Άγιος Μάξιμος
Και ο αδελφός είπε:
– Όμως, πάτερ, είναι πολλές οι εντολές του Κυρίου· και ποιος μπορεί να γνωρίζει όλες αυτές, για να αγωνισθεί για όλες; Μάλιστα εγώ που έχω λίγο μυαλό; Θα ήθελα να ακούσω σύντομο λόγο, ώστε κρατώντας αυτόν στο νου μου, να μπορούσα με αυτόν να σωθώ.
Και αποκρίθηκε ο γέροντας:
-Αν και είναι πολλές, αδελφέ, όμως συνοψίζονται σε ένα λόγο, στο «Να αγαπήσεις τον Κύριο τον Θεό σου με όλη τη δύναμή σου και όλη τη διάνοιά σου, και τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Και εκείνος που αγωνίζεται για να τηρεί αυτόν τον λόγο, κατορθώνει όλες μαζί τις εντολές.
Δεν μπορεί όμως κάποιος που δεν απομάκρυνε τον εαυτό του, όπως προλέχθηκε, από την προσπάθεια των υλικών, ούτε τον Θεό να αγαπήσει γνήσια, ούτε τον πλησίον· γιατί είναι αδύνατο να είναι συγχρόνως και αφοσιωμένος στην ύλη, και τον Θεό να αγαπά.
Και αυτό είναι εκείνο που λέγει ο Κύριος· «Κανένας δεν μπορεί να δουλεύει δύο κυρίους», και «κανένας δεν μπορεί να δουλεύει στον Θεό και στον μαμωμά». Γιατί, εφόσον ο νους μας είναι προσηλωμένος στα πράγματα του κόσμου, υποδουλώνεται σ’ αυτά και περιφρονεί τον Θεό, παραβαίνοντας την εντολή του.
-Και ο αδελφός είπε:
Ποια πράγματα εννοείς πάτερ;
Και ο γέροντας αποκρίθηκε:
-Τις τροφές, τα χρήματα, τα κτήματα, τη δόξα, τους συγγενείς και τα παρόμοια.
Και ο αδελφός είπε:
-Πες μου πάτερ, δεν τα δημιούργησε αυτά ο Θεός και τα έδωσε στους ανθρώπους να τα χρησιμοποιούν, και πως προστάζει να μη προσηλωνόμαστε σε αυτά;
Και αποκρίθηκε ο γέροντας:
-Είναι φανερό ότι ο Θεός δημιούργησε αυτά και τα έδωσε στους ανθρώπους να τα χρησιμοποιούν, και όλα όσα έχουν γίνει από το Θεό είναι καλά, ώστε αφού χρησιμοποιήσουμε αυτά ορθά, να ευαρεστήσουμε τον Θεό· όμως εμείς, επειδή είμαστε πνευματικά αδύνατοι και η διάνοιά μας είναι προσηλωμένη στην ύλη, προτιμήσαμε τα υλικά αντί της εντολής της αγάπης, και ενώ είμαστε προσηλωμένοι σε αυτά, πολεμούμε τους ανθρώπους· πρέπει να προτιμήσουμε, από όλα τα ορατά και από αυτό το σώμα ακόμα, την αγάπη προς κάθε άνθρωπο, η οποία είναι γνώρισμα της αγάπης προς τον Θεό, όπως ο ίδιος ο Κύριος δείχνει αυτά στα Ευαγγέλια: «Εκείνος», λέγει, «που μ’ αγαπά θα φυλάξει τις εντολές μου».Και ποια είναι η εντολή, που, αν την τηρήσουμε θα αγαπήσουμε αυτόν, άκουσε τον ίδιο που λέγει· «Αυτή είναι η δική μου εντολή, να αγαπάτε ο ένας τον άλλο».
Βλέπεις ότι η μεταξύ μας αγάπη συνιστά αγάπη προς τον Θεό, η οποία είναι το πλήρωμα κάθε εντολής του Θεού;
Για αυτό λοιπόν και δίνει εντολή να μην είναι κανείς προσηλωμένος σε αυτά, αλλά και να απαλλαγεί από όλα τα υλικά υπάρχοντά του, και ο κάθε μαθητής αυτού να έχει μόνο τα ψυχικά πλούτη.
Έργα αγίου Μάξιμου του Ομολογητή, Φ. ΕΠΕ 14, σελ. 363-367, «Λόγος Ασκητικός»