«Πρέπει ὁ ἀγωνιζόμενος τόν ἐσωτερικό ἀγώνα νά ἔχει κάθε στιγμή τοῦ χρόνου αὐτά τά τέσσερα: ταπείνωση, ἄκρα προσοχή, ἀντίρρηση κατά τῶν πονηρῶν λογισμῶν καί προσευχή»
Τά συστήματα τῶν θαλασσῶν τ᾿ ἀποτελεῖ πολύ νερό. Σύστημα καί δύναμη τῆς νήψεως καί τῆς νηφαλιότητας καί τῆς βαθιᾶς ψυχικῆς ἡσυχίας, καί ἄβυσσος θεωριῶν φοβερῶν καί ἀπορρήτων καί μετανοητικῆς ταπεινώσεως καί εἰλικρίνειας καί ἀγάπης, εἶναι ἡ τέλεια νήψη καί ἡ χωρίς λογισμούς εὐχή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί αὐτό νά γίνεται μάλιστα ἀδιάκοπα καί πυκνά καί χωρίς νά χάνει κανείς τήν ὑπομονή του καί νά μικροψυχεῖ.
«Δέν θά μπεῖ στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν καθένας πού μέ λέει Κύριε, Κύριε, ἀλλ᾿ ὅποιος κάνει τό θέλημα τοῦ Πατέρα μου»1. Θέλημα τοῦ Πατέρα εἶναι: «Σεῖς πού ἀγαπᾶτε τό Θεό νά μισεῖτε τά πονηρά»2. Λοιπόν, μαζί μέ τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἄς μισήσομε καί τούς πονηρούς λογισμούς· καί νά, πράξομε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Παράδειγμα τέλειο πρός μίμηση καί πρότυπο γιά τό ἀνθρώπινο γένος καί ἀνάκληση τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος εἶναι ὁ Κύριός μας καί Θεός πού ἔλαβε σάρκα καί ἔβαλε ἐμπρός μας σάν ζωγραφικό πίνακα τόν πανάρετο βίο Του.
Μαζί μέ ὅλα τά καλά, μᾶς ὑπέδειξε μετά τήν βάπτισή Του, ἀφοῦ ἀνέβηκε στήν ἔρημο, καί τοῦτο· ἄρχισε μέ νηστεία τόν νοητό πόλεμο ἐναντίον τοῦ διαβόλου, πού πῆγε πρός Αὐτόν ὅπως θά πήγαινε σέ ἁπλό ἄνθρωπο3.
Καί μέ τόν τρόπο πού τόν νίκησε, ὁ Κύριος δίδαξε κι ἐμᾶς τούς ἀχρείους, πῶς νά παλεύομε ἐναντίον τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας, δηλαδή μέ ταπείνωση καί νηστεία καί προσευχή καί νήψη. Καί τοῦτο, ἐνῶ δέν εἶχε ἀνάγκη ἀπό αὐτά, ὡς Θεός καί Θεός τῶν θεῶν.
Τώρα, πόσοι τρόποι νήψεως ὑπάρχουν κατ᾿ ἐμέ, πού μποροῦν νά καθαρίζουν τόν νοῦ ἀπό ἐμπαθεῖς λογισμούς, δέ θά βαρεθῶ νά σοῦ τούς φανερώσω μέ γλώσσα ἁπλή καί χωρίς στολίδια. Ἐπειδή δέν τό ἔκρινα καλό, σέ καιρό πολέμου πνευματικοῦ, νά κρύψω σ᾿ αὐτό τό λόγο τήν ὠφέλεια μέσω τῶν κομψῶν λόγων, καί μάλιστα μιλώντας σέ ἁπλουστέρους. «Καί σύ, παιδί μου Τιμόθεε –λέει– πρόσεχε αὐτά πού διαβάζεις»4.
Ἕνας τρόπος νήψεως εἶναι νά ἐξετάζεις συχνά καί προσεκτικά τήν φαντασία (παράσταση) τοῦ πονηροῦ λογισμοῦ, δηλ. τήν «προσβολή», γιατί ὁ σατανᾶς δέν μπορεῖ χωρίς φαντασία νά δημιουργεῖ λογισμούς καί νά τούς παρουσιάζει στό νοῦ γιά νά τόν ἐξαπατήσει.
Ἄλλος τρόπος εἶναι νά κρατᾶς τήν καρδιά σου πάντοτε σέ βαθιά σιωπή καί ἡσυχία ἀπό κάθε λογισμό καί νά προσεύχεσαι.
Ἄλλος τρόπος εἶναι νά παρακαλεῖς συνεχῶς τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό μέ ταπείνωση νά ἔρθει σέ βοήθεια.
Ἄλλος τρόπος εἶναι νά θυμᾶται κανείς κανείς ἀκατάπαυστα τό θάνατο.
Ὅλες αὐτές οἱ ἐργασίες, ἀγαπητέ, ἐμποδίζουν τίς πονηρές σκέψεις σάν φοβεροί θυρωροί. Τό νά προσβλέπεις στόν οὐρανό καί νά νομίζεις ὅτι ἡ γῆ δέν εἶναι τίποτε, εἶναι καί αὐτό ὠφέλιμο καί ἀποτελεσματικό μαζί μέ τά ἄλλα, κι ἄν μοῦ δώσει ὁ Θεός λόγο, θά τό ἐκθέσω ἀλλοῦ πιό ἐκτεταμένα.
Ἄν κόψομε γιά λίγο τίς αἰτίες τῶν παθῶν καί ἀσχοληθοῦμε μέ πνευματικές σκέψεις χωρίς νά διατρίψουμε σ᾿ αὐτές καί χωρίς νά τό κάνομε αὐτό ἔργο μας, τότε εὔκολα πάλι ξαναγυρίζομε στά πάθη τῆς σάρκας, χωρίς νά κερδήσομε τίποτε ἀπό αὐτή τήν πνευματική ἐργασία μας,παρά μόνον τέλειο σκοτισμό τοῦ νοῦ καί παραστράτημα πρός τά ὑλικά.
Πρέπει ὁ ἀγωνιζόμενος τόν ἐσωτερικό ἀγώνα νά ἔχει κάθε στιγμή τοῦ χρόνου αὐτά τά τέσσερα: ταπείνωση, ἄκρα προσοχή, ἀντίρρηση κατά τῶν πονηρῶν λογισμῶν καί προσευχή.
Νά ἔχει ταπείνωση, γιατί ὁ ἀγώνας εἶναι ἐναντίον τῶν ὑπερηφάνων δαιμόνων, γιά νά ἔχει τή βοήθεια τοῦ Χριστοῦ πρόχειρη· ἐπειδή ὁ Κύριος μισεῖ τούς ὑπερήφανους5.
Προσοχή, γιά νά μήν ἔχει στήν καρδιά του κανένα λογισμό, ἐστω καί ἄν αὐτός φαίνεται ἀγαθός.
Ἀντίρρηση, ὥστε μόλις μέ ὀξύτητα ἐννοήσει ὅτι ἦρθε ὁ δαίμονας, εὐθές μέ ὀργή νά φέρει ἀντιλογία στόν πονηρό. «Θ᾿ ἀπαντήσω, λέει, σέ ὅσους μέ κατηγοροῦν: δέ θά ὑποταχθεῖ ἡ ψυχή μου στό Θεο;6»
Προσευχή, γιά νά φωνάξει δυνατά πρός τόν Χριστό μέ στεναγμό ἀνέκφραστο7, εὐθύς μετά τήν ἀντίρηση. Καί τότε ὁ ἀγωνιζόμενος ἄνθρωπος θά δεῖ τόν ἐχθρό νά παραλύει ἤ νά ἐκδιώκεται ἀπό τό προσκυνητό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, σάν σκόνη στόν ἄνεμο, ἤ νά χάνεται σάν καπνός μαζί μέ τόν πονηρό λογισμοί του.
Ὅποιος δέν ἔχει προσευχή ἀπαλλαγμένη ἀπό πονηρούς λογισμούς, αὐτός εἶναι σάν νά πηγαίνει στόν πόλεμο χωρίς ὅπλο. Προσευχή ἐννοῶ ἐκείνη πού γίνεται ἀκατάπαυστα στά βάθη τῆς ψυχῆς, ὥστε μέ τήν ἐπίκληση τοῦ Χριστοῦ, ὁ σατανᾶς πού πολεμᾶ κρυφά, νά μαστιγώνεται καί νά καίγεται.
*******************
1Ματθ. Ζ΄ : 21.
2Ψαλμ. 96 : 10.
3Ματθ. Δ΄ :3.
4Α΄ Τιμ. Δ΄ : 13.
5Παροιμ. Γ΄ : 14.
6Ψαλμ. 61 : 1.
7Ρωμ. Η΄ : 26.
“ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ” Τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν
Τόμος α΄ (σελ. 182-183)
Ἐκδόσεις: ‘‘Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας”
