Στό ἐρώτημα αὐτό ἡ ἀπάντηση εἶναι καταφατική. Πῶς ἐπιτυγχάνεται ὅμως αὐτό; Φαίνεται νά εἶναι δύσκολο καί ζητούμενο, ἀλλά θά δοῦμε ὅτι δέν εἶναι ζητούμενο. Ἀπό τήν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων μᾶς εἶναι παραδεδομένος ὁ τρόπος πού ὁ ἄνθρωπος φθάνει στήν ἁγιότητα, στόν τελικό δηλαδή σκοπό του.
Ὑπάρχει πράγματι μία ὁδός, πού ὁδηγεῖ στόν Θεό καί ἡ ὁδός αὐτή εἶναι ἡ ὁδός τῆς Ἐκκλησίας. Στήν Ἁγία Γραφή, πού εἶναι κείμενο ἐμπειριῶν «αὐτοπτῶν» καί «αὐτηκόων» μαρτύρων τῆς Ἀλήθειας, διαβάζουμε ὅτι καί ὁ Χριστός ὀνομάζεται ὁδός («Ἐγώ εἴμι ἡ ὁδός…» Ἰω.14,6).
Ἀφοῦ λοιπόν ὁ Χριστός εἶναι δρόμος καταλαβαίνουμε ὅτι καί ἡ ἁγιότητα εἶναι μιά συνεχής κατάσταση πού δέν ἔχει τέλος. Ποτέ δηλαδή δέν σταματᾶς τήν προσπάθεια, ἀλλά ἀντίθετα συνεχῶς, ὅσο βρίσκεσαι στήν ζωή, συνεχῶς προσπαθεῖς. Ἔτσι ἡ ἴδια ἡ ἁγιότητα εἶναι δρόμος!
Μήν ξεχνᾶμε ὅτι τό πρῶτο ὄνομα τῶν χριστιανῶν ἦταν οἱ «ἐπί τῆς ὁδοῦ».Τό πρῶτο στοιχεῖο πού ἤθελα νά σᾶς ἐπισημάνω εἶναι αὐτό ἀκριβῶς, ὅτι ἡ πορεία πρός τήν ἁγιότητα εἶναι δρόμος, ἄρα δέν πρόκειται γιά μιά στατική κατάσταση, ἀλλά γιά μιά πορεία μέ συνεχῆ προσπάθεια μέχρι ὁ ἄνθρωπος νά κλείσει τά μάτια του γιά τόν κόσμο αὐτό.
Εἴπαμε λοιπόν γιά τήν πορεία πρός τόν Θεό. Ἅς ποῦμε κάτι γιά ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους. Τό δεύτερο σημαντικό βῆμα γιά τόν χριστιανό εἶναι ἡ προσπάθεια νά ἀκολουθήσει αὐτόν τόν δρόμο.
Μέ σαφήνεια ἔχουν καταγράψει στά κείμενά τους οἱ ἅγιοι, ὅτι ὁ ἄνθρωπος μετά τήν πτώση δυσκολεύεται νά διαβεῖ αὐτόν τόν δρόμο γιατί ρέπει πρός τά πονηρά ἐκ νεότητος αὐτοῦ ἤ ὅπως ψάλλουμε «ἐκ νεότητός μου πολλά πολεμεῖ μέ πάθη…».
Ζεῖ μιά παρά φύση κατάσταση, μιά κοπιαστική ζωή, ἀφοῦ ἡ ψυχή τοῦ ἔχει πάθη καί βιώνει τά ἀποτελέσματα αὐτῶν τῶν παθῶν πού λέγονται ἁμαρτήματα. Τά πάθη λοιπόν εἶναι οἱ ρίζες καί οἱ ἁμαρτίες οἱ καρποί.
Ὁ ἀγώνας, ἡ προσπάθεια λοιπόν τοῦ πιστοῦ, εἶναι ἡ ἐκρίζωση αὐτῶν τῶν παθῶν. Αὐτό βέβαια ἀκούγεται θεωρητικό καί ἁπλό. Δέν εἶναι ὅμως, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται σέ αὐτήν τήν περίπτωση σέ ἀντίθεση μέ τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό.
Ἴσως εἶναι τό πιό δύσκολο ἐγχείρημα τῆς ζωῆς του, νά ἔρθει δηλαδή κάποιος σέ σύγκρουση μέ τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό.
Ἄν πάντως πάρεις τήν ἀπόφαση αὐτή νά βαδίσεις αὐτήν τήν στράτα, τότε χρειάζεσαι βοήθεια. Δέν μπορεῖς νά τό καταφέρεις μόνος σου. Χρειάζεται νά ἐμπιστευθεῖς τήν πορεία σου σέ ἕναν πνευματικό πατέρα.
Εἶναι τό πρόσωπο πού θά σέ ὁδηγήσει μέ ἀσφάλεια στόν σκοπό αὐτό. Καί γί? αὐτό χρειάζεται νά κάνεις καρδιακή προσευχή γιά νά σοῦ δοθεῖ αὐτό τό μεγάλο δῶρο, δηλαδή νά σοῦ στείλει ὁ Θεός ὡς δῶρο, αὐτό τό πρόσωπο πού θά ἀναλάβει τό δύσκολο αὐτό ἔργο.
Μέ τήν σειρά τοῦ ἐκεῖνος, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, θά ἐντοπίσει τά πάθη πού ὑπάρχουν μέσα σου καί θά ξεκινήσει τήν θεραπεία σου, ἡ ὁποία δέν εἶναι πάντα ἀνώδυνη ἤ καλύτερα σχεδόν πάντα εἶναι ἐπώδυνη, γιά τόν λόγο πού εἴπαμε, γιά τό ὅτι δηλαδή καλεῖσαι νά μήν θωπεύεις πλέον τόν ἑαυτό σου, ἀλλά νά τόν ἐλέγχεις, νά μήν τόν δικαιολογεῖς, ἀλλά νά τόν βάζεις στήν διαδικασία τῆς αὐτοκριτικῆς.
Ἐκεῖνος θά σοῦ προτείνει φάρμακα γιά τήν γιατρειά σου, ὅσα δηλαδή ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας προτείνει γιά τήν κάθε περίπτωση, ἔχοντας στόν νοῦ τοῦ τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σου.
Στήν πνευματική αὐτή προσπάθεια δέν εἶναι φυσικά ἀμέτοχος ὁ Θεός καί ἐσύ δέν εἶσαι μόνος. Αὐτός θά κατευθύνει τά πράγματα, Αὐτός θά σέ ἐνισχύει στόν ἀγώνα, Αὐτός θά σέ βοηθάει νά φθάσεις στόν σκοπό σου.
Σέ τί ἀκριβῶς θά σέ βοηθήσει;
Βασικός σκοπός τῆς πνευματικῆς πορείας εἶναι ἡ ἀπόκτηση τῆς ταπείνωσης καί ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν ἐγωισμό. Δύο λοιπόν εἶναι οἱ πηγές τοῦ ὁδοιπόρου στόν δρόμο ποῦ ἀναφέραμε.
Φροντίζεις νά ξεδιψᾶς ἀπό τά καθαρά καί κρυστάλλινα νερά τῆς Πηγῆς πού λέγεται ταπείνωση καί ἀπομακρύνεσαι ἀπό τά λασπωμένα νερά τῆς ἄλλης πηγῆς πού λέγεται ἐγωισμός, ὑπερηφάνεια, φιλαυτία κτλ.
Ὁ Θεός καθημερινά θά σοῦ δίνει εὐκαιρίες γιά νά ταπεινωθεῖς καί γιά νά ἀπελευθερωθεῖς ἀπό τά δεσμά τῆς ὑπερηφάνειας. Στήν δουλειά σου, στήν καθημερινότητά σου θά γίνεται αὐτό.
Ἔτσι ἄν πολλές φορές ἡ φιλαυτία θά σοῦ θολώνει τό νοῦ καί δέν θά ἀναγνωρίζεις τίς εὐκαιρίες αὐτές, φρόντισε νά καθαρίζουν τά μάτια σου, νά μένουν ἀνοικτά καί νά παρακολουθεῖς αὐτά πού θά γίνονται.
Σιγά-σιγά, μέρα μέ τήν ἡμέρα ἡ συνεργασία αὐτή τοῦ Θεοῦ, τοῦ πνευματικοῦ καί φυσικά ἡ δική σου θά ἀποδίδει καρπούς καί θά τό νιώθεις.
Παράλληλα μέ αὐτά χρειάζεται νά ζεῖς μέσα σέ μιά ἀνάλογη ἀτμόσφαιρα. Τήν ἀτμόσφαιρα αὐτή συνθέτουν ἡ συμμετοχή σου στήν λατρεία τῆς ἐκκλησίας, στά μυστήριά της καί κυρίως στήν Θεία Λειτουργία πού εἶναι Τό Μυστήριο.
Ἀκόμα θά βοηθήσει πολύ ἡ κατά μόνας προσευχή σου (χαιρετισμοί τῆς Παναγίας, ὁ Παρακλητικός της κανόνας, ὅπως καί οἱ παρακλήσεις ἄλλων ἁγίων).
Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί ἄλλων πατερικῶν βιβλίων, βοηθάει καί αὐτή μέ τήν σειρά της στήν δημιουργία τῆς ἀτμόσφαιρας. Ἡ ἐλεημοσύνη ἐπίσης (ὄχι μόνο μέ χρήματα) ὡς προσφορά ἀγάπης σέ ἀνθρώπους πού τό ἔχουν ἀνάγκη θά σέ ἐνισχύσει.
Ἄν γιά παράδειγμα ἐπισκεφθεῖς ἕνα ἵδρυμα μέ ὀρφανά παιδιά, ἕνα νοσοκομεῖο γιά νά στηρίξεις ἕναν ἀσθενῆ. Αὐτά ἀποτελοῦν δείγματα πραγματικῆς ἐλεημοσύνης, καί ἀπό αὐτά λοιπόν θά βοηθηθεῖς πολύ.
Τέλος, ὑπάρχει κάτι πού μπορεῖ νά σοῦ δώσει τήν μεγαλύτερη ὤθηση, πού μπορεῖ νά σέ ἐκτοξεύσει πραγματικά. Νά μήν κατηγορεῖς ποτέ κανέναν! Αὐτή εἶναι ἡ πεμπτουσία τῆς Πίστης μας. Αὐτό εἶναι θά ἔλεγα τό κοινό «μυστικό της ἐπιτυχίας».
Γιά ὅλους καί γιά ὅλα μιά καλή σκέψη, ἕναν καλόν λογισμό, καί τότε θά κατοικήσει μέσα σου ὁ Χριστός, αὐτό λέγεται ἁγιότητα. Ἔτσι θά ζεῖς τήν ἁγιότητα καί θά ὁδηγῆσε –σχεδόν χωρίς νά τό καταλάβεις- στήν σωτηρία τῆς ψυχῆς σου.
Ἐπειδή αὐτό δέν εἶναι εὔκολο νά τό πετύχουμε, ἀφοῦ ἔχουμε μάθει νά λέμε συνήθως ὅτι γιά ὅλα φταῖνε οἱ ἄλλοι- χρειαζόμαστε καί πάλι βοήθεια. Θά μᾶς τήν προσφέρει αὐτή πού ἐπικαλούμαστε στήν προσευχή μας, πού τήν θυμόμαστε τουλάχιστον στίς δύσκολες στιγμές μας, εἶναι ἡ ἴδια πού βρίσκεται κοντά μας μέ τά ἱερά εἰκόνισματά της.
Εἶναι ἡ Παναγία! Αὐτήν ἔχουμε πάντοτε μπροστά μας καί στίς σκέψεις μας. Νά ἔχουμε στό νοῦ μᾶς αὐτό: Ἡ Παναγία πού εἶναι τό πρόσωπο τῆς σιωπῆς καί τῆς ὑπακοῆς ἔχει νά μᾶς πεῖ πάρα πολλά γιά τόν δρόμο πού ἄνοιξε ὁ Υἱός της. Αὐτή θά μᾶς βοηθήσει νά πετύχουμε τόν σκοπό μας, ἀφοῦ ἀπευθυνόμενοι στό Χριστό λέμε «διά τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἠμᾶς»!
Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη
