Υπάρχει διαφορά στο να γνωρίζει κανείς πράγματα ή να γνωρίζει ανθρώπους. Εξιχνιάζουμε τα πράγματα μέσω της δικής μας παρατήρησης. Ενώ, τους ανθρώπους τους εξιχνιάζουμε από τα λόγια και τις πράξεις τους.
Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος της γνώσης μας για πράγματα κι ανθρώπους είναι από δεύτερο χέρι, μέσω γνωστοποίησης από άλλους, αλλά, εδώ, ενδιαφέρομαι για τη γνώση που άμεσα αποκτούμε για μας.
Υποθέστε ότι θέλω να σας περιγράψω ένα αυτοκίνητο. Μπορώ να σας πω τη μάρκα του, το μοντέλο, το χρώμα του, την τελική του ταχύτητα και την επιτάχυνσή του, κάτω από διάφορες συνθήκες.
Μπορώ να σας δώσω τις διαστάσεις του για το μήκος του, το βάρος του και να σας δώσω μια κατά το μάλλον υποκειμενική περιγραφή για τα χαρακτηριστικά του χειρισμού του. Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να αποκτηθούν από μετρήσεις και δοκιμαστικές οδηγήσεις, που έχω κάνει μόνος μου.
Αλλά, υποθέστε τώρα ότι θέλω να σας μιλήσω για τον ιδιοκτήτη του. Θα μπορούσα να τον μετρήσω, τι ύψος έχει και τι βάρος, να βγάλω μια φωτογραφία του ή και να μελετήσω τη συμπεριφορά του.
Όμως, μ’ αυτόν τον τρόπο, δεν θα μπορούσα να βρω πολλά πράγματα γι’ αυτόν, ως άνθρωπο. Εάν περιόριζα την περιγραφή μου στα αποτελέσματα αυτών των παρατηρήσεών μου γι’ αυτόν, θα ήταν τρομερά ελλειπής στα βασικότερα σημεία της ανθρώπινης προσωπικότητάς του.
Προκειμένου να γνωρίσω τις ελπίδες και τους φόβους του, τα πράγματα που σκέφτεται και το τι είναι πραγματικά ως άνθρωπος, είναι ανάγκη να μου μιλήσει, προσωπικά, και να τα μάθω από τον ίδιο.
Εάν δεν μιλήσει σε μένα, θα μπορούσα να τα μάθω γι’ αυτόν από άλλους, αλλά, τούτο θα εξαρτηθεί από το τι έχει πραγματικά μιλήσει στους άλλους.
Η γνώση μας για τους ανθρώπους εξαρτάται από το τι κάνουν (στην επικοινωνία τους μαζί μας ή με άλλους), ενώ η γνώση μας για τα πράγματα εξαρτάται από το τι εμείς κάνουμε.
Στην πράξη, ίσως υπάρξουν πολλά κοινά σημεία στη μελέτη ανάμεσα σε πράγματα και ανθρώπους. Ο ψυχίατρος γνωρίζει πως να αποσπάσει μια απάντηση από τον ασθενή του κι ο καλός δάσκαλος μπορεί να προκαλέσει τους μαθητές του.
Η διαφορά ανάμεσα στην παρατήρηση και στην αυτο-αποκάλυψη δεν πρέπει βέβαια να πιεσθεί, ώστε να φθάσει κανείς στα άκρα για να είναι έγκυρη η διάκριση.
Υπάρχουν γεγονότα για άλλους ανθρώπους, που μπορούμε να τα γνωρίσουμε μέσω της παρατήρησης, είτε τους αρέσει είτε όχι, αλλά, γενικά, όσο περισσότερο η γνώση μας εξαρτάται μόνο από τις δικές μας έρευνες, τόσο περισσότερο αντιστοιχεί τούτο στενότερα στο να γνωρίζω κάποιον ως πράγμα.
Υπάρχει ακόμα ένα διακριτικό χαρακτηριστικό για να γνωρίσει κανείς ένα πρόσωπο. Είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης: Τον γνωρίζω και με γνωρίζει.
Μια προσωπική σχέση είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τη γνώση μας για ένα αυτοκίνητο. Η διαφορά είναι πιο χτυπητή αν δούμε τα δυο ρήματα της γλώσσας, γινώσκω και επιγινώσκω, που φανερώνουν διάφορες μορφές γνώσης.
Κι ο Θεός; Οι Χριστιανοί ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι Πρόσωπο. Επομένως, είναι συνεπές προς τούτο να ισχυριστούμε ότι ο Θεός μπορεί να γίνει γνωστός μέσω της αυτο-αποκάλυψης, μ’ έναν τρόπο που ένα πρόσωπο γνωρίζεται, και που κι ο Θεός γνωρίζει εμάς.
Και, δεν θα πρέπει να παραξενευόμαστε, όταν βλέπουμε ότι οι φυσικές επιστήμες πολύ λίγο μπορούν να βοηθήσουν, καθώς θέτουμε ερωτήματα περί του Θεού και περί των σκοπών του.
(Οι κάτοικοι της Ανδρομέδας, Denis Osborne,εκδ. Πέργαμος σελ. 56-57)