Οι άνθρωποι οι οποίοι βλέπουν τον Πνευματικό ως δικαστή και όχι ως πατέρα φιλάνθρωπο και εικόνα έμψυχο του φιλάνθρωπου Θεού, νομίζουν ότι τα επιτίμια που βάζει ο Πνευματικός, είναι τιμωρίες ανάλογες με τα αμαρτήματά του .
Στην πραγματικότητα όμως τα επιτίμια είναι πνευματικά φάρμακα που θα βοηθήσουν τον μετανοούντα στη θεραπεία των πνευματικών του πληγών και στην αποφυγή νέων ασθενειών. Λέγει ο ιερός Χρυσόστομος: «Ιατρείον εστιν ενταύθα ού δικαστήριον, ουκ ευθύνας αμαρτημάτων απαιτούν, αλλά συγχώρησιν αμαρτημάτων παρέχον».
Τα επιτίμια αποσκοπούν επίσης να στερεώσουν τον μετανοούντα στην οδό της μετανοίας. Ο ιερός Χρυσόστομος φέρνει ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε ότι το επιτίμιο αν και φαίνεται ως τιμωρία, είναι μόνο φιλανθρωπία.
Λέγει: « Αν δεις αφηνιασμένο άλογο να τρέχει προς το γκρεμό, του βάζεις χαλινό και το συγκρατείς με πολλή δύναμη και το μαστιγώνεις πολλές φορές. Αυτό είναι βέβαια τιμωρία, αλλά η τιμωρία αυτή είναι μητέρα της σωτηρίας. .. Έτσι και εγώ. Αν δέσω τον αμαρτωλό, δεν θα τον δέσει ποτέ ο Θεός. Αν όμως δεν τον δέσω εγώ, τον περιμένουν τα αιώνια δεσμά. Διότι αν κρίναμε τους εαυτούς μας, δεν θα κρινόμασταν από τον Θεό.
Μην νομίζεις λοιπόν πως η τιμωρία είναι σκληρή κι απάνθρωπη πράξη . Είναι αποτέλεσμα της πιο μεγάλης καλοσύνης της άριστης θεραπείας και της μεγάλης φροντίδας για τον αμαρτωλό».
Ο κάθε πιστός πρέπει να εργάζεται με φιλότιμο το έργο των εντολών του Χριστού. Και να θλίβεται περισσότερο διότι με την αμαρτία του ελύπησε τον Κύριο, παρά για το γεγονός ότι στην αμαρτία έρχεται ως επακόλουθο το θεραπευτικό επιτίμιο που ορίζει ο Πνευματικός: «Στέναξε όταν αμαρτήσης, όχι επειδή πρόκειται να τιμωρηθείς, διότι αυτό δεν είναι τίποτε, αλλά επειδή δυσαρέστησες τον Κύριο σου, τον τόσο ήμερο, που τόσο σε αγαπά και έχει φροντίσει τόσο για τη σωτηρία σου, ώστε και τον Υιό Του να παραδώσει στο θάνατο για χάρη σου».
Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι «και αν ακόμη δεν μας τιμωρούσε ο Θεός, έπρεπε εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε την τιμωρία μας, επειδή δείξαμε τόση αχαριστία στον ευεργέτη μας». Και συνεχίζει ο Άγιος : «Θα σας πω κάτι παράδοξο και αξιοθαύμαστο και απίστευτο στους πολλούς.
Όποιος τιμωρείται επειδή εξόργισε τον τόσο φιλάνθρωπο Θεό, πρέπει αν έχει μυαλό, κι αν αγαπά τον Κύριο όπως πρέπει να Τον αγαπά, να χαίρεται περισσότερο από εκείνον που δεν τιμωρήθηκε… .
Αν αγαπά κανείς τον Χριστό όπως πρέπει να τον αγαπά, να χαίρεται περισσότερο από εκείνον που δεν τιμωρήθηκε.. . Αν αγαπά κανείς τον Χριστό όπως πρέπει να τον αγαπά, καταλαβαίνει αυτά που λέω… .
Γνωρίζω βέβαια πως αυτά που λέγω είναι απίστευτα, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Αν αγαπούμε τον Χριστό όπως πρέπει να Τον αγαπούμε, εμείς θα τιμωρούμε τους εαυτούς μας για τις αμαρτίες μας… .
Ας φοβόμαστε προ πάντων την αμαρτία, διότι αυτή είναι η κόλαση, αυτή είναι η αιώνια τιμωρία… . Και όχι μόνο να τη φοβόμαστε, αλλά και να την αποφεύγουμε και να μεριμνούμε να αρέσουμε στο Θεό κάθε στιγμή. Διότι αυτό είναι η Βασιλεία των ουρανών, αυτό είναι η ζωή, αυτό είναι τα άπειρα καλά».
«Να γνωρίζεις αδερφέ, ότι αν θελήσεις να κοινωνήσεις έτσι ανάξιος όντας, θα γίνεις ένοχος του σώματος και του αίματος του Κυρίου, όπως λέει ο θείος Παύλος, και θα κοινωνήσεις σε κατάκριση και κόλασή σου, γενόμενος δεύτερος Ιούδας και παρόμοιος με τους Εβραίους.
Διότι όπως τότε οι Εβραίοι κέντησαν το σώμα του Κυρίου, όχι για να πιούν το αίμα του αλλά για να το χύσουν, όπως ερμηνεύει ο Χρυσορήμων ( Λογ.κξ Της α΄προς Κορινθ.), έτσι κι εσύ θα θεωρηθείς ότι χύνεις το ακήρατο αίμα του Κυρίου και όχι ότι το πίνεις λόγω της αναξιότητας σου».
Αγαπημένε εν Χριστώ Αδερφέ : «Να γνωρίζεις, ότι με την αποχή αυτή της Κοινωνίας θα γίνει η μετάνοιά σου ασφαλέστερη. Θα στερεωθείς περισσότερο στη χάρη του Θεού και θα καταλάβεις καλύτερα το κακό, που σου προξένησε η αμαρτία, μάλιστα όταν βλέπεις τους άλλους να κοινωνούν κι εσύ να στερείσαι λέγοντας στον εαυτό σου εκείνο το του Ασώτου Υιού «Πόσοι μισθωτοί του πατέρα μου έχουν περισσευούμενο άρτο κι εγώ χάνομαι από την πείνα» (Λογ.. 15,17) Και από όλα αυτά να μισήσεις την αμαρτία και να φυλάγεις καλά στο εξής την χάρη, που έχασες, αφού θα σου γίνουν μαθήματα τα παθήματα.
«Διότι ότι κάποιος με κόπο αποκτά, φροντίζει να το διαφυλάει» λέει ο μέγας Βασίλειος και ο Θεολόγος Γρηγόριος. «Συνηθίζει αυτό που αποκτήθηκε με κόπο να παραμένει περισσότερο, ενώ αυτό που αποκτήθηκε εύκολα να χάνεται και πολύ γρήγορα, επειδή πάλι μπορεί να αποκτηθεί» (Λογ. Β΄περί Θεολογίας).
Αγαπητό μου παιδί μου, γνωρίζει ο πνευματικός πότε είναι καιρός να πάρεις μέσα σου τον Χριστό. Εξάλλου το θέμα είναι η σχέση με τον Χριστό και να αναφορά της ζωής μας σε εκείνον κάθε λεπτό και κάθε στιγμή και όχι απλά να κοινωνήσουμε επειδή είναι μια μεγάλη εορτή για το καλό όταν η καρδιά μας δεν έχει το κατάλληλο πνευματικό έδαφος υποδοχής.
Η αγάπη προς τον Θεό φιλοτιμεί τον πιστό να μην πληγώσει τον φιλάνθρωπο Πατέρα του. Και ταυτοχρόνως θεραπεύει τις πληγές των παλαιοτέρων τραυμάτων της αμαρτίας: Ας μη περιφρονούμε, λοιπόν, το φάρμακο των ψυχικών μας τραυμάτων.
Διότι αυτό, η προς τον Θεό αγάπη μας, αυτό προ πάντων το φάρμακο θα μας θεραπεύσει τελείως, και θα εξαφανίσει τέλεια τα τραύματα των ψυχών μας, ώστε δε θα μείνει ούτε ίχνος, ούτε σημάδι του τραύματος».
Αποσπάσματα από τα τα βιβλία : «Εξομολογητάριον» του Αγίου Νικοδήμου και «Ιερά Εξομολόγηση» του Ιερομονάχου Γρηγορίου.