Οι βαθμίδες της αμαρτίας είναι στον αριθμό 12, κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, οί έξης:
Πρώτη βαθμίδα: «Όταν κάνη κάποιος καλό έργο με πονηρό σκοπό χάριν χρημάτων, δόξης, τιμής. Δηλαδή, όταν αναμιγνύεται καλό με το κακό.
Δεύτερη βαθμίδα είναι: Η μισοτελειωμένη εκτέλεση ενός καλού έργου.
Τρίτη βαθμίδα είναι ό πειρασμός, ό δόλος, δηλ. ό πειρασμός, πού έρχεται εναντίον του ανθρώπου από τον διάβολο, από τον κόσμο καί από το σώμα καί αυτός πειράζει τον άνθρωπο με τίς πέντε αισθήσεις, οί όποιες ονομάζονται κατά τους Αγίους Πατέρας «αίσθηση της ψυχής».
Η τετάρτη βαθμίδα είναι η ενότητα, δηλ. η συνένωση του νου με τον πειρασμό.
Η πέμπτη βαθμίδα της αμαρτίας είναι η πάλη του νου δηλ. της ψυχής με τον πειρασμό. Μέχρις εδώ κυοφορείται ή αμαρτία. Από εδώ όμως αρχίζει να αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο καί να του επιφέρει την οργή του Θεού κατεπάνω του.
Η έκτη βαθμίδα είναι η συγκατάθεση του νου με την αμαρτία, δηλ. η ευχαρίστηση του νου από την κακή επιθυμία καί τον πειρασμό. Από την στιγμή αυτή γεννάται ή αμαρτία μέσα στον νου καί στην καρδιά του άνθρωπου καί τον καθιστά άξιο τιμωρίας, όπως λέει ό άγιος Απόστολος Ιάκωβος: «Είτα ή επιθυμία συλλαβούσα τίκτει αμαρτία, ή δε αμαρτία αποτελεσθείσα άποκύει θάνατον» (Ιακώβου 1,15).
Η εβδόμη βαθμίδα της αμαρτίας είναι ότι η αμαρτία ενώθηκε με τον νου καί την φαντασία. Έτσι λοιπόν, αφού ό άνθρωπος συγκατατέθηκε να κάνη την αμαρτία, αναγκάζεται με την παρακίνηση του διαβόλου να εντύπωση αυτή την αμαρτία στην σκέψη του, ως να την είχε κάνη με το έργο. Με τη φαντασία του νου ή αμαρτία αυξάνεται καί μεταφυτεύεται στην καρδιά του ανθρώπου.
Η ογδόη βαθμίδα της αμαρτίας είναι η απόφαση της θελήσεως του ανθρώπου να κάνη την αμαρτία με την πράξη.
Η ενάτη βαθμίδα είναι η συνήθεια της αμαρτίας, δηλ. η πραγματοποίηση της αμαρτίας επί πολλάς φοράς.
Η δεκάτη βαθμίδα είναι το πάθος, η εξοικείωση προς το κακό, δηλ. η συνεχής επιτέλεση της αμαρτίας με την θέληση καί χωρίς την θέληση του ανθρώπου.
Η ενδέκατη βαθμίδα είναι η απελπισία, όταν ό ίδιος ό άνθρωπος χάση την ελπίδα της συγχωρήσεως δια της μετανοίας, με την Χάρι καί το έλεος του Θεού.
Η τελευταία βαθμίδα της αμαρτίας είναι η αυτοκτονία, δηλ. ό φόνος του απελπισμένου ανθρώπου με τα ‘ίδια του τα χέρια εξ αιτίας των αμαρτιών του, με την ελεύθερη θέληση του.
Αυτή είναι η χειρότερη βαθμίδα της αμαρτίας, από την οποία να μας προστατεύσει όλους ό Θεός, διότι αυτός πού αυτοκτονεί δεν συγχωρείται στους αιώνας καί ή Εκκλησία δεν επιτρέπει να προσευχώμεθα γι’ αυτόν.
Οί Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν να πολεμούμε την αμαρτία, όσο ακόμη είναι μικρή, στην ώρα της γεννήσεως της καί όχι όταν μεγαλώνει καί ριζώνει ως πάθος στην καρδιά μας. Να την φονεύουμε, όταν είναι μυρμήγκι καί όχι λιοντάρι, διότι τότε ό «μυρμηγκολέων» μας σκοτώνει.
Επίσης καί ό ψαλμωδός Δαβίδ με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος έλεγε: «Μακάριος ος κρατήσει καί έδαφιεί τα νήπια σου προς την πέτρα» (Ψαλμ. 136,9).
Δηλαδή μακάριος είναι όποιος θα σύντριψη τίς αμαρτίες του με την πέτρα – τον Χριστό – όσο είναι ακόμη μικρές, όπως τα μυρμήγκια διότι εάν μεγαλώσουν θα αιχμαλωτισθούν στην Βαβυλώνα των παθών καί θα μας σκοτώσουν.
Από το βιβλίο: «Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα»
Πρωτοπρεσβύτερος. Δημήτριος Στανιλοάε Καθηγητής Δογματική