Πολλοί μοναχοί του Αγίου Όρους και όχι μόνον, αναρωτιόμαστε πολλές φορές και λέμε ποιά να είναι άραγε η απόδειξη ότι υπάρχει πρόοδος στον εαυτό μας και στη μοναχική μας ζωή;
Να είναι απόδειξη το ότι κάνουμε υπακοή κι έχουμε αγάπη; Να είναι απόδειξη η αυταπάρνηση και τα ασκητικά μας κατορθώματα ή μήπως επειδή καλλιεργούμε τη νοερά προσευχή και τα υπόλοιπα έργα της μοναχικής ζωής;
Δυστυχώς στις μέρες μας, αυτά τα ερωτήματα σε πολλούς μοναχούς μένουν αναπάντητα. Όμως την απάντηση μας τη δίνει ο Μέγας Αγιορείτης της εποχής μας, ο Άγιος Παΐσιος, που μας λέει: «προσέξτε οι μοναχοί και μη βγάζετε το συμπέρασμα πως πάτε καλά στην καλογερική και νομίζετε ότι έχετε πρόοδο επειδή καλλιεργείτε τη νοερά προσευχή, κάνετε άσκηση, υπακοή κλπ.
Το σωστό συμπέρασμα ότι έχετε πρόοδο βγαίνει μόνον όταν σας αδικούν και σας συμπεριφέρονται άσχημα κι εσείς τα σηκώνετε γενναίως. Τότε μόνον να είστε σίγουροι πως έχετε πρόοδο. Αν όμως συμβαίνει το αντίθετο, να ξέρετε πως δεν πατάτε καλά».
Έτσι λοιπόν αγαπητοί μου, η αληθινή απόδειξη πως έχουμε πρόοδο στη μοναχική μας ζωή είναι όταν έχουμε την Ειρήνη του Αγίου Πνεύματος μέσα μας. Αυτή η πολυπόθητη Ειρήνη είναι η μοναδική απόδειξη και να μην πλανώμεθα σε άλλες ανύπαρκτες αποδείξεις.
Αυτήν εννοεί ο Άγιος Παΐσιος στα σοφά του λόγια που προαναφέραμε. Αυτήν δίδασκε και ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ που έλεγε «Απόκτησε την Ειρήνη του Αγίου Πνεύματος και κοντά σου θα ειρηνεύουν όλοι οι άνθρωποι».
Κάποτε ένας μοναχός που βρέθηκε για μία εργασία του εκτός του Αγίου Όρους κι ο οποίος επισκέφτηκε ένα συγγενικό του πρόσωπο μου ανέφερε το εξής περιστατικό. Στο τέλος της επίσκεψης ο συγγενής είπε στον μοναχό «όση ώρα κάθισες στο σπίτι μου Πάτερ, ήρθε μια ειρήνη στην ψυχή μου».
Αυτός είναι ο καρπός αγαπητοί μου. Ο κόσμος έξω, δεν ζητάει από εμάς τους μοναχούς ωραία κηρύγματα και πειστικά επιχειρήματα, αλλά ζητάει να νοιώσει λίγη ειρήνη στην ψυχή του από εμάς που υπηρετούμε τον Αρχηγό της Ειρήνης τον Ιησού Χριστό.
Πολλοί μοναχοί του Αγίου Όρους και όχι μόνον, θεωρούν ως πρόοδο το γεγονός ότι η μονή τούς έχει αναθέσει ένα επίσημο διακόνημα ή όταν το καλέσει η περίσταση και γίνουν προϊστάμενοι!
Όντως είναι πολύ επικίνδυνο να θεωρούμε πρόοδο πνευματική αυτές τις καταστάσεις. Οι μοναχοί που αντιλήφθηκαν και βίωσαν την πολυπόθητη Ειρήνη του Αγίου Πνεύματος με πολλή σπουδή απέφευγαν τα επίσημα διακονήματα και τις θέσεις των προϊσταμένων.
Βρίθουν τα γεροντικά από τέτοια χαριτωμένα παραδείγματα. Βέβαια πρέπει να πούμε πως η Ειρήνη του Θεού δεν θα έρθει μέσα μας έτσι «τυχαία» και «δωρεάν». Αν πρώτα δεν κάνουμε όλα τα μοναχικά μας καθήκοντα, το κατά δύναμιν, που μπορεί ο καθένας μας. Όμως το ξαναλέμε.
Η απόδειξη ότι έχουν αξία τα έργα της μοναχικής μας ζωής είναι όταν η Ειρήνη του Θεού ενυπάρχει μέσα μας. Και η αρχή του μεγάλου αυτού θησαυρού σηματοδοτείται όταν έχουμε φτάσει στο στάδιο του «ταράχθηκα αλλά δεν μίλησα» (εκ του γεροντικού ~ Αββά Μωυσέως του Αιθίοπος).
Αγαπητοί μου, μη νομίσουμε πως είναι εύκολο να φτάσει κανείς σ’ αυτό το πρώτο στάδιο διότι θέλει πολύ κόπο και αίμα πνευματικό. Ύστερα όποιος αξιωθεί και «περάσει» στα επόμενα δύο στάδια, η ζωή του θα μεταβληθεί σ’ ένα ατελείωτο πνευματικό πανηγύρι. Τότε θα χαίρεται που τον αδικούν οι άνθρωποι.
Μάλλον θα διψάει να δέχεται αδικίες και άσχημες συμπεριφορές και το σπουδαιότερο που μας αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, θα λυπάται πολύ για τους ανθρώπους που τον αδικούν και τον κακομεταχειρίζονται, θα λυπάται για την σωτηρία τους ωσάν να ζημιώνεται αυτός ο ίδιος.
Συγχωρέστε με που καταπιάστηκα μ’ αυτήν την κορυφαία πνευματική κατάσταση, αφού μόνον οι ουράνιοι Άγγελοι του Θεού την κατέχουν. Ενώ εμείς οι μοναχοί πρέπει να γίνουμε επίγειοι άγγελοι για να σκηνώσει μέσα μας.
Πήρα την τόλμη και τα έγραψα αυτά διότι ακούμε κάτι παράδοξα στις μέρες μας, εδώ στο Άγιον Όρος, στο «εργαστήριο» της Αγιότητος. Δηλαδή ακούμε ν’ αξιολογούν, ωσάν να πρόκειται για πνευματική πρόοδο, τις πανάκριβες κτιριακές ανακαινίσεις των ιερών μονών και των εξαρτημάτων αυτών.
Ο Άγιος Παΐσιος μας έλεγε να χτίζουμε, να ανακαινίζουμε τα κελιά και τις καλύβες μας «δυνατά» μεν, αλλά απλά χωρίς πολυτέλεια.
Επίσης να θυμίσουμε πως όσοι από εμάς τους μοναχούς που πρώτα ήμασταν σε μοναστήρι και μετά οι ίδιοι επιλέξαμε να συνεχίσουμε τη μοναχική ζωή μας σε κάποιο εξάρτημα Ιεράς Μονής, δεν μπορούμε και δεν μας το επιτρέπει η μοναχική μας συνείδηση να έχουμε την κτιριακή θαλπωρή των Ιερών Μονών.
Η φυγή μας από το μοναστήρι σημαίνει πως θέλουμε να ζήσουμε λιτά και απλά. Αν συμβεί το αντίθετο, τότε βρισκόμαστε σε λανθασμένη κατάσταση κατά την παραίνεση των Αγίων Αγιορειτών Πατέρων.
Έτσι λοιπόν, για να μην ξεχνιόμαστε και μας παρασύρουν οι ωραιότητες των υλικών πραγμάτων και θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε σε πνευματική πρόοδο, κάνουμε μιαν απλή υπενθύμιση.
Να θυμηθούμε λοιπόν και να εννοήσουμε καλώς, ποιά είναι η αληθινή απόδειξη της πνευματικής προόδου μέσα μας. Φυσικά δεν διστάζω να ομολογήσω ότι πρώτος εγώ, έχω άμεση ανάγκη της πολυπόθητης Ειρήνης του Αγίου Τριαδικού Θεού μας, Ώ πρέπει πάσαν δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων, Αμήν.
Μοναχός Αρσένιος Σκήτη Κουτλουμουσίου
