Eρώτηση
Εάν δώ κάποιον να κάνει άτοπο πράγμα, άραγε δεν οφείλω να κρίνω το άτοπο; Και πώς θα αποφύγω την κατάκριση του πλησίον γι’ αυτό;
Απόκριση: Το πράγμα αυτό, που είναι αληθινά άτοπο, δεν μπορούμε να μη το κρίνουμε άτοπο, διότι πώς αλλιώς θα αποφύγουμε τη βλάβη από αυτό, σύμφωνα με τη φωνή του Κυρίου που είπε, «προσέχετε από τους ψευδοπροφήτες που έρχονται σε σας με ενδύματα προβάτων, ενώ από μέσα είναι άρπαγες λύκοι. Θα τους γνωρίσετε από τους καρπούς τους».
Εκείνον όμως που το έκανε δεν πρέπει να τον κατακρίνουμε εξαιτίας της εντολής «μη κρίνετε για να μη κριθείτε», και διότι πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας αμαρτωλότερους όλων και διότι πρέπει το αμάρτημα του αδελφού να το θεωρούμε δικό μας και να μισούμε τον διάβολο που απάτησε αυτόν.
Όπως δηλαδή, εάν κάποιος σπρώξει κάποιον σε φράχτη, κατακρίνουμε εκείνον που τον έσπρωξε, έτσι και εδώ.
Συμβαίνει όμως να γίνεται ένα πράγμα από κάποιον, το όποιο φαίνεται άτοπο σ’ εκείνους που το βλέπουν, γίνεται όμως με καλό σκοπό από εκείνον που το κάνει, όπως ακριβώς συνέβηκε τότε στον άγιο γέροντα.
Περνώντας δηλαδή από το ιπποδρόμιο μπήκε μέσα επίτηδες. Και όταν είδε τον καθένα να βιάζεται να προλάβει και να νικήσει τον άλλον είπε στο λογισμό: ‘βλέπεις πώς αγωνίζονται πρόθυμα οι άνθρωποι του διαβόλου;
Πόσο περισσότερο πρέπει ν’ αγωνιζόμαστε εμείς οι κληρονόμοι της βασιλείας των ουρανών’. Και έφυγε, ακόμα προθυμότερος απ’ αυτή τη θέα, στον πνευματικό δρόμο και αγώνα.
Και επίσης δεν γνωρίζουμε εάν ο αδελφός που αμάρτησε γίνεται κατόπιν μετανοίας ευάρεστος στο Θεό με την ταπεινοφροσύνη και την εξομολόγηση. Διότι ο Φαρισαίος έφυγε αξιοκατάκριτος εξαιτίας της αλαζονείας του.
Γνωρίζοντας λοιπόν αυτά, ας μιμηθούμε την ταπείνωση του τελώνη και ας κατακρίνομε τους εαυτούς μας, και θα δικαιωθούμε και ας αποφύγουμε την αλαζονεία του Φαρισαίου, για να μη κατακριθούμε.
(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18B, σελ.379-381)