Ἡ λέξη «δεισιδαιμονία» ἀποτελεῖται ἀπό τίς λέξεις «δείδω» (φοβοῦμαι) καί δαίμων (πνεῦμα). Πολύ παλιά ἡ λέξη εἶχε τήν ἔννοια τοῦ σεβασμοῦ πρός τούς θεούς. Ἀργότερα ὅμως ἀπέκτησε, τήν έννοια τοῦ παράλογου φόβου πρός τό θεῖο, φόβου πού δέν εἶχε σχέση μέ τήν εὐσέβεια.
Γι᾽ αὐτό στίς πράξεις τοῦ δεισιδαίμονα ἐπισημαίνονται στοιχεῖα πού ἀποτελοῦν κατάλοιπα εἰδωλολατρικῶν, κυρίως, ἀντιλήψεων καί ἐθίμων. Στά κατάλοιπα αὐτά περιλαμβάνονται καί οἱ προλήψεις.
Στήν ἑλληνική κοινωνία, οἱ δεισιδαιμονίες καί οἱ προλήψεις εἶναι πολλές καί συνδυάζονται μέ τήν ἑρμηνεία φαινομένων πού δέν μποροῦν νά ἐξηγηθοῦν ὀρθολογικά.
Ἔχουν σχέση μέ τίς λεπτομέρειες τῆς καθημερινῆς ζωῆς, δηλαδή μέ τίς δραστηριότητες τοῦ ανθρώπου, τίς σχέσεις του μέ τούς ἄλλους ἤ τόν προγραμματισμό τῆς ζωῆς του. Βασικό ρόλο στή δεισιδαιμονια καί τίς προλήψεις ἔχουν διάφορα ἀντικείμενα (φυλαχτά γούρια κ.τ.λ.) τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦνται ποικιλότροπα ἀπό τούς προληπτικούς.
Πολλοί ἄνθρωποι θεωροῦν ὅτι κάποιες ἡμερομηνίες εἶναι τυχερές ἤ ἀτυχεῖς παραθεωρώντας ὅτι ὁ χρόνος ἔχει δημιουργηθεῖ ἀπό τόν Θεό, κάποιοι πιστεύουν ὅτι κάποιοι ἄνθρωποι ἤ κάποια ζῶα φέρνουν τύχη ἤ ἀτυχία παραθεωρώντας ὅτι ὅλοι οἱ ὀργανισμοί ἔχουν δημιουργηθεῖ ἀπό τόν Θεό, ὁ ὁποῖος ἔχει δημιουργήσει τά πάντα «καλά λίαν» (Γεν 1, 31).
Οἱ χριστιανοί πιστεύουμε στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δημιούργησε τόν κόσμο ὁλόκληρο. Ἔκτοτε δέν τόν ἔχει ἐγκαταλείψει ἀλλά ἐνδιαφέρεται γι᾽ αὐτόν. Τό ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ φανερώνεται ὡς συντήρηση καί ὡς κυβέρνηση τοῦ κόσμου.
Ἕνας χριστιανός δέν πρέπει νά πιστεύει στίς διάφορες δεισιδαιμονίες καί προλήψεις. Ἡ πίστη στίς δεισιδαιμονίες παραθεωρεῖ τή μεγάλη χριστιανική ἀλήθεια τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νά προσδιορίζει ὁ ἴδιος τή ζωή του. Ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου δέν προσδιορίζεται ἀπό κάποια τυχαία γεγονότα πού συμβαίνουν κατά τή διάρκεια τῆς ἡμέρας του, οὔτε ἀπό κάποιες ἡμερομηνίες πού θεωροῦνται τυχερές ἠ ἀτυχεῖς.
Ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει νά φοβᾶται μόνο τήν ἁμαρτία διότι ἡ ἁμαρτία εἶναι αὐτή πού μᾶς ἀποξενώνει ἀπό τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπό μας. Μοναδικό μας μέλημα θά πρέπει νά εἶναι ἡ ἀποφυγή ὅλων ἐκείνων τῶν πράξεων πού εἶναι ἀντίθετες μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Ἅγιος Κύριλλος τῶν Ἱεροσολύμων ἀναφέρει: «πολλές φορές βγαίνοντας κάποιος ἀπό τό σπίτι του, εἶδε μονόφθαλμο ἄνθρωπο ἤ χωλό καί τό νόμισε κακό σημάδι, αὐτό εἶναι σατανική πομπή, διότι τήν ἡμέρα δέν τήν κάνει κακή ἡ συνάντηση τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά τό νά ζεῖ κανεῖς μέσα στίς ἁμαρτίες.
Ὅταν λοιπόν βγεῖς ἀπό τό σπίτι ἀπό ἕνα μόνο φυλάξου νά μήν σέ συναντήσει, ἡ ἁμαρτία. Διότι αὐτή εἶναι μόνο πού μᾶς ρίχνει κάτω, ἐνῶ χωρίς αὐτή οὔτε ὁ διάβολος θά μπορέσει νά μᾶς βλάψει.
Τί λές; Βλέπεις ἄνθρωπο καί τό νομίζεις αὐτό κακό σημάδι καί δέν βλέπεις τήν διαβολική παγίδα, πού σέ βάζει σέ πόλεμο μέ κάποιον, ὁ ὁποῖος δέν σέ ἀδίκησε σέ τίποτε;
Πού σέ κάνει ἐχθρό μέ τόν αδελφό σου χωρίς καμία 10 αἰτία. Καί ὁ Θεός, βέβαια πρόσταξε καί τούς ἐχθρούς νά ἀγαπᾶμε, καί ἐσύ ἀποστρέφεσαι ἐκεῖνον πού σέ τίποτε δέν σέ ἀδίκησε καί χωρίς νά μπορεῖς νά τόν κατηγορήσεις γιά κάτι καί δέν καταλαβαίνεις πόσος εἶναι ὁ κατάγελος, πόση εἶναι ἡ ντροπή ἤ καλύτερα πόσος ὁ κίνδυνος;
Νά πῶ καί κάτι πιό καταγέλαστο; Ντρέπομαι, βέβαια, καί κοκκινίζω ἀπό ντροπή ἀναγκάζομαι ὅμως νά τό πῶ γιά τήν δική σας σωτήρια.
Ἄν μᾶς συναντήσει, λέγει, παρθένος ἡ ημέρα γίνεται ἄπρακτη, ἄν μᾶς συναντήσει ὅμως πόρνη, ἡ ἡμέρα θά εἶναι εὐνοϊκή καί γεμάτη ἀπό πολύ κέρδος.
Καλύπτετε τό πρόσωπο σας καί χτυπάτε τό μέτωπο σας καί σκύψατε πρός τήν γῆ; ἀλλά μήν τό κάνετε αὐτό τώρα πού λέγονται τά λόγια αυτά, ἀλλά ὅταν γίνονται τά πράγματα αὐτά.
Πρόσεχε, λοιπόν, κι ἐδῶ πώς ὁ διάβολος ἔπλεξε τόν δόλο, ὥστε νά ἀποστρεφόμαστε τήν σώφρονα καί νά ἀγαποῦμε τήν ἀκόλαστη.
Ἐπειδή δηλαδή ἄκουσε τόν Χριστό νά λέγει “ὁ ἐμβλέψας γυνακί πρός τό ἐπιθυμῆσαι, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτήν” (Ματθ 5, 28) καί εἶδε πολλούς νά νικοῦν τήν ἀκολασία θέλοντας μέ ἄλλον τρόπο πάλι νά τούς ὁδηγήσει στήν ἁμαρτία μέ τήν ἀντίληψη αὐτή τούς ἔκανε νά προσέχουν μέ εὐχαρίστηση τίς πόρνες γυναῖκες».
Ὁ Ἅγιος Πατέρας μας λοιπόν μᾶς ἐπισημαίνει τόν κίνδυνο νά πέσουμε στά δίχτυα τοῦ διαβόλου πιστεύοντας σέ αὐτές τίς προλήψεις καί τίς δεισιδαιμονίες. Πιστεύοντας στίς προλήψεις εἶναι δυνατό νά δοῦμε τό κακό ὡς καλό καί τό καλό ὡς κακό.
Ὅμως αὐτή ἡ ἀντιστροφή τῶν πραγμάτων προέρχεται ἀπό τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος θέλει νά παρασύρει τόν ἄνθρωπο στήν ἁμαρτία.
Ὁ χριστιανός δέν πρέπει νά πιστεύει στίς διάφορες προλήψεις καί δεισιδαιμονίες. Πρέπει νά πιστεύει ὁλόψυχα στόν Θεό, ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ κυβερνήτης ὅλου τοῦ κόσμου, ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ ὁποῖος μᾶς δίνει τήν ἐλπίδα νά συνεχίσουμε τή ζωή μας.
Μέσα στή Θεία Λειτουργία ὁ Ἱερέας προτρέπει: «… πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα» καί ὁ λαός ἀπαντᾶ: «Σοί Κύριε». Ἐμεῖς ὅλοι οἱ πιστοί παραθέτουμε τή ζωή μας σέ Αὐτόν πού στηρίζουμε τίς ἐλπίδες μας καί τίς προσδοκίες μας.
Ἡ ζωή μας δέν ἐξαρτᾶται ἀπό ἀνόητες προλήψεις, ἀλλά βρίσκεται στά χέρια τοῦ παντοδύναμου Θεοῦ. Αὐτό μποροῦμε νά τό κατανοήσουμε μέ τήν προσευχή. Προσευχόμενοι διώχνουμε τόν φόβο ἀπό μέσα μας καί βιώνουμε τήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Συμμετέχοντας στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας προγευόμαστε τήν αἰώνια ζωή, κοινωνοῦμε μέ τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο μας καί βιώνουμε τήν ἀληθινή ἀγάπη.