Με την εγκαθίδρυση της πρώτης χριστιανικής Εκκλησίας και την διαμόρφωση της λειτουργικής της ζωής, η λειτουργική παράδοση του Ναού ή ακόμη και της Συναγωγής δεν φαίνεται να την επηρεάζει στη σύστασή της.
Σε κάποια όμως επί μέρους ζητήματα που αφορούν στις λατρευτικές της συνήθειες διατηρεί την παράδοση της εβραϊκής λατρείας 1.
Το εβραϊκό ημερολόγιο δείχνει να υποδεικνύει στην νεοσύστατη τότε Εκκλησία τον τρόπο να υπολογίζει τις ώρες των προσευχών και την σειρά των Ακολουθιών της.
Ως γνωστόν το εβραϊκό ημερολόγιο αφορά στο λεγόμενο “νυχθήμερο”, θεσπίζει δηλαδή την προτεραιότητα της νύχτας και την ακολουθία της ημέρας κατά συνέπεια.
Η χριστιανική Εκκλησία πράττει σύμφωνα με το προαναφερθέν “νυχθήμερο” εν σχέσει με τις Ακολουθίες της, συναφώς η κάθε ημέρα για την λειτουργική της ζωή αρχίζει με την δύση του ηλίου 2.
Επί παραδείγματι, η ημέρα τιμής για τον Άγιο Δημήτριο είναι η 26η Οκτωβρίου εκάστου έτους, όμως η Ορθόδοξη Εκκλησία μας από την εσπέρα της 25ης Οκτωβρίου ψάλλει για τον Άγιο και πανηγυρίζει ενόψει της εορτής του.
Σχετικώς, η πανήγυρις για κάθε εορτή διαρκεί δύο ημέρες, την παραμονή και ανήμερα αυτής.
Ένα ακόμη μείζον θέμα της λατρευτικής παράδοσης είναι οι ώρες της προσευχής. Η λατρευτική ζωή του Ναού εμπνέει, καθώς εκεί τηρούσαν δύο μεθόδους προσευχών.
Η μία θέσπιζε την πραγματοποίηση δύο προσευχών οι οποίες γίνονταν σε δύο σημεία ορόσημο του 24ώρου, στην λήξη και στην έναρξη της ημέρας. Τούτη η παράδοση φαίνεται ότι σχετιζόταν με τις δύο θυσίες που αφιερώνονταν στα του Ναού, η μία το πρωί και η άλλη το δειλινό.
Η άλλη μέθοδος τηρούσε τρεις προσευχές μέσα στην διάρκεια της ημέρας. Ήδη από την περίοδο διδασκαλίας των Δώδεκα Αποστόλων δηλώνεται η προτροπή τους για τρεις προσευχές από τους πιστούς ορθοδόξους χριστιανούς μέσα στο 24ωρο 3.
Οι Χριστιανοί μπορεί μεν να τήρησαν και να υιοθέτησαν τις ώρες προσευχής των Εβραίων, τις προσάρμοσαν όμως στην προσευχητική κληρονομιά και διδασκαλία του Κυρίου Ιησού Χριστού 4 .
Όσον αφορά στην τήρηση της νηστείας οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί καλούνται να ακολουθήσουν το Ελληνορωμαϊκό ημερολόγιο 5.
Τούτο ορίζει την έναρξη έκαστου 24ώρου από την δωδεκάτη της νύχτας, το λεγόμενο δηλαδή “ημερονύχτιο”. Τουτέστιν, η νηστεία έχει σαν αφετηρία και αντιστοίχως λήξη της το μεσονύχτιο.
Εν κατακλείδι, η λατρευτική και η λειτουργική ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας συγκερνά δύο ημερολόγια ως προς την ευρυθμία της. Ακολουθεί το Εβραϊκό ως προς την σειρά των Ακολουθιών της και το Ελληνορωμαϊκό ως προς τις προβλεπόμενες νηστείες.
Δήμητρα Γ. Σαρρή
(φοιτήτρια τμήματος Θεολογίας, Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών)
1.Γεώργιος Ν. Φίλιας, Λειτουργική, Τόμος Α’, Εκδόσεις: Γρηγόρη, Αθήνα, 2006, σελ.: 91.
2.Γεώργιος Ν. Φίλιας, Λειτουργική, Τόμος Α’, Εκδόσεις: Γρηγόρη, Αθήνα, 2006, σσ.: 98-99.
3.Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων 8,3.
4.Γεώργιος Ν. Φίλιας, Λειτουργική, Τόμος Α’, Εκδόσεις: Γρηγόρη, Αθήνα, 2006, σσ.: 93-96.
5.Βλ. παραπομπή 2.
