Τι σημαίνουν θεολογικά οι λέξεις, κρίση, διάκριση, ανάκριση και κατάκριση;
Nα τις πάρουμε μία-μία, γιατί μοιάζουν μεταξύ τους και χρειάζεται διάκριση:
α) Κρίση είναι μία πνευματική λειτουργία του ανθρώπου η οποία κατά περίπτωση μπορεί να λειτουργεί ορθά ή όχι. Ο Κύριος είπε κάποτε στο Σίμωνα τον Φαρισαίο, «Ορθώς έκρινας»(Λουκ. ζ’, 43), και σε άλλη περίπτωση είπε, «μη κρίνετε κατ’ όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε» (Ιω. ζ’, 24). Άρα μπορεί να κρίνει κανείς, αλλά να κρίνει δίκαια.
β) Διάκριση είναι το να ξεχωρίζει κανείς το καλό από το κακό και το δίκαιο από το άδικο, δηλαδή με άλλα λόγια το μαύρο από το άσπρο. Στον Ησαΐα αναφέρεται χαρακτηριστικά, «Ουαί οι λέγοντες το πονηρόν καλόν και το καλόν πονηρόν, οι τιθέντες το σκότος φως και το φως σκότος, οι τιθέντες το πικρόν γλυκύ και το γλυκύ πικρόν. Ουαί οι συνετοί εαυτοίς και ενώπιον αυτών επιστήμονες»( Ησ. ε’, 20-21 ).
γ) Ανάκριση είναι η δυνατότητα που μπορεί να έχει ένας πιστός να ερευνά και να εξετάζει το εσωτερικό των άλλων ανθρώπων. Αυτή η δυνατότητα προφανώς είναι δωρεά και καρπός του Αγίου Πνεύματος. Σχετικά με το θέμα αυτό είναι και τα παρακάτω λόγια του Αποστόλου Παύλου, «ο δε πνευματικός ανακρίνει μεν πάντα, αυτός δε υπ’ ουδενός ανακρίνεται»( Α’ Κορ. β’,15).
δ) Κατάκριση είναι το να καταδικάζει κανείς κάποιον εσωτερικά ή και εξωτερικά σαν να είναι ο ίδιος κριτής και δικαστής. Αυτή η ενέργεια ασφαλώς είναι επικίνδυνη για τον ίδιο, όταν μάλιστα συνοδεύεται από ασπλαχνία και σκληρότητα. Χαρακτηριστικά για το θέμα αυτό είναι τα λόγια του Κυρίου, «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε· εν ω γαρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε, και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν» (Ματ. ζ’, 1-2).
Ιωάννης Χ. Δήμος πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών
