Η Αγία Ειρήνη ήταν το μοναχοπαίδι του βασιλιά Λικινίου και της Λικινίας. Ζούσε περίπου το 315 μΧ στην περιοχή Μαγεδών και οι γονείς της, που πίστευαν στον Ζωροαστρισμό, την είχαν ονομάσει Πηνελόπη. Ο πατέρας της, επειδή πίστευε ότι η κόρη του είχε ξεχωριστή ομορφιά, όταν η Αγία Ειρήνη ήταν 6 ετών την έκλεισε να ζει σε ένα ψηλό πύργο με 13 υπηρέτριες. Η οικογένειά της ήταν πολύ πλούσια και στον πύργο ακόμη και ο θρόνος, το τραπέζι και η λυχνία ήταν φτιαγμένα από χρυσάφι.
Ο Λικίνιος έφερε τον γέροντα Απελλιαννό (ή Απελλινό σε κάποιες πηγές) για να γίνει ο διδάσκαλος της Αγίας Ειρήνης. Ο Απελλιανός γρήγορα διαπίστωσε ότι ήταν πολύ έξυπνη και εύστροφη. Μια μέρα η Αγία Ειρήνη είδε ένα περιστέρι να μπαίνει στον πύργο βαστώντας ένα κλαδί ελιάς που το άφησε στη χρυσή τράπεζα. Ακολούθως μπήκε ένας αετός που βαστούσε ένα στεφάνι από πλεγμένα άνθη και το άφησε και ο αετός στο χρυσό τραπέζι. Τέλος, από ένα άλλο παράθυρο μπήκε ένα κοράκι και άφησε στο τραπέζι ένα φίδι. Η Αγία Ειρήνη απορούσε τι να σημαίνουν όλα αυτά.
Όταν ήρθε ο γέροντας Απελλιανός η Αγία Ειρήνη του περιέγραψε τι είχε συμβεί. Ο διδάσκαλός της, όπως γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, της εξήγησε ότι “το μεν περιστέρι, δηλοί την παιδείαν της γνώμης, το δε κλαδί της ελαίας, δηλοί σφραγίδα πραγμάτων και άνοιγμα, και τύπον βαπτίσματος, ο δε αετός, με το να είναι βασιλεύς των πουλίων, προεικονίζει διά μέσου του στεφάνου, την νίκην, οπού μέλλεις να κάμης διά εκλεκτά και αγαθά πράγματα. O δε κόρακας διά του οφιδίου, δηλοί, πως έχεις να δοκιμάσης θλίψιν και ταλαιπωρίαν”. Όλα αυτά δηλαδή, έδειχναν ότι η Αγία Ειρήνη θα ακολουθούσε την οδό του μαρτυρίου για την Χριστιανική Πίστη.
Για την Αγία Ειρήνη, η παράδοση λέει ακόμη ότι το όνομα Ειρήνη της το έδωσε άγγελος του Θεού και της είπε ότι θα γίνει Χριστιανή και πάρα πολλές ψυχές θα σωθούν εξαιτίας της. Και όταν αποφάσισε να γίνει Χριστιανή, ένας ιερέας, με το όνομα Τιμόθεος, μπήκε κρυφά στον πύργο όταν τον κάλεσε η Αγία και την βάπτισε Ειρήνη.
Αφού έγιναν αυτά η Αγία Ειρήνη έριξε κάτω και κατέστρεψε τα είδωλα του πατέρα της. Όταν τα έμαθε αυτά ο πατέρας της ο Λικίνιος, αρχικά την εξέτασε και διαπιστώνοντας ότι επέμενε και δεν σκόπευε να προδώσει την πίστη της, διέταξε να την δέσουν και να βάλουν άλογα να την πατήσουν. Ένα απ’ τα άλογα, χωρίς να πειράξει καθόλου την Αγία Ειρήνη, επιτέθηκε στον πατέρα της και τον σκότωσε, και είπε με ανθρώπινη φωνή "Μακαρία η Ειρήνη και ντροπή σε σένα σκληρόκαρδε άρχοντα". Όταν η Αγία Ειρήνη είδε ότι πέθανε ο πατέρας της, λυπήθηκε αλλά είπε σε όλους να μην φοβούνται γιατί όλα είναι δυνατά για όσους πιστεύουν (Κατά Μάρκο Θ’:23, "Πάντα δυνατά τω πιστεύοντι"). Έχοντας πει αυτά τα λόγια, η Αγία Ειρήνη προσευχήθηκε με θέρμη και με την χάρη του Θεού ανέστησε τον πατέρα της.
Ο Λικίνιος βαπτίστηκε Χριστιανός και μαζί του και η γυναίκα του Λικινία αλλά και ακόμη 3000 άνθρωποι. Ο Λικίνιος άφησε την βασιλεία, κατοίκησε στον πύργο που είχε φτιάξει για την κόρη του και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του σε μετάνοια. Η οικογένεια της Αγίας Ειρήνης έκανε ελεημοσύνες, νηστείες, προσευχές και προσπάθησαν να ζήσουν ενάρετα και χριστιανικά.
Τη θέση του βασιλιά πήρε ο Σεδεκίας. Αυτός προσπάθησε να αναγκάσει την Αγία Ειρήνη να θυσιάσει στα είδωλα και όταν είδε ότι δεν το κατάφερνε, την έριξε με το κεφάλι κάτω σε ένα πολύ βαθύ λάκο με φίδια και άλλα ερπετά. Η Αγία Ειρήνη δεν τραυματίστηκε από την πτώση, πέρασε 14 μέρες εκεί και βγήκε χωρίς να έχει πάθει τίποτα – τα ερπετά δεν την πείραξαν καθόλου.
Τότε ο Σεδεκίας έβαλε να πριονίσουν τα πόδια της Αγίας Ειρήνης, αλλά με τη θεία χάρη θεραπεύτηκε σαν να μην της είχαν κάνει τίποτα. Μετά την έδεσαν σε ένα τροχό με μαχαίρια που περιστρεφόταν με τη δύναμη ενός χείμαρρου, αλλά το νερό σταμάτησε να κυλάει και ο τροχός δεν έβλαψε την Αγία Ειρήνη. Με αυτά τα θαύματα όλοι έμειναν έκπληκτοι και 8000 άνθρωποι πίστεψαν στον Χριστό.
Ο βασιλιάς Σεδεκίας ξέπεσε από τον θρόνο και ο γιος του Σαβώρ πολεμούσε ενάντια στους αντιπάλους του πατέρα του. Η Αγία Ειρήνη συνάντησε τότε τον Σαβώρ και το στρατό έξω απ’ την πόλη Μαγεδών. Προσευχήθηκε και τυφλωθήκαν όλοι. Προσευχήθηκε πάλι και ξαναβρήκαν το φως τους. Αλλά αντί να πιστέψουν, οι αχάριστοι κάρφωσαν τις πτέρνες της Αγίας Ειρήνης και την ανάγκασαν με την βία να φύγει 3 μίλια μακριά κουβαλώντας ένα πολύ βαρύ σακί άμμο. Η γη σχίστηκε και μπήκαν μέσα της 10.000 άπιστοι. Με αυτά τα θαύματα πίστεψαν στον Χριστό 30.000 άνθρωποι που τα είδαν, αλλά ο βασιλιάς επέμεινε στην απιστία.
Όταν πέθανε ο βασιλιάς Σαβώρ, ελευθέρωσαν την Αγία Ειρήνη, της επέτρεψαν να κυκλοφορεί στην πόλη και η Αγία Ειρήνη έκανε πολλά θαύματα. Πήγε στον πύργο που ζούσαν ο πατέρας της με τον ιερέα Τιμόθεο. Με την διδασκαλία της Αγίας Ειρήνης πίστεψαν στον Χριστό 5.000 ειδωλολάτρες. Μαζί με αυτούς πίστεψαν και οι 33 φρουροί του πύργου του πατέρα της.
Μετά η Αγία Ειρήνη πήγε στην πόλη Καλλίνικο, όπου βασίλευε ο Νουμεριανός που ήταν συγγενής του πρώην βασιλέα. Παρουσιάστηκε σ’ αυτόν και ομολόγησε την Χριστιανική της Πίστη. Αυτός έβαλε να ανάψουν φωτιά και να πυρώσουν 3 χάλκινα βόδια και έβαζαν την Αγία Ειρήνη πότε μέσα στο ένα βόδι και πότε στο άλλο για να την βασανίσουν. Το τρίτο χάλκινο βόδι, με τη Χάρη του Θεού, περπάτησε και σχίστηκε στη μέση και η Αγία Ειρήνη βγήκε έξω σώα και αβλαβής. Βλέποντας αυτό το θαύμα πίστεψαν στο Χριστό 100.000 Ειδωλολάτρες.
Όταν ο βασιλιάς Νουφεριανός επρόκειτο να πεθάνει διέταξε τον έπαρχο να βασανίσει την Αγία Ειρήνη. Ο έπαρχος έδεσε με αλυσίδες την Αγία Ειρήνη και την έβαλε πάνω σε μια φωτιά. Άγγελος Κυρίου ήρθε, έσβησε την φωτιά και προφύλαξε την Αγία Ειρήνη. Τότε πίστεψε ο έπαρχος στον Χριστό.
Η φήμη της Αγίας Ειρήνης έφτασε και στα αυτιά του Πέρση βασιλιά. Ο βασιλιάς Σαβώριος, σύγχρονος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, διέταξε τον αποκεφαλισμό της Αγίας Ειρήνης. Την εκτέλεσαν και την έθαψαν. Αλλά ο Θεός έστειλε ένα Άγγελο και ανέστησε την Αγία Ειρήνη και την μακάρισε για το μαρτύριό της. Μακάρισε ο Άγγελος και όσους πίστεψαν στον Χριστό εξαιτίας της Αγίας Ειρήνης. Μακάρισε κι όσους μνημονεύουν το όνομά της, εορτάζοντάς την μνήμη της την ημέρα του μαρτυρίου της.
Αφού η Αγία Ειρήνη αναστήθηκε πήγε στην πόλη Μεσημβρία κρατώντας ένα κλαδί ελιάς και παρουσιάστηκε στον βασιλιά. Βλέποντας μπροστά του ζωντανή την Αγία Ειρήνη, ο βασιλιά πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε από τον ιερέα Τιμόθεο και μαζί του έγιναν χριστιανοί και πάρα πολλοί ακόμη. Πολλοί μάλιστα τιμούσαν την Αγία Ειρήνη ως Ισαπόστολο.
Η μνήμη της Αγίας Ειρήνης τιμάται στις 5 Μαΐου και έχει ονομαστεί Μεγαλομάρτυρας λόγω των πολλών βασανιστηρίων που υπέμεινε για την πίστη της. Η Αγία Ειρήνη είναι προστάτιδα της Αστυνομίας, όπως επίσης και ο Άγιος Αρτέμιος.
Απολυτίκιο της Αγία Ειρήνης της Μεγαλομάρτυρος
Ο Χριστός η ειρήνη σε Ειρήνην εκάλεσε, συ γαρ την ειρήνην βραβεύεις τοις τελούσι την μνήμην σου και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς προστρέχουσι τω θείω σου ναώ και πρεσβεύεις υπέρ πάντων τη Τρισηλίω παρισταμένη Θεότητι. Άπαντες ουν χαρμονικών την μνήμην αυτής τελέσωμεν, τον αντιδοξάσαντα αυτήν Χριστόν μεγαλύνοντες.
Κοντάκιο της Αγία Ειρήνης της Μεγαλομάρτυρος
Την καλλιπάρθενον υμνήσωμεν πάντες, νύμφην Χριστού, εκ τών νεκρών αναστάσαν, ην ο Θεός εδόξασε σημείοις φρικτοίς, Είλκυσε γαρ πλήθος άπειρον, ασεβών εν τη πίστει, και θεόθεν έλαβε, την Χριστώνυμον κλήσιν, ο του Θεού γαρ Άγγελος ελθών, εκ Πηνελόπης Ειρήνην εκάλεσε.
