Εύκολο είναι να αρχίσω να κατηγορώ τους άλλους, το αφεντικό μου, τον συνάδελφό μου, τον γείτονά μου, τους συγγενείς μου, τον/την σύζυγό μου, το παιδί μου. Το δύσκολο είναι να δείξω έλεος και συγκατάβαση, αποδοχή και υπομονή.
Το πρώτο είναι εύκολο διότι τρέφεται από τον εγωισμό μου, από την μεγάλη ιδέα που έχω για τον εαυτό μου, για την τάση που έχουμε όλοι μας να δικαιώνουμε τις πράξεις, τα λόγια και τις σκέψεις μας.
Το δεύτερο είναι δύσκολο διότι έρχεται σε σύγκρουση με τον εγωισμό μου, γκρεμίζει το αυτοείδωλό μου, πολεμά την φιλαυτία μου, μάχεται της υπεραξίας που δίνω στην άποψή μου.
Στην ζωή αυτή έχουμε την επιλογή, είτε να ζήσουμε ως χριστιανοί, είτε να ζήσουμε σαν χριστιανοί.
Ως χριστιανός ζει αυτός που προσπαθεί να ζήσει όπως ο Χριστός μας. Και ιδίωμα αυτής της ζωής είναι το έλεος, η αγάπη, η συγχώρεση, η αποδοχή των άλλων, η ανυπόκριτη συμπεριφορά, η απλότητα…
Σαν χριστιανός ζει αυτός που λέει ότι προσπαθεί να ζήσει όπως ο Χριστός μα στην ουσία ζει μία (στην καλύτερη περίπτωση) ηθική ζωή, ήσυχη ζωή, νομοκανονική ζωή από την οποία όμως απουσιάζει το έλεος, η ταπείνωση, η πραότητα, η αγάπη, η συγχώρεση, η καθαρότητα του νου.
Το χωρίς έλαιο φαγητό δεν μας ωφελεί εάν δεν έχουμε έλεος.
Η καθαρή-ηθική ζωή δεν μας ωφελεί εάν δεν έχουμε αγάπη.
Η σεμνή ενδυμασία δεν μας ωφελεί εάν έχουμε μέσα στην καρδιά μας μνησικακία και κατάκριση.
Και τα πρώτα χρειάζονται αλλά χωρίς τα δεύτερα, προκοπή δεν γίνεται. Εύκολο είναι να τηρούμε αδελφοί μου εξωτερικούς τύπους. Το θέμα είναι από τα εξωτερικά να περάσουμε και στα εσωτερικά.
Δυστυχώς όμως πολλοί χριστιανοί αρκούνται στο να τηρούν τους εξωτερικούς τύπους του «καλού χριστιανού» ώστε να απολαμβάνουν την αποδοχή της εκκλησιαστικής κοινότητας ενώ από την άλλη δεν προάγονται καθόλου πνευματικά.
Το θέμα όμως αδελφοί μου δεν είναι να ανέβουμε στα μάτια των ενοριτών, των ανθρώπων. Το θέμα είναι να ζούμε ως χριστιανοί και όχι να κάνουμε «σαματά» με την αυτοπροβολή των ψευτοαρετών μας.
Δεν είναι τυχαίο αυτό που λένε «εκεί που βλέπεις μεγάλους σταυρούς, κάτι περίεργο υπάρχει». Διότι όντως ο άνθρωπος που ζει σαν χριστιανός, επειδή ακριβώς λείπει ο Χριστός από την ζωή του, προσπαθεί με τους «μεγάλους σταυρούς» να αποδείξει ότι έχει τον Χριστό στην ζωή του, ότι η ζωή του είναι θεάρεστη.
Δεν τον «καίει» να γίνει του Χριστού, αυτό που ποθεί είναι να πείσει τους άλλους ότι είναι του Χριστού. Δηλαδή ζει μία ζωή απάτης και ψεύδους. Αυτός ο άνθρωπος, επειδή ακριβώς δεν έχει Χριστό στην ζωή του, δεν κάνει εσωτερική πνευματική εργασία, καταντά να ασχολείται με τις ζωές των άλλων.
Έχει περιέργεια, κατακρίνει, συκοφαντεί. Έχει αντικαταστήσει την προσευχή με την πολυλογία, την ανεξικακία με την εμπάθεια, την απλότητα με την ιδιοτροπία, την καλοσύνη με την κακία, την ευγνωμοσύνη με την αχαριστία.
Όταν είναι μόνος του δεν κάνει τίποτα παρά μόνο να χάνεται στους λογισμούς του. Όταν βρίσκεται με άλλους, πιάνει το κομποσχοίνι, παίρνει το ύφος του ταπεινόφρονα, μιλά γλυκά και ήρεμα. Μέσα του όμως βράζει, κατακρίνει, μισεί.
Εξωτερικά φορά τον μανδύα του ενάρετου ενώ εσωτερικά ζει εγωπάθεια, κακία, αισχρότητα…Και γι’αυτό εάν κάποιος τον παρατηρήσει θα δει μία ανισορροπία στην συμπεριφορά του· διότι αργά ή γρήγορα το προσωπείο του «καλού χριστιανού- του ανθρώπου του Θεού» πέφτει και φανερώνεται ο πραγματικός εσωτερικός κόσμος του.
Δηλαδή, ενώ την μία στιγμή λέγει την «ευχή» την άλλη γίνεται «μπουρλότο» εάν δει μία γυναίκα με κοντή φούστα ή παντελόνι. Την μια στιγμή συμβουλεύει και μιλά για μετάνοια και καλοσύνη και την άλλη στιγμή γίνεται σκληρός και απότομος με κάποιον που του διέκοψε τον λόγο!
Όμως ο πιστός που ζει πραγματικά ως χριστιανός δεν κάνει επίδειξη των αρετών του, δεν προσπαθεί να πείσει κανέναν για την θεάρεστη ζωή του· διότι ο ίδιος πιστεύει ότι δεν ζει θεάρεστα (δεν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του) και γι’αυτό ζει με πραγματική μετάνοια που εκδηλώνεται και με την δική του μυστική ασκητική προσπάθεια αλλά και με το έλεος που δείχνει προς τους άλλους.
Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος