Φοβερό ἐπιτίμιο ὑπερηφανείας

Ὁ βασιλιὰς Ναβουχοδονόσορ πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του ἐπιτιμήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ τὴ μεγάλη ὑπερηφάνειά του! Τὴν παιδαγωγία αὐτὴ διηγεῖται μὲ αἰσθήματα μετανοίας καὶ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεὸ σὲ διακήρυξή του πρὸς ὅλα τὰ ἔθνη τῆς γῆς (βλ. Δαν. γ´ 31 – δ´): «…Ἤμουν στὸ ἀπόγειο τῆς δόξας μου. Καὶ εἶδα μιὰ νύχτα ἕνα φοβερὸ ὄνειρο ποὺ μὲ συντάραξε. Κανεὶς ἀπὸ τοὺς σοφοὺς τῆς Βαβυλώνας δὲν μπόρεσε νὰ μοῦ τὸ ἑρμηνεύσει.

Τότε κάλεσα τὸν Δανιήλ, ποὺ ἔχει μέσα του Πνεῦμα Ἅγιο, καὶ τοῦ διηγήθηκα τὸ ὄνειρο: Εἶδα ἕνα δένδρο ποὺ μεγάλωσε πάρα πολὺ καὶ τὰ κλαδιά του ἁπλώθηκαν στὰ πέρατα τῆς γῆς. Καὶ νά, ἕνας ἄγγελος κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ εἶπε: «Κόψτε καὶ μαδῆστε τὸ δένδρο καὶ δέστε το μὲ δεσμὰ σιδερένια, καὶ ἂς βρίσκεται ἔξω στὴ χλόη καὶ κάτω ἀπὸ τὴ δροσιὰ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἂς συναναστρέφεται τὰ ἄγρια θηρία, μέχρι νὰ περάσουν ἑπτὰ καιροί· ἀφῆστε μόνο τὴ ρίζα του».

Ὁ Δανιὴλ ἔμεινε ἄφωνος γιὰ μία ὥρα περίπου. Καὶ τοῦ εἶπα: “Πές μου τὴ σημασία του καὶ μὴ διστάσεις”. Κι ἐκεῖνος: “Κύριε, τὸ ὄνειρο μακάρι νὰ ἐπαληθευθεῖ στοὺς ἐχθρούς σου. Τὸ δένδρο ποὺ εἶ­δες, εἶσαι ἐσύ, βασιλιά· διότι ἔγινες πρά­γματι μεγάλος καὶ ἰσχυρὸς καὶ ἡ ἐξουσία σου ἁπλώθηκε στὰ πέρατα τῆς γῆς.

Τὰ λόγια τοῦ ἀγγέλου εἶναι ἡ ἀπόφαση τοῦ Ὑψίστου γιὰ σένα.

Δηλαδὴ θὰ σὲ ἐκδιώξουν ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων, θὰ κατοικεῖς μὲ τὰ ἄγρια θηρία· θὰ σὲ ταΐζουν μὲ χορτάρι ὅπως τὸ βόδι καὶ θὰ ζεῖς στὸ ὕπαιθρο. Σ᾿ αὐτὴ τὴν κατάσταση θὰ εἶσαι γιὰ ἑπτὰ χρονικὲς περιόδους (μᾶλλον 7 χρόνια). Ἀλλὰ ὁ Κύριος θὰ σὲ θεραπεύσει καὶ θὰ ἐπιστρέψεις στὸ θρόνο σου, ἀφότου μάθεις καλὰ ὅτι κύριος τοῦ κόσμου εἶναι ὁ Θεὸς καὶ ἀπὸ Αὐτὸν πηγάζει κάθε βασιλικὴ ἐξουσία. Γι᾿ αὐτό, βασιλιά, ἂν θέλεις, κάνε ἐλεημοσύνες, μήπως βρεῖς ἔλεος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὶς ἁμαρτίες σου”».

Τὸ ὄνειρο ἐκπληρώθηκε μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο. Ὁ Ναβουχοδονόσορ περπατοῦσε στὴν ταράτσα τοῦ παλατιοῦ του καὶ ἀτενίζοντας τὴν πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου του εἶπε γεμάτος καύχηση: «Αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, ποὺ ἐγὼ τὴν ἔχτισα μὲ τὴ μεγάλη μου δύναμη, γιὰ νὰ διακηρύττει τὴ δόξα τῆς μεγαλειότητάς μου;». Δὲν πρόλαβε νὰ τελειώσει τὰ λόγια του αὐτά, καὶ ἀκούστηκε φωνὴ ἀπὸ τὸν οὐρανό: «Σ᾿ ἐσένα ἀναγγέλλεται, βασιλιά: Σοῦ ἀφαιρέθηκε ἡ βασιλεία!».

Πράγματι, ὁ βασιλιὰς τρελάθηκε καὶ τὸν ἔδιωξαν ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων. Ζοῦσε στὸ ὕπαιθρο σὲ ἄγρια ζωώδη κατάσταση. Τὸ δέρμα του ἄλλαξε χρῶ­­μα, οἱ τρίχες του ἔγιναν σὰν λιοντα­ριοῦ καὶ τὰ νύχια του σὰν τῶν ἁρπακτικῶν πουλιῶν.

«Μετὰ τὴ συμπλήρωση τοῦ χρόνου τῆς παιδαγωγίας ξαναπέκτησα τὸ λογικό μου καὶ τὴν ἀνθρώπινη συμπεριφορά μου», συνεχίζει νὰ διηγεῖται ὁ αὐτοκράτορας, «καὶ ἐπανῆλθα στὸ θρόνο μου, μὲ περισσότερη τώρα δόξα καὶ μεγαλεῖο.

Τώρα λοιπὸν δοξάζω τὸν Θεό. Ἀναγνωρίζω ὅτι ἡ ἐξουσία Του εἶναι αἰώνια καὶ ἀκατάλυτη· ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι σὰν ἕνα μηδὲν μπροστά Του.

Τὰ ἔργα Του εἶναι ἀληθινά, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἐνεργεῖ, δίκαιος· “καὶ πάντας τοὺς πορευομένους ἐν ὑπερ­ηφανίᾳ δύναται ταπεινῶσαι”».

Ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὁ πανίσχυρος βα­­σιλιὰς τῆς βαβυλωνιακῆς Αὐτοκρατορίας, ἡ ὁποία ἁπλωνόταν ἀπὸ τὴ Μεσόγειο θάλασσα μέχρι τὸν Περσικὸ κόλπο· αὐτὸς ποὺ ὑπέταξε τόσους βασιλεῖς καὶ κυριάρχησε σὲ ὅλο σχεδὸν τὸν τότε γνωστὸ κόσμο· αὐτὸς στὸν ὁποῖο ὑπάκουαν μὲ τρόμο οἱ λαοί· μ᾿ ἕνα μόνο λόγο τοῦ Θεοῦ ἔχασε τὴ δύναμη καὶ τὴ βασιλεία του καὶ ἐξέπεσε σὲ ζωὴ κατώτερη ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ τελευταίου ὑπηκόου του…

Στὴν ἱστορία αὐτὴ λάμπει ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ μας, ὁ Ὁ­­ποῖος μ᾿ ἕνα Του νεῦμα μπορεῖ ν᾿ ἀπογυμνώσει καὶ τὸν πιὸ ἰσχυρὸ βασιλιὰ ἀπὸ τὴ δύναμή του.

Αὐτὸ εἶναι μιὰ ἀλήθεια ποὺ δυναμώνει τὴν πίστη μας καὶ ἀποδιώκει κάθε σκιὰ φόβου καὶ ἀνησυχίας γιὰ ὅσα συμβαίνουν στὴ γῆ μας, γιὰ τὴ συν­εχῶς αὐξανόμενη δύναμη τῶν μεγάλων τῆς γῆς, ποὺ καταδυναστεύουν τοὺς λαούς.

Ὡστόσο ἡ σημαντικότερη ἴσως ἀλήθεια ποὺ διδασκόμαστε ἀπὸ τὴν ἱερὴ αὐτὴ διήγηση, εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς ἐπιτιμᾶ αὐστηρὰ τοὺς ὑπερηφάνους· ὄχι μόνο κυβερνῆτες ἀλλὰ καὶ ἁπλοὺς ἀνθρώπους.

Εἶναι πνευματικὸς νόμος ὅτι «πρὸ συντριβῆς ἡγεῖται ὕβρις» (Παρ. ιϚ´ [16] 18). Πρὶν ἀπὸ τὴ συντριβὴ καὶ καταστροφὴ προηγεῖται ἡ ἀλαζονεία.

Ἡ ὑπερηφάνεια ἀπομακρύνει τὴ θεία Χάρη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἔρχονται θλίψεις ποὺ ταπεινώνουν τὸν ὑπερήφανο, μέχρι νὰ ἐμέσει τὸ δηλητήριο τῆς ὑ­περηφανείας του.

Κάποτε μάλιστα, σὲ περιπτώσεις σκληρῆς καὶ ἐπίμονης ἐπάρσεως, ὁ ἄνθρωπος τόσο πολὺ ἐγκαταλείπεται ἀπὸ τὴ θεία Χάρη, ὥστε τρελαίνεται ἢ ὑποκύπτει σὲ πάθη ἀτιμίας, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἐξευτελίζεται καὶ πολὺ ταλαιπωρεῖται μέχρι νὰ ἀνανήψει, ἂν ἀνανήψει.

Γιατί ὅμως ἐπιτιμᾶται τόσο αὐστηρὰ ἡ ὑ­περηφάνεια; Διότι εἶναι ἡ πιὸ σκληρὴ ἐπανάσταση ἐναντίον τοῦ Θεοῦ,αὐθάδης προσβολὴ κατ᾿ εὐθείαν στὸ πρόσωπό Του, ἄρνηση τῆς θεότητός Του. Εἶναι ἡ πιὸ αὐτοκαταστροφικὴ ἐπιλογὴ γιὰ ἕνα λογικὸ δημιούργημά Του: ἀποξένωση ἀπὸ τὸν Θεό, τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ κάθε ἀγαθοῦ.

Εἶναι ἡ αἰτία καὶ ρίζα ὅλων τῶν παθῶν. Μόνη αὐτὴ γκρέμισε τὸν τιμημένο ἄγγελο Ἑωσφόρο ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ἔβγαλε τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ τὸν παράδεισο. Γι᾿ αὐτὸ ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν πολλή Του εὐ­σπλαχνία παιδαγωγεῖ τὸν ὑπερήφανο τό­σο ἐπιμελῶς.

Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς σκεπάζει ἀπὸ τὸ φοβερὸ ἁμάρτημα τῆς ὑπερηφανείας καὶ τὶς ὀλέθριες συνέπειές του. Νὰ μᾶς φωτίζει ὥστε νὰ βλέπουμε τὴν ἀδυναμία καὶ μηδαμινότητά μας καὶ νὰ ἀναγνωρίζουμε εὐγνωμόνως ὅτι κάθε ἀγαθό, προσὸν καὶ ἀρετὴ ποὺ ἔχουμε, εἶναι ὅλα δῶρα τῆς ἀγάπης Του. Τότε θὰ μᾶς πλουτίζει μὲ ἀκόμη μεγαλύτερες εὐλογίες.

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”