Αν λέξεις σαν το «Ευχαριστώ», «Παρακαλώ», «Με συγχωρείς» ακούγονταν πυκνά στην καθημερινότητά μας και κυκλοφορούσαν στην ατμόσφαιρα, ο αέρας θα είχε μεταβληθεί σε άρωμα.
Τέτοιες λέξεις μεταβάλλονται όχι σπάνια σε μαγικά κλειδιά που ανοίγουν και τις πιο σκουριασμένες και σφιχτοκουμπωμένες καρδιές.
Άλλωστε η αχαριστία πληγώνει τον ευεργέτη και γίνεται συχνά αιτία να ψυχρανθεί ο ζήλος του για το καλό. Διπλό το κακό έτσι: Και αυτός σταματάει τα καλά και οι άλλοι τα στερούνται. Ανθρώπινο είναι δυστυχώς, να περιμένει κανείς κάποια αναγνώριση.
Και από πλευράς υστεροβουλίας –ας μας επιτραπεί τούτο– η ευγνωμοσύνη φέρνει στο φιλότιμο και οδηγεί σε επανάληψη της αγαθοεργίας. Από μιαν άποψη και παράφραση συμβαίνει ό,τι υπόσχεται ο Θεός: «Αυτούς που με δοξάζουν θα τους δοξάσω» (Α’ Βασ. 2.30).
Οι ευεργέτες δεν πρέπει να κάνουν θόρυβο. Αυτόν οφείλουν να τον κάνουν οι άλλοι κατά τα βιβλικά δεδομένα.
Όταν π.χ. έφεραν στον Κύριο έναν κωφάλαλο και τον θεράπευσε, «διεστείλατο αυτοίς ίνα μηδενί είπωσιν· όσον δε αυτός αυτοίς διεστέλλετο, μάλλον περισσότερον εκήρυσσον» (Μάρκ. 7.31-36). Δεν αρκέσθηκαν να πουν ένα ξερό «Ευχαριστώ» και να «ξοφλήσουν», αλλά διαλαλούσαν το θαύμα και τον θαυματουργό.
Οι τυφλοί που φώτισε ο Φωτοδότης, όταν απέκτησαν τη όρασή τους «ηκολούθησαν αυτόν» λόγω ευγνωμοσύνης (Ματθ. 20.29-34).
Πόσο όμως βαρύ είναι το όχι μόνο να σιωπούν οι ευεργετημένοι και να μην εκφράζουν τις ευχαριστίες τους, αλλά και να αυθαδιάζουν αχόρταγοι. Μια ξένη παροιμία λέει ότι σε τέτοιους τύπους τους δίνεις το δάχτυλο και σου παίρνουν το χέρι (ολόκληρο).
Κάτι δεύτερο: Όταν γίνονται αγαθοεργίες σε κάποιον αχάριστο, την πρώτη φορά μπορεί να ευχαριστήσει, ίσως και τη δεύτερη. Μετά νομίζει ότι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να τον ευεργετούν.
Κάτι τρίτο: Δίνεις τα εννέα στο άπληστο και αυτός σε βρίζει γιατί δεν του έδωσες και το δέκατο!
Κάτι τέταρτο: Όταν ο φιλάδελφος κάνει καλοσύνη και ψυχικά και σε τρίτους, ο αχάριστος αυτό το γενικό το θεωρεί φυσικό, οπότε δεν ευχαριστεί όπως θα ευχαριστούσε αν το καλό γινόταν μόνο σ’ αυτόν προσωπικά.
Ο αχάριστος στην αρχή παρακαλεί, κολακεύει, επαινεί, κάνει φιλοφρονήσεις δουλικά κλπ. Αφού καρπωθεί το επιδιωκόμενο, ύστερα «Πού σε είδα, πού σε ξέρω»· εξαφανίζεται.
Το γατάκι λίγη τροφή να του ρίξεις θα σου πει «Ευχαριστώ» με το γουργούρισμά του και το τρίψιμο στα πόδια σου. Του είναι αυθόρμητη η ευγνωμοσύνη.
Αν τα ζώα συνηθέστατα εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους, εμείς θα είμαστε πιο ζώα από αυτά; Η λογική και η ταπείνωση, ο νους και η αρετή μάς υποχρεώνουν να αναγνωρίζουμε το καλό και να ευγνωμονούμε τον Θεό πρώτα και μετά τους συνανθρώπους μας. Αμήν! Ευχαριστώ!
Ιερομόναχος Ιουστίνος
