Μία από τις προσωπικότητες που λαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος είναι η φιγούρα του Ιούδα, γνωστού ως Ισκαριώτη.
Η φυσιογνωμία αυτή θα κορυφώσει την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα δίνοντας τη χαριστική βολή στο έργο που επωμίζεται ο Ιησούς Χρίστος επί γης, με την διπλή του υπόσταση. Η παρουσία του Ιούδα ωσάν μαθητού του κυρίου Ιησού Χριστού έρχεται με διακριτικό και συνάμα έντονο τρόπο να γίνει πρόδρομος και αιτία της Σταύρωσής του.
Ο Ιούδας, μία φιγούρα συνώνυμη της προδοσίας και εξαπάτησης λαβαίνει από τους ιστορικούς της εποχής το πατρωνυμικό επίθετο Ισκαριώτης ένα τόσο χαρακτηριστικό όνομα που ξεχωρίζει και συγκεκριμενοποιεί ακαριαία το πρόσωπό του. Η προέλευση όμως του ονόματος τούτου τυγχάνει πολλών ερμηνειών και ετυμολογικών υποθέσεων, οι οποίες αξίζει να αναφερθούν.
Αρχικά η λέξη Ισκαριώτης φαίνεται να εννοεί την καταγωγή του άνδρα εκείνου αφού στην εβραϊκή ετυμολογείται εκ των λέξεων “ish” (άνθρωπος) + “Qeriyot”, δηλαδή ο άνδρας από την Κεριώτ. Η Κεριώτ είναι χωριό 16 χιλιόμετρα νότια της Χεβρών, υπόθεση που αν την δεχθούμε ο Ιούδας φαίνεται να ήταν ο μοναδικός μη Γαλιλαίος μαθητής του Ιησού Χριστού.
Κατά μία άλλη ερμηνεία, το λήμμα Ισκαριώτης κατάγεται από το εβραϊκό ρήμα “saqar” που σημαίνει “ψεύδομαι” ή παράλληλα μπορεί να λαμβάνει μεταφορικώς την έννοια εκείνου που μαρκάρεται με κόκκινη βαφή, του “κοκκινοτρίχη” και κατ’ επέκταση του δολοπλόκου και υποκριτή ανθρώπου. Φαίνεται αυτή η εκδοχή να προσδίδει στον Ιούδα περισσότερο ένα ψευδώνυμο παρά ένα όνομα, ένα ψευδώνυμο απόρροια της μέγιστης πράξης του που τον κατέστησε ελάχιστο.
Μία ακόμη άποψη τείνει να εξηγήσει ότι Ισκαριώτης προκύπτει από τον αναγραμματισμό της λέξης “σικαριώτης” δηλαδή “σικάριος” (λατινικά “sica” μαχαίρι). Σικάριοι υπήρξαν οι εκτελεστικές ομάδες του εθνικιστικού κινήματος των Ζηλωτών. Αν κάτι τέτοιο γίνει ιστορικά αποδεκτό, τότε η πράξη του Ιούδα απηχεί μία πολιτική χροιά και μία περαιτέρω εξήγηση αφού φαίνεται να είχε απογοητευτεί από το έργο του Ιησού Χριστού, βλέποντάς τον σαν έναν αποτυχημένο φορέα των μεσσιανικών προσδοκιών του Ισραήλ.
Όλες οι ανωτέρω ερμηνευτικές υποθέσεις φαίνεται να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος γύρω από την φυσιογνωμία του Ιούδα, χωρίς να έχει η ιστορία κατασταλάξει σε κάποια, συγκεκριμένα. Υποθέσεις που υπογραμμίζουν την παρουσία της παντελώς απούσας μετανοητικής διαθέσεως του Ιούδα.
Δήμητρα Γ. Σαρρή
(πτυχιούχος Τμήματος Θεολογίας, Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών)
