κι εκεί ίδρυσε μεγάλο και υποδειγματικό γυναικείο κοινόβιο μοναστήρι.
Να τι γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο επίσκοπος Νύσσης για το φροντιστήριο αυτό της αρετής, όπως το χαρακτηρίζει· «Χορός ην περί αυτήν παρθένων πολύς, ας αυτή διά των πνευματικών ωδίνων γεννήσασα, και εις τελείωσιν διά πάσης επιμελείας προάγουσα, την των αγγέλων εμιμείτο ζωήν εν ανθρωπίνω σώματι».
Άγιες γυναίκες, που έδωσαν το βίο τους για να κερδίσουν τη ζωή.
Η οσία Μακρίνα πέθανε ένα χρόνο μετά το θάνατο του αδελφού της Μεγάλου Βασιλείου, δηλαδή το 380. Ο άγιος Γρηγόριος, που βρέθηκε παρών στο θάνατο της και της έκλεισε τα μάτια, μας περιγράφει συγκινητικά τις τελευταίες στιγμές της.
Μας απομνημονεύει και την προσευχή της οσίας πριν παραδώσει το πνεύμα, μια προσευχή γεμάτη πίστη και ελπίδα, που αρχίζει με αυτά τα λόγια· «Συ έλυσας ημίν, Κύριε, του θανάτου τον φόβον· συ ζωής αληθινής αρχήν ημίν εποίησας το τέλος της ενταύθα ζωής».
Η οσία Μακρίνα, με την προσδοκία της αναστάσεως, έκαμε το πέρασμα «εκ του θανάτου εις την ζωήν». Προσευχότανε με πολύ σιγανή φωνή κι έκανε το σταυρό της· «επετίθει την σφραγίδα τοις οφθαλμοίς και τω στόματι και τη καρδία». Αμήν.
(+ Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου Δ. Ψαριανού, Εικόνες έμψυχοι, Εκδ. Αποστ. Διακονίας, σ. 418-420).
Η οσία Μακρίνα έζησε τον 4ο αιώνα μ. Χ. και ήταν αδελφή του Μ. Βασιλείου και του αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Ο δεύτερος συνέγραψε τον βίο της, τον οποίο αξίζει να μελετήσουμε όλοι, επειδή έχουμε πολλά να ωφεληθούμε.
Ήταν η πρώτη στην σειρά από τα δέκα παιδιά των γονέων της και απετέλεσε πρότυπο και στήριγμα για τα μικρότερα αδέλφια της.
Την αρραβώνιασε ο πατέρας της, αλλά πριν γίνει ο γάμος ο αρραβωνιαστικός της εγκατέλειψε ξαφνικά τα γήινα. Τότε η αγία εθεώρησε σωστό να αφιερωθή στον Θεό και «η απόφασή της ήταν σταθερότερη από την ηλικία της».
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης την αποκαλεί μεγάλη, όχι γιατί ήταν η μεγαλύτερη στην ηλικία, αλλά επειδή ήταν μεγάλο πνευματικό ανάστημα. Ήταν όντως μεγάλη σε όλα• στην ταπείνωση, την αγάπη, την διάκριση, την σωφροσύνη, την ανδρεία.
Γι’ αυτό και ανεδείχθη διδάσκαλος και πνευματικός οδηγός των αδελφών της, αλλά και της ίδιας της μητέρας της, της αγίας Εμμέλειας, η οποία στο τέλος του επιγείου βίου της έγινε μοναχή στο Μοναστήρι που ήταν ηγουμένη η οσία Μακρίνα.
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης περιγράφει παραστατικά την συνομιλία που είχε μαζί της λίγο πριν εκείνη αναχωρήση από την παρούσα πρόσκαιρη ζωή και ενώ βρισκόταν άρρωστη στο στρώμα, καθώς και τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την έξοδό της.
Δηλαδή, το κλάμα του ιδίου και των μοναχών, που ήταν γεμάτο πόνο και θλίψη, αλλά και ελπίδα ζωής αιωνίου.
Ο βίος και η πολιτεία της οσίας μας δίνουν την αφορμή να τονίσουμε τα ακόλουθα:
Πρώτον. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε η οσία Μακρίνα την ασθένειά της, τις τελευταίες στιγμές της επίγειας ζωής της και τον επικείμενο θάνατο, δείχνουν την μεγάλη αξία της Ορθοδόξου πίστεως, η οποία είναι τρόπος ζωής.
Είναι ο τρόπος ζωής των αγίων, αλλά και όλων εκείνων που επιθυμούν και αγωνίζονται να επιτύχουν τον προσωπικό τους αγιασμό.
Όταν ο άνθρωπος είναι άρρωστος και μάλιστα όταν βρίσκεται κοντά στο τέλος του επιγείου βίου του, τότε αποκαλύπτεται ο εσωτερικός του κόσμος και βγαίνουν στην επιφάνεια όλα εκείνα τα οποία είχε επιμελώς κλεισμένα και αφανέρωτα.
Και εάν μεν έχει εσωτερική καθαρότητα και αυτά που έκρυβε είναι οι αρετές του, που δεν τις φανέρωνε από ταπείνωση, τότε τις τελευταίες στιγμές πριν την έξοδό του θα είναι ήρεμος, ειρηνικός και γαλήνιος και θα φύγη προσευχόμενος.
Εάν όμως έχει περάσει την επίγεια ζωή του χωρίς μετάνοια και κυριαρχείται από τα πάθη, τότε μπροστά στον επικείμενο θάνατο θα είναι φοβισμένος, θλιμμένος, ταραγμένος και αντί να προσεύχεται και να ετοιμάζεται για το μεγάλο ταξίδι, θα ασχολείται και θα μιλά για πράγματα που έχουν σχέση με τον παρόντα αιώνα «τον απατεώνα», ήτοι με τα πάθη και την αμαρτία, διότι «εκ του περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα».
Οι άνθρωποι του Θεού εγκαταλείπουν τα εγκόσμια προσευχόμενοι και προετοιμασμένοι κατάλληλα με εξομολόγηση και θεία Κοινωνία και κυρίως με την ελπίδα της αιωνίου θείας ζωής.
Η αγία Μακρίνα, τις τελευταίες στιγμές του επιγείου βίου της ήταν ήρεμη, προσευχόταν και η όψη της ήταν τόσο φωτεινή που έμοιαζε με άγγελο.
«Με υψηλό φρόνημα φιλοσοφεί για όσα την αφορούσαν στη ζωή αυτή από την αρχή ως την τελευταία της αναπνοή… και έλεγα πως θα ήταν κάποιος άγγελος που κατ’ οικονομία είχε πάρει ανθρώπινη μορφή… και έκανε γνωστή σε όλους την διάθεσή της με την βιασύνη της προς τον ποθητό της, για να φθάση το γρηγορότερο κοντά Του ελευθερωμένη από τα δεσμά του σώματος… κι αφού σταμάτησε να μιλά σε μας, μιλούσε πια προσευχομένη στον Θεό…
Η προσευχή της ήταν τέτοια, ώστε να μην αμφιβάλλομε ότι και προς τον Θεό απευθυνόταν και ότι εκείνος την άκουε» (Άγιος Γρηγόριος Νύσσης).
Δεύτερον. Όπως ανεφέρθηκε πιο πάνω, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης είχε συνομιλία με την αδελφή του αγία Μακρίνα, που αναφερόταν κυρίως στο μυστήριο του θανάτου, της αναστάσεως και της αιωνίου ζωής.
Πριν αρχίση όμως αυτή η συνομιλία, ο άγιος Γρηγόριος της ανέφερε «τα βάσανα που περνούσε, πρώτα που ο βασιλιάς Ουάλης τον κατεδίωκε για την πίστη του και έπειτα που η σύγχυση των Εκκλησιών τον καλούσε σε άθλους και σε κόπους» και τότε εκείνη τον έβαλε στην θέση του, κατά το κοινώς λεγόμενο, λέγοντάς του ότι δεν πρέπει να παραπονήται, αλλά να ευγνωμονή τον Θεό για την Χάρη και τα χαρίσματα που του έδωσε και κατέληξε με τα εξής: «Ούτε καταλαβαίνεις την αιτία τόσο μεγάλων αγαθών, ότι είναι οι ευχές των γονέων μας που σε ανεβάζουν τόσο ψηλά, ενώ από τον εαυτό σου δεν έχεις καμιά η λίγη ικανότητα;».
Πράγματι, οι ευχές των γονέων είναι κάτι το πολύ σημαντικό και διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη της ζωής του κάθε ανθρώπου. Σε μια «ευχή» του μυστηρίου του γάμου τονίζεται το γεγονός αυτό και συγκεκριμένα λέγεται ότι «ευχαί γονέων στηρίζουσι θεμέλια οίκων».
Βέβαια, αυτό γίνεται κυρίως όταν οι γονείς είναι σωστοί και αληθινοί, επειδή γονείς στην πραγματικότητα δεν είναι εκείνοι που απλώς γεννούν βιολογικά, αφού αυτό το κάνουν και τα άλογα ζώα, αλλά αληθινοί γονείς είναι όσοι αναγεννούν τα παιδιά τους, με την έννοια ότι τα ανατρέφουν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου» και φροντίζουν για την πνευματική τους αναγέννηση, η οποία επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωσή τους στην Εκκλησία και την οικείωση του τρόπου ζωής που Αυτή προσφέρει.
Αυτών των γονέων η ευχή έχει άλλη βαρύτητα και γίνεται πρόξενος μεγάλης Χάριτος και πλουσίων δωρεών και ευλογιών από τον δωρεοδότη Κύριο.
Η οσία Μακρίνα ανεδείχθη άγιο τέκνο αγίων γονέων, φωτεινός οδοδείκτης και αληθινό πρότυπο για όλους εκείνους που ποθούν τον προσωπικό τους αγιασμό και εκζητούν ταπεινά τις πρεσβείες της.
