Κατά την Μ. Δευτέρα επιτελούμε ανάμνηση του ενάρετου Ιωσήφ (γιος του πατριάρχη Ιακώβ και δισέγγονο του Αβραάμ), ο οποίος είναι τύπος του Κυρίου Ιησού Χριστού.
Ο Ιωσήφ, αγαπητός γιος του πατέρα του, φθονήθηκε από τα αδέρφια του. Στην αρχή τον έριξαν σε ένα λάκκο, έπειτα όμως πουλήθηκε από τα αδέρφια του αντί είκοσι χρυσών νομισμάτων στους εμπόρους. Αυτοί με τη σειρά τους τον πούλησαν στον Πετεφρή που ήταν αρχιμάγειρας του βασιλιά της Αιγύπτου.
Ο Ιωσήφ ήταν ωραιότατος νέος και γι’ αυτό η σύζυγος του Πετεφρή επιθύμησε να αμαρτήσει μαζί του. Αυτός αρνήθηκε και τότε αυτή τον συκοφάντησε στον άντρα της, ότι δήθεν ο Ιωσήφ της επιτέθηκε με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστεψε και ο αθώος Ιωσήφ ρίχτηκε στην φυλακή.
Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράδοξο όνειρο και ζητούσε να βρει εξήγηση αυτού του ονείρου. Τότε του είπαν ότι στις φυλακές υπάρχει ένας Εβραίος νέος, που είχε άλλοτε εξηγήσει όνειρα συγκρατούμενων του.
Ο Ιωσήφ, κατ’ εντολή του Φαραώ, οδηγήθηκε ενώπιόν του και με το φωτισμό του Θεού, εξήγησε το όνειρο του Φαραώ, λέγοντάς του ότι θα έρθουν για τη χώρα του επτά έτη εφορίας και επτά έτη ακαρπίας και πείνας.
Τότε ο Φαραώ, καταγοητευμένος από τη θεία σοφία του Ιωσήφ, τον ενδύει με βασιλική στολή, τον αναβιβάζει σε βασιλικό άρμα και τον καθιστά γενικό άρχοντα της Αιγύπτου.
Ο Ιωσήφ διαχειρίστηκε με θαυμαστή φρόνηση την εξουσία. Και αργότερα, όταν ήρθαν τα έτη της πείνας λόγω της ακαρπίας της γης, αυτός άνοιξε τις αποθήκες που είχε γεμίσει κατά τα πρώτα έτη και χόρτασε το λαό.
Θεωρήθηκε ο Ιωσήφ τύπος και προεικόνιση του Κυρίου, διότι και Αυτός, αγαπητός Υιός του Πατρός, φονεύθηκε από τους Ιουδαίους, πουλήθηκε από τον μαθητή Του και βασανίστηκε. Ρίχτηκε στον σκοτεινό τάφο, ακολούθως αναστήθηκε.
Επίσης κατά την Μ. Δευτέρα επιτελούμε ανάμνηση και της άκαρπης συκής, την οποία καταράστηκε ο Κύριος και ξεράθηκε.
Η συκή αυτή συμβολίζει τόσο την Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς και γι’ αυτό καταδικάστηκε από τον Κύριον, όσο και κάθε άνθρωπο στερούμενο πνευματικών καρπών, δηλαδή αρετών.
Η Εκκλησία, φέρνοντας ενώπιόν μας το παράδειγμα της συκής, θέλει να μας προτρέψει σε αγώνες πνευματικούς προς απόκτηση αρετών.
Η υμνογραφία της ημέρας είναι αφιερωμένη στα δύο ανώτερα θέματα (του Ιωσήφ και της συκής) και επί πλέον στο θέμα της ελεύσεως του Κυρίου προς το Πάθος.
