«Πρό συντριβῆς ἡγεῖται ὕβρις» (Παρ. 16,18). Τῆς καταστροφῆς προηγεῖται ὑπερηφάνεια, λέγει ἡ ἁγία Γραφή. Γιατί, ὅμως, ἡ ὑπερηφάνεια προξενεῖ καταστροφή;
Ὁ Θεός ἐδημιούργησε τούς ἀγγέλους καί τούς ἀνθρώπους. Τούς ἐδημιούργησε αὐτεξούσιους καί ἐλεύθερους. Καί οἱ δύο -ἄγγελοι καί ἄνθρωποι- ἔκαναν χρήση αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας τους. Καί ὁ μέν Ἑωσφόρος (ἀρχικά πρῶ τος ἀρχάγγελος καί κατόπιν διάβολος) δέν μπόρεσε νά βαστάξει τόν φωτισμό καί τήν τιμή πού τοῦ δώρισε ὁ Θεός και μέ αὐτεξούσια προαίρεση ἐτράπη (μεταβλήθηκε) ἀπό τήν φυσική του κατάσταση στήν ἀφύσικη.
Καί ὑπερηφανεύθη κατά τοῦ Δημιουργοῦ Του (Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκθεσις Ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, κεφ. 18, ΕΠΕ 1 σελ. 150). Σκέφθηκε: «θά ἀνεβῶ ἐπάνω ἀπό τά σύννεφα, θά γίνω ὅμοιος μέ τόν Ὕψιστο» (Ἠσ. 14,14).
Δέν ἔγινε ὅμως αὐτό, πού μέ τον ὑπερήφανο λογισμό του σκέφτηκε. Ἀπό πολύ κοντά στό Θεό, βρέθηκε πολύ μακριά. Καί ὄχι μόνο μακριά, ἀλλά και ἀπέναντι. Ἀντίπαλος. Ἐχθρός.
Ἐξέπεσε. Συνετρίβη.
Ἀνάλογα παραδείγματα συναντοῦ με καί στούς ἀνθρώπους:
Ἰσόθεος θέλησε νά γίνει καί ὁ Ναβουχοδονόσορ ὁ βασιλιάς τῆς Βαβυλώνας. Ἀπέτυχε παταγωδῶς.
Μάλιστα για ἕνα χρονικό διάστημα ἔχασε τά λογικά του!
Τό ἴδιο καί ὁ Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανής. Γι΄αὐτόν λέγει ἡ Ἁγία Γραφή: «Ἐκεῖνον πού πρίν ἀπό λίγο ἐνόμιζε ὅτι θά ἀγγίξει τ᾿ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, τώρα κανείς δεν μποροῦσε νά τόν μετακινήσει.
Ἐξ αἰτίας τῆς δυσοσμίας πού ἀνέδιδε τό σῶμα του. Ὁ ἴδιος νόμιζε, λόγῳ τῆς μεγάλης ὑπερηφανείας του, ὅτι εἶναι σέ θέση να διατάσσει τά κύματα τῆς θάλασσας και νά ζυγίζει τίς κορφές τῶν βουνῶν» (Β΄ Μακ. 8-10)!
Ἔτσι καί ἐμεῖς: Ξεχνᾶμε ὅτι εἴμαστε θνητοί. Πεπερασμένοι· καί στό νοῦ·καί στή λογική. Θέλουμε νά «φτάσουμε στά ἀστέρια»! Ὅμως: Καί ἀπό τους ψηλούς καί ἀπό τούς κοντούς ἀπέχουν ἴσα τά ἄστρα. Δηλαδή, εἶναι ἀπρόσιτα!
• Καί ὁ «ψηλός», δηλαδή ἐκεῖνος πού ἔλαβε ἀπό τόν Θεό πολλά χαρίσματα καί ἀπέκτησε πολλά πλεονεκτήματα, πόσο μπορεῖ νά «ψηλώσει» ἀπό μόνος του, γιά νά «φθάσει» στόν Θεό; Οὔτε σπιθαμή.
• Ὅμοίως καί ὁ «κοντός», ἐκεῖνος πού ἔχει λιγότερα χαρίσματα καί πλεονεκτήματα!
Ποιός μπορεῖ, λοιπόν, νά «ψηλώσει»;
Καί ὁ «ψηλός» καί ὁ «κοντός», πού ὅμως εἶναι ταπεινοί. Καί δέν ἔχουν μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό τους.
«Χάριτι Θεοῦ εἰμί ὅ εἰμί».Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ εἶμαι αὐτό πού εἶμαι (Α΄ Κορ. 15,10), λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος πού ἀνέβηκε πάνω «ἀπό τά ἀστέρια», στόν οὐρανό, στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ζώντας ἀκόμη στή γῆ. Βέβαια δέν ἀνέβηκε μόνος του. Τόν ἀνέβασε ὁ Χριστός!
Ὁ Χριστός βρισκόταν καρφωμένος στόν σταυρό. Καί οἱ σταυρωτές του τον ἐνέπαιζαν: «Ἄν εἶσαι Θεός κατέβα ἀπό τόν Σταυρό» (Ματθ. 27, 40). Ἐκεῖνος ὅμως δέν τούς ἄκουσε.
Δέν κατέβηκε. Διότι μόνον ἔτσι μᾶς τράβηξε κοντά Του, μᾶς «ὕψωσε» στόν Οὐρανό!
Λύτρωσέ μας, Κύριε, ἀπό τό ἐγωϊστικό μας φρόνημα. Ἀπό τό νά θέλουμε νά φτάσουμε ψηλά, χωρίς προηγουμένως νά ἀποκτήσουμε τήν ἁγία ταπείνωση.
Ἀρχιμ. Π.Ἀ.
Από το Μηνιαίο Περιοδικό «ΛΥΧΝΙΑ», έκδοση της Ι. Μητροπ. Νικοπόλεως, τεύχος Φεβ. 2015
