Θα ήθελα να τονίσω το εξής: αλίμονο σε ένα νέο ή σε μια νέα που θα αποφασίσουν να εισέλθουν στον γάμο και θα θελήσουν να ζήσουν τον γάμο μόνο ως πνευματικοί άνθρωποι, δηλαδή μόνο κατά το πνεύμα, μόνο ως αγάπη. Αλίμονο.
Ένας τέτοιος γάμος θα αποτύχει. Εκτός εάν πρόκειται για περίπτωση σαν αυτές τις ελάχιστες που έχουμε μέσα στη ζωή της Εκκλησίας. Δηλαδή, πάντρευαν οι γονείς δύο νέους με το ζόρι, και μόλις βρίσκονταν οι δυο τους μαζί, συμφωνούσαν να ζήσουν σαν να μην παντρεύτηκαν.
Εκεί διαφέρει το πράγμα. Εκείνοι κατ’ ανάγκην βρέθηκαν παντρεμένοι και αφιερώνουν τη ζωή τους στον Θεό, έστω κι έτσι, μέσα δηλαδή σε μια τέτοια φυλακή.
Όταν όμως αποφασίζει μια κοπέλα ή ένας νέος να παντρευτεί και δεν έχει στον νου του ότι θα εισέλθει στον γάμο ως ολόκληρος άνθρωπος, και ως σώμα και ως ψυχή και ως πνευματικός άνθρωπος, αλλά θα θελήσει να ζήσει απλώς πνευματικά ή έστω και ψυχικά, κάνει πάρα πολύ μεγάλο λάθος. Θα ζήσει και σωματικά τον γάμο.
Όπως επίσης από την άλλη πλευρά δεν έχει δικαίωμα να πει: «Εγώ θα ζήσω τον γάμο σωματικά ή μόνο ψυχικά ή μόνο σωματικά και ψυχικά». Για να είναι ο γάμος αυτό που πρέπει να είναι, πρέπει να τον ζήσει κανείς ως ολόκληρος άνθρωπος: ως σώμα, ως ψυχή και ως άνθρωπος πνευματικός, που έχει μέσα του τη χάρη του Θεού.
Στην ακολουθία του αρραβώνα, που γίνεται πριν από την ακολουθία του γάμου, λέει ο ιερέας: «Υπέρ του καταπεμφθήναι αυτοίς αγάπην τελείαν…» Και θα μπορούσαν οι δύο νέοι που τελούν τον γάμο να πουν: «Τι λέει αυτός ο ιερέας; Και άλλη αγάπη μάς χρειάζεται; Εμείς καιγόμαστε από αγάπη».
Το μυστήριο ανοίγει τη θύρα για την κοινωνία του γάμου, αλλά πέρα από αυτό, δια του μυστηρίου δίδεται, θα λέγαμε, η ειδική χάρη της τέλειας, της πνευματικής αγάπης· άλλο τώρα ποιος παίρνει αυτή τη χάρη.
Στο μυστήριο της ιερωσύνης δίδεται η ειδική χάρη, για να μπορεί αυτός που θα γίνει ιερέας να τελεί τα μυστήρια. Σε άλλο μυστήριο δίδεται μια άλλη ειδική χάρη. Στον γάμο δίδεται η ειδική χάρη της τέλειας, της πνευματικής αγάπης. Όσο κι αν φλογίζονται από αγάπη οι δύο νέοι που τελούν τον γάμο, η Εκκλησία εύχεται να τους δώσει ο Θεός τέλεια αγάπη, και εννοεί την πνευματική αγάπη.
Εξ όσων γνωρίζω, λίγοι γάμοι είναι επιτυχημένοι· για να μην πω ότι είναι σπάνιο να βρει κανείς επιτυχημένο γάμο.
Μολονότι ξεκινούν με φλόγα αγάπης, με υποσχέσεις, μολονότι στηρίζει ο ένας τον άλλο –και μάλιστα άνθρωποι σοβαροί και όχι άνθρωποι που δεν ξέρουν τι λένε και που είναι μεθυσμένοι από το αίσθημα– όμως τελικά δεν υπάρχει αυτό που λέγεται σε μια ευχή στην ακολουθία του γάμου: «ομόνοια ψυχών και σωμάτων». Και σωμάτων. Το λέει η Εκκλησία· δεν το αφήνει αυτό.
Παλαιότερα –χωρίς να σημαίνει ότι κάθε πέρυσι και καλύτερα– ήταν πιο επιτυχημένοι οι γάμοι. Όχι γιατί τότε οι άνθρωποι τα κατάφερναν καλύτερα –βέβαια ήταν και λίγο πιο αγαθοί– αλλά επειδή δεν ζητούσαν πολλά μέσα στον γάμο. Παντρεύονταν, έφτιαχναν οικογένεια, και καθένας –και η γυναίκα και ο άνδρας– το έπαιρνε απόφαση: αυτή είναι η γυναίκα μου, αυτός είναι ο άνδρας μου.
Και προσπαθούσαν, στηριζόμενοι στον Θεό, να αφήσουν τις ημέρες τους να κυλήσουν, και λίγο πολύ περνούσαν καλά. Τώρα όμως το πνεύμα είναι πολύ αλλιώτικο και δεν σηκώνει η εποχή τέτοια.
Βέβαια, η Εκκλησία δεν μπορεί να πει: «Έναν καιρό έτσι γινόταν· έτσι θα κάνετε και τώρα. Δεν έχει κάτι άλλο». Δεν μπορεί η Εκκλησία να αγνοήσει μια πραγματικότητα, ότι δηλαδή μέσα στον γάμο έχουν πολλές απαιτήσεις οι μέλλοντες να εισέλθουν σ’ αυτόν.
Επομένως, πρέπει να τους βοηθάει να εισέλθουν στον γάμο όσο το δυνατόν πιο έτοιμοι. Να τους βοηθάει, πριν ακόμη αποφασίσουν να γνωρίσουν κάποιον ή κάποια, με το να μάθουν ορισμένα πράγματα, για να ξέρουν ποιον ή ποια θα ήταν καλό να γνωρίσουν, αλλά και έπειτα πάλι να τους βοηθήσει, ώστε τελικά με τη βοήθεια του Θεού να πετυχαίνουν, όσο το δυνατόν, περισσότεροι γάμοι.
Έχω λοιπόν αυτή την εντύπωση, ότι σήμερα είναι τέτοιο το πνεύμα, που χρειάζεται πάρα πολλή προσοχή. Δεν μπορεί δηλαδή μια κοπέλα, προκειμένου να παντρευτεί, απλώς να στηριχθεί στο ότι διαθέτει πίστη στον Θεό. Μακάρι να διαθέτει πίστη. Τι άλλο χρειάζεται;
Αλλά η πίστη που έχει είναι τέτοια που θα τη βοηθήσει να προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις του γάμου ή είναι μια πίστη, όχι φυσικά σωστή, η οποία θα συμβάλει τελικά στο να μην πετύχει ο γάμος; Υπάρχουν και τέτοιες περιπτώσεις. Όχι βέβαια διότι φταίει η πίστη, αλλά διότι δεν βιώνεται σωστά η πίστη.
Δεν μπορεί επίσης ο νέος από τη δική του πλευρά να στηριχθεί απλώς στο ότι διαβάζει το Ευαγγέλιο ή πηγαίνει στην εκκλησία. Ούτε μπορεί να στηριχθεί ο νέος στο ότι διαθέτει ευρωστία ή η κοπέλα στο ότι διαθέτει κάλλη –με συγχωρείτε πάρα πολύ, αλλά πρέπει να λέγονται αυτά· είναι μέσα από την πείρα, μέσα από τη ζωή. Ο γάμος θα αποτύχει.
Μπορεί να είναι καλλονή μια κοπέλα και τελικά να αποτύχει στον γάμο της, ή μπορεί ο νέος να τα διαθέτει όλα και τελικά να αποτύχει στον γάμο του, εάν και ο ένας και ο άλλος, πριν παντρευτούν, δεν γνωρίσουν κάπως το μυστήριο και εάν δεν είναι προετοιμασμένοι ανάλογα, για να ζήσουν το μυστήριο του γάμου.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, «Εφηβεία, γάμος, αγαμία»,
τόμος Β’, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2004, σελ. 112