Κοσμάς μοναχός Κουτλουμουσιανός (1912 – 1988)
Ο κατά κόσμον Ιωάννης Στογιάννης του Πέτρου και της Μαρίας γεννήθηκε στο χωριό Σωκράκι της Κέρκυρας το 1912.
Προσήλθε το 1939 και το 1940 εκάρη μοναχός στο Κουτλουμουσιανό Κελλί του Αγίου Σπυρίδωνος (Κερκυραίων), στο οποίο παρέμεινε έως της εκδημίας του, δίχως να εξέλθει ποτέ στον κόσμο. Ανεπαύθη εν Κυρίω στις 23.1.1988.
Όσοι τον θυμούνται με θαυμασμό πάντοτε λέγουν πως υπήρξε ακτήμων, σιωπηλός και ταπεινός μοναχός. Ζούσε φτωχικά καλλιεργώντας υπομονετικά τα λεπτόκαρα και τ’ αμπέλια.
Ήταν και μάγειρος καλός και πήγαινε και μαγείρευε, όταν τον καλούσαν, σε πανηγύρεις μονών και Κελλιών.
Σε όλο του τον βίο ήταν σεμνός. Αυτό που μόνο γνώριζε σε όλη του τη ζωή ήταν ο ναός, το κελλί και το κτήμα. Ούτε πολλές κουβέντες είχε, ούτε επισκέψεις και φιλίες.
Στο φτωχικό κελλί του στους χειμώνες ποτέ δεν χρησιμοποιούσε θέρμανση. Κι έκανε τότε κρύο πολύ. Με κάτι παλιοτσέργες, που ήταν για τα ζώα, σκεπαζόταν. Μεγάλος βιαστής.
Ζούσε για ν’ αναπαύει τους άλλους. Αν επέμενες πολύ να σε νουθετήσει, κάτι θα σου έλεγε χαμηλόφωνα: «Όσο μπορείς ν’ αναπαύεις τον άλλον, τον πλησίον, τον αδελφό…».
Γέροντα είχε τον Δαμιανό τον Ζακύνθιο (†1955), που κι εκείνος δεν βγήκε ποτέ στον κόσμο. Παραδελφούς τον Γέροντα Σωφρόνιο (†1943), τον Γέροντα Χρυσόστομο (†1972), τον ιερομόναχο Σωφρόνιο (†1998) και τον σεβαστό ιερομόναχο Χρυσόστομο με τον καλό νυν υποτακτικό του Στέφανο.
Δεν είχαν να πουν πολλά για τους Γέροντες. Και τα λίγα ήταν αρκετά.
«Όλοι ήταν καλοί τότε», είπε στοχαστικά ο παπα-Χρυσόστομος, που κλείνει σε λίγο εξήντα χρόνια στο Άγιον Όρος.
Μοναχολόγιον Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου. Διήγηση ιερομονάχου Χρυσοστόμου.
Πηγή: Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Μέγα Γεροντικό, τ. Γ΄, εκδ. Μυγδονία σ. 1211-1213