Στην εφηβεία, μια από τις πιο συχνές αλλαγές που συμβαίνουν στα παιδιά είναι τα συχνά ξεσπάσματα θυμού.
Ο έφηβος δυσκολεύεται να ελέγξει το θυμό του και αντιδρά απότομα σε πράγματα τα οποία λίγα χρόνια νωρίτερα δεν τον απασχολούσαν. Από τη μεριά του κανένας πλέον δεν τον καταλαβαίνει και όλοι οι ενήλικες θέλουν να τον δουν διαφορετικό από ό,τι ο ίδιος φαντάζεται τον εαυτό του.
Συνήθως οι γονείς αναφέρουν πως ό,τι και να πουν ο έφηβος θα πει το ακριβώς αντίθετο, ακόμη και όταν ξέρει ότι κάνει λάθος. Και εκεί αρχίζει η σύγκρουση και το ξέσπασμα των νεύρων.
Οι γονείς προσπαθούν να πείσουν το παιδί για το σωστό και το παιδί αντιδρά γενικεύοντας καταστάσεις. «Δεν με καταλαβαίνεις, θες το κακό μου, δεν με αγαπάς» είναι μερικές από τις φράσεις που ακούνε πιο συχνά οι γονείς των εφήβων.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς; Όπως γράφει η ψυχολόγος Βασιλική Τσούτσου στο efiveia.gr, αρχικά, να κατανοήσουν ότι το παιδί τους περνάει εφηβεία!
Κάθε γονιός γνωρίζει το παιδί του πολύ καλά και οφείλει να κατανοήσει ότι η περίοδος της εφηβείας είναι η περίοδος της εσωτερικής του αναζήτησης. Προϋπόθετει την ακύρωση και αμφισβήτηση των πάντων προκειμένου να δημιουργήσει την δική του αλήθεια και τη δική του οπτική για τη ζωή.
Πρακτικά η επιβράβευση των θετικών και εύστοχων απόψεων που διατυπώνει ο έφηβος και η αδιαφορία για τις άστοχες και προκλητικές παρατηρήσεις είναι μια αρκετά εύκολη κίνηση από τους γονείς.
Πίσω από αυτή την συμπεριφορά, αφήνουμε τον έφηβο να εξασκείται στην ανάπτυξη επιχειρηματολογίας και στο να διαπιστώνει μόνος του τα λάθη του.
Οριοθέτηση ξεσπάσματος: Πολλές φορές οι γονείς περιγράφουν στιγμές θυμού παρόμοιες με ταινία δράσης. Ακούω συχνά από τους γονείς ότι οι έφηβοι θα σπάσουν πράγματα αξίας μέσα στο σπίτι, θα μιλήσουν υβριστικά στον γονέα ακόμα και ότι χειροδικούν στους γονείς ή στα αδέλφια.
Το ότι αντιδρά ο έφηβος και εκφράζει με ένταση τις διαφωνίες είναι, όπως είπαμε, στα πλαίσια του αναπτυξιακού σταδίου της εφηβείας.Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια όρια σε αυτή την συμπεριφορά τα οποία βάζουν αποκλειστικά οι γονείς.
Ένας έφηβος που μαθαίνει ότι «πάνω στα νεύρα του» μπορεί να χτυπήσει κάποιον άνθρωπο, είναι πολύ πιθανό να εκφράζει με αυτό τον τρόπο τον θυμό του και ως ενήλικας. Επίσης, για τα μικρότερα αδέλφια αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και συνήθως όταν ο έφηβος αντιδρά ακραία, οι οικογενειακές σχέσεις διαταράσσονται.
Time-out: Όταν βλέπετε ότι ο καυγάς ξεφεύγει, μπορείτε να προτείνετε με ήρεμο τρόπο να τα πείτε λίγο αργότερα. Σίγουρα, ύστερα από λίγο η ένταση θα είναι λιγότερη.
Αξιολόγηση: Ο έφηβος μπορεί να εκδηλώσει τα νεύρα του είτε για κάτι άμεσο, όπως το ότι δεν επιτρέπεται να πάει βόλτα, είτε για κάτι ουδέτερο όπως οι απόψεις του για κάποιον άνθρωπο ή θέμα, όπως η πολιτική κατάσταση της χώρας.
Αξιολογούμε τι είναι σημαντικό για να αντιπαραθέσουμε τις απόψεις μας και αν αξίζει να τσακωθούμε μαζί του για το θέμα που φέρνει ο ίδιος. Όταν το θέμα είναι πιο έμμεσο και γενικό καλό είναι να αποφεύγουμε τις εντάσεις και να μαθαίνουμε να καλλιεργούμε την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Ούτως ή άλλως οι απόψεις που έχει τώρα ο έφηβος πιθανότατα θα αλλάξουν σε λίγο καιρό. Επίσης, οι γενικές συζητήσεις βοηθούν τον γονέα να μαθαίνει πράγματα για τη ζωή του παιδιού και κυρίως για τις φιλίες του.
Συνήθως, οι απόψεις των εφήβων για θέματα όπως η πολιτική, ο αθλητισμός, το δίκαιο κλπ «ζυμώνονται» πρώτα στην παρέα.
Όταν για παράδειγμα, ο γονιός ακούσει το παιδί να εκφράζει ακραίες ή επιθετικές απόψεις για επίκαιρα θέματα, καλό είναι να συζητήσει μαζί του ήρεμα παρά να θυμώσει και να προκαλέσει τις αντιδράσεις του παιδιού.
Τα ξεσπάσματα των εφήβων είναι χαρακτηριστικό της ηλικίας τους και δεν γίνεται να τα αποφύγουμε. Μπορούμε όμως να τα προβλέψουμε και να τα αντιμετωπίσουμε όσον το δυνατό καλύτερα.
Όταν η κατάσταση στο σπίτι γίνεται αφόρητη και οι καυγάδες είναι έντονοι και συνεχόμενοι είναι καλό να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού. Οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα δεκτικοί στο να ζητήσουν βοήθεια γιατί η αναζήτηση του εαυτού είναι πρωταρχικής σημασίας για αυτούς.