Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Μάρκ. η΄ 34 – θ΄ – 1
«Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν».
Στο σημερινό ιερό Ευαγγέλιο, αγαπητοί μου αδελφοί, ο Κύριος, μας φανερώνει την ανεκτίμητη αξία της ψυχής μας. Εκείνος, μας λέει, που θέλει να σώσει την ψυχή του, θα ξέρει ότι θα χάσει τη ζωή του. Αυτό είναι το νόημα των λόγων του Κυρίου, που μοιάζουν με πολεμικό προσκλητήριο.
Σάλπισμα επαναστατικό είναι οι λόγοι αυτοί του Κυρίου. Σάλπισμα που καλεί σε ανατροπή της νοοτροπίας και ζωής των υλιστών και κοσμικοφρόνων ανθρώπων.
Σάλπισμα που χαράσσει νέα πορεία στη ζωή μας και που αντηχεί προς όλες τις κατευθύνσεις και διακηρύσσει ότι δεν είναι το πάν στη ζωή μας τα υλικά αγαθά. Και ότι θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι, να τα θυσιάσουμε όλα, ακόμα να υποστούμε και θάνατο, για χάρη της σωτηρίας της ψυχής μας.
Γιατί αν χάσουμε τη ψυχή μας, χάνουμε τον Θεό και επομένως τη σωτηρία μας. Αξίζει, λοιπόν, ν΄ασχοληθούμε κι εμείς σήμερα με την αξία της ψυχής και τη φροντίδα και τις θυσίες που χρειάζονται για την σωτηρία της.
Είναι , πράγματι, μοναδική η αξία της ψυχής μας γιατί είναι δημιούργημα εξαίρετο του Τριαδικού Θεού. Όταν ο Θεός εδημιούργησε το ανθρώπινο σώμα, ενεφύσησε στο πρόσωπον αυτού « πνοήν ζωής» ( Γέν. Β΄ 7) Το εμφύσημα αυτό του Θεού εδημιούργησε την ψυχή μας.
Και είναι το εμφύσημα αυτό « η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος» , όπως λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Δεν έγινε δηλαδή το Αγιον Πνεύμα ψυχή του ανθρώπου, αλλά με την ενέργειά Του έκτισε την ψυχή του ανθρώπου. Γι΄αυτό και ο άνθρωπος είναι « κατ΄εικόνα Θεού» (Γέν Α΄26).
Η ψυχή μας σαν τέτοια έχει τα χαρακτηριστικά του Θεού. Το λογικό, την ελευθερία, το δημιουργικό. Στοιχεία τα οποία δεν έχουν τα ζώα, γιατί ακριβώς δεν έχουν ψυχή. Η θέληση, η αγάπη προς την ελευθερία, όλα μας τα συναισθήματα και όλα όσα μας κάμνουν, να μοιάζουμε με τον Θεό, είναι λειτουργίες και εκδηλώσεις της ψυχής.
Η ψυχή είναι εκείνη που κινεί και διευθύνει το σώμα. Γι΄αυτό και όταν φύγει η ψυχή το σώμα είναι ακίνητο , νεκρό. Όλος ο κόσμος, με όλα του τα αγαθά, δεν αντισταθμίζει την αξία της ψυχής. Δεν υπάρχει κανένα αντάλλαγμα ισάξιο της ψυχής μας.
Αν υπήρχε τρόπος να ζυγίσουμε από το ένα μέρος όλα τα αγαθά του κόσμου και από το άλλο την ψυχή, η ψυχή θα βάρυνε περισσότερο.
Εκτός τούτου, η ψυχή μας είναι και αθάνατος. Δεν πρόκειται να πεθάνει ποτέ. Θα υπάρχει πάντοτε, και όταν ακόμα πεθάνει το σώμα μας, η ψυχή μας θα εξακολουθεί να ζεί. Ο θάνατος δεν αγγίζει ποτέ την ψυχή μας.
Οι ψυχές μας είτε στον Παράδεισο, είτε στην Κόλαση, δεν θα νεκρωθούν. Η αθανασία είναι βασικό χαρακτηριστικό των ψυχών μας. Όλα τα άλλα επίγεια αγαθά, τα πλούτη, οι τιμές, οι απολαύσεις δεν ισοφαρίζουν την αξία της ψυχής μας.
Κι αν όλα αυτά φανερώνουν καθαρά και ζωηρά την αξία της ψυχής μας, υπάρχει κάτι ακόμα, που προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αξία στην ψυχή μας. Είναι η θυσία του Κυρίου στο Σταυρό και το τίμιο αίμα Του. Που χύθηκε για την απολύτρωση των ψυχών μας, από την αμαρτία και τον αιώνιο θάνατο.
Γι΄αυτό κι εκείνο που φανερώνει προ πάντων την αξία της ψυχής μας και κάμνει επιβεβλημένη κάθε θυσία για χάρη της, είναι το ότι για τη σωτηρία της, εχύθη το Αίμα του Θεανθρώπου Ιησού. Κι΄ έπρεπε να χυθεί το Αίμα του Χριστού στο Γολγοθά, προκειμένου να σωθεί η ψυχή μας.
Η θυσία εκείνη, επι πλέον μας λέει, ότι πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να πονέσουμε κι εμείς, αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας. Χωρίς κόπο, χωρίς βία, χωρίς διάθεση , να τα θυσιάσουμε όλα, όσα βέβαια εμποδίζουν την σωτηρία της ψυχής μας, είναι αδύνατο να σωθούμε.
Σωτηρία ψυχής και άνετος χριστιανισμός, δηλαδή ζωή, που δεν θα μας κοστίζει καθόλου, είναι πράγματα ασυμβίβαστα. Γι΄ αυτό και χρειάζονται θυσίες, αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας.
Η προσωρινότητα και η ματαιότητα των αγαθών του κόσμου τούτου, τα καθιστούν ανίκανα να ικανοποιήσουν τους ευγενείς και υψηλούς πόθους, που έχουμε όλοι μας.
Είναι σπάνιο φαινόμενο και εξαίρεση, το να υπάρχει κάποιος, που να απολαμβάνει τα υλικά αγαθά και να είναι συγχρόνως και πλήρως ικανοποιημένος και ψυχικά αναπαυμένος. Αν θέλουμε, λοιπόν, ν΄ ακολουθήσουμε τον Σωτήρα, που χαρίζει τη σωτηρία της ψυχής, χρειάζεται αυταπάρνηση.
Να αρνηθούμε τον εαυτό μας. Να απαλλαγούμε από κάθε τι που είναι ένοχο και αμαρτωλό. Να διώξουμε από μέσα μας το φθόνο και το θυμό, το ψεύδος και την πλεονεξία. Να θυσιάσουμε γενικά τον εγωϊσμό μας και ό,τι άλλο θέλει ο κακός εαυτός μας.
Η θυσία αυτή είναι βασική και πρωταρχική, είναι όμως και δύσκολη. Γιατί μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, η αμαρτία έγινε ένα με το είναι μας. Η διάνοια του ανθρώπου έγκειται επιμελώς επί τα πονηρά εκ νεότητος αυτού.
Γι΄ αυτό και χρειάζεται πνεύμα θυσίας και αγώνας αποφασιστικός, αλλά και διαρκής προσπάθεια, για να απαλλαγεί η ψυχή μας από το κακό και να πετάξει προς τον Πλάστη και Δημιουργό της.
Είναι σε όλους γνωστό, ότι κανένα σπουδαίο έργο δεν επιτυγχάνεται, χωρίς κόπους και θυσίες. Για να μορφωθεί ο φοιτητής, να προοδεύσει ο επιστήμονας, να εξελιχθεί ο έμπορος, να τακτοποιηθεί καλά ο οικογενειάρχης, να συγκομίσει καρπούς ο γεωργός, χρειάζονται θυσίες. Θυσίες πολλές και μάλιστα μερικές φορές και πολύ σκληρές.
Αν, λοιπόν, για τα θέματα αυτά της παρούσας ζωής, απαιτούνται θυσίες, πολύ περισσότερο χρειάζεται διάθεση για θυσίες, για τη σωτηρία της ψυχής μας.
Και να ξέρουμε ότι αντί των φθαρτών πραγμάτων που θυσιάζουμε εδώ, θα μας χαρισθούν τα άφθαρτα, αντί των προσκαίρων τα αιώνια και αντί των επιγείων τα επουράνια.
Αδελφοί μου! Ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος , λέει, ότι το ενδιαφέρον για τη σωτηρία της ψυχής μας, μοιάζει με το εμπόριο. Όπως, λέει, κάθε βράδυ ο έμπορος υπολογίζει το κέρδος και τη ζημιά της ημέρας, έτσι όλοι εμείς θα πρέπει κάθε βράδυ, να κάνουμε τον απολογισμό μας.
Να εισερχόμαστε στα άδυτα της καρδιάς μας και να ρωτούμε τον εαυτό μας. Μήπως με κάποιο τρόπο σήμερα παρώξυνα τον Θεό; Μήπως είπα κάποιο λόγο αργό; Μήπως αδιαφόρησα για κάτι; Μήπως εξώργισα τον αδελφό μου;
Μήπως κατέκρινα κάποιο; Μήπως ήλθε μέσα μου κάποια επιθυμία σαρκική και την δέχτηκα με ευχαρίστηση; Μήπως νικήθηκα από γήϊνες φροντίδες;
Αυτός ο απολογισμός, λέει, θα μας βοηθήσει να επανορθώνουμε τις ζημιές και να αποκτούμε πνευματικά κέρδη για την ψυχή μας, που πρέπει το δίχως άλλο, παραδίνοντάς την καθημερινά στον Σωτήρα μας, να την ασφαλίσουμε και να την σώσουμε.
† Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης κ. Διονύσιος – Μητρόπολη Πάφου
