Συμβαίνει νὰ ἔχωμε στὰ χέρια μας ἕναν θησαυρό, τὴν Θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, ποὺ εἶναι ἀπαύγασμα καὶ ἀποτέλεσμα αἰώνων ἐμπειριῶν, ποὺ ἐπαναλαμβάνονται, ἀνανεώνονται καὶ καταγράφονται ἀπὸ τοὺς θεουμένους τῶν διαφόρων ἐποχῶν.
Ἔχομε τίς ἐμπειρίες τῶν Πατριαρχῶν, τῶν Προφητῶν, καὶ μετὰ τίς ἐμπειρίες τῶν Ἀποστόλων, τίς ὁποίες ὅλες ἀποκαλοῦμε δοξασμό. Δοξάζεται ὁ Προφήτης σημαίνει ὅτι βλέπει τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ.
Δοξάζεται ὁ Ἀπόστολος σημαίνει ὅτι ὁ Ἀπόστολος βλέπει τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ. Βλέποντας ὁ Ἀπόστολος τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ, διαπιστώνει ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία του ὅτι ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὁπότε ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Ἐλωΐμ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Ὅσο γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, τὸ τί εἶναι – ἐπειδὴ δὲν εἶναι σαφὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη – διαπιστώνεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν Ἀποστόλων. Διότι σ’ αὐτοὺς γίνεται μία ἐπανάληψις τῆς ἐμπειρίας τῶν Προφητῶν μὲ τὴν διαφορὰ ὅμως ὅτι τώρα στὸν Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔχει προστεθῆ ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ.
Διότι οἱ Ἀπόστολοι ἐδοξάσθησαν μετὰ τὴν Ἐνσάρκωσι, οἱ τρεῖς μερικῶς κατὰ τὴν Μεταμόρφωσι στὸ ὅρος Θαβώρ, ὅλοι ὅμως πλήρως κατὰ τὴν Πεντηκοστή, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔφθασαν στὸ ἀνώτατο ὕψος… δοξασμοῦ, ποὺ μπορεῖ νὰ φθάση ποτὲ ἕνας ἄνθρωπος σ’ αὐτὴν τὴν ζωή.
Μετὰ τούς Ἀποστόλους ἔχομε τὶς ἐμπειρίες τῶν θεουμένων, ποὺ εἶναι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, καθὼς ἐπίσης καὶ ὅσοι ἀπὸ τοὺς Ἁγίους ἔφθασαν σὲ θέωσι. Αὐτὴ ἡ διαδοχὴ τῆς ἐμπειρίας τῆς θεώσεως συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Αὐτὴ λοιπὸν ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως εἶναι ἡ ραχοκοκκαλιὰ τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως, καθὼς καὶ τὸ θεμέλιο τῶν Τοπικῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Λειτουργικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μέχρι σήμερα.
Ὅποτε, ἂν σ’ αὐτὴν στηριχθῆ ἕνας σημερινὸς Ὀρθόδοξος θεολόγος, ἂν δηλαδὴ γίνη μελετητὴς τῆς Πατερικῆς Παραδόσεως καί, ἂν ὁ ἴδιος περνώντας μέσα ἀπὸ τὴν κάθαρσι καὶ φωτισμό, φθάση στὴν θέωσι, ὥστε ὄχι μόνο νὰ τὴν κατανοήση, ἀλλὰ καὶ νὰ διαπιστώση ὁ ἴδιος ἐν Πνεύματι Ἁγίω τὴν ἀλήθεια τῆς Παραδόσεως αὐτῆς, τότε μόνο μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἀποκτᾶ ἀντικειμενικότητα στὴν θεολογική του μέθοδο.
Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Πατερικὴ Θεολογία», τοῦ πατρὸς Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (†),
ἐκδόσεις «Παρακαταθήκη»
