«Ο καλός “ραγολόγος” τρώγει τις ώριμες ρώγες των σταφυλιών και δεν πειράζει καθόλου τις άγουρες. Παρόμοια ο καλόγνωμος και συνετός άνθρωπος, όσες αρετές βλέπει στους άλλους τις σημειώνει με επιμέλεια· ενώ ο ανόητος αναζητεί τα ελαττώματα και τις κατηγορίες» (λόγ. ι΄ 17).
Ακούς την επιτυχία του συνανθρώπου σου, ένα κατόρθωμά του, τις πολλές ή λίγες αρετές του. Και σπεύδεις αμέσως να βάλεις ερωτηματικό. Κι ακόμη: ψάχνεις να βρεις το ελάττωμά του.
Αναζητείς δηλαδή το σκοτάδι εκεί που υπάρχει το φως. Κι αρχίζεις και χαίρεσαι, γιατί ψάχνοντας νομίζεις ότι βρήκες το μείον και το ελάττωμα. Νιώθεις καλά πια, γιατί το ύψος του κατορθώματος του άλλου έχασε τη λάμψη του. Η επιτυχία του λίγο αμαυρώθηκε. «Είπα κι εγώ. Σιγά μην είναι έτσι όπως τα λένε».
Δεν αντέχεις τον άλλο να υπέρκειται σε οτιδήποτε σε σχέση με σένα. Γιατί θέλεις τον καθένα στα δικά σου μέτρα. Γιατί μάλλον εσύ πρέπει να αισθάνεσαι ανώτερος. Το καταλαβαίνεις έστω κι αν δεν το ομολογείς: λειτουργεί μέσα σου η ουσία της αμαρτίας, ο εγωισμός.
«Ποιος να συγκριθεί μαζί σου»; Γι’ αυτό και η αρετή του άλλου που εσύ δεν έχεις, η επιτυχία που έκανε, σε… πληγώνει: γίνεται μέτρο που αποκαλύπτει τη δική σου μικρότητα. Ας τον κάνουμε… πέρα λοιπόν. Ας ρίξουμε λάσπη. Ας βρούμε το ελάττωμα. Οπότε καταλαβαίνεις ότι έχεις γίνει ο ορισμός της ανοησίας. Είσαι ανόητος.
Ξύπνα! Ο όσιος σου κτυπά το καμπανάκι: γίνε σαν τον καλό «ραγολόγο»: μάζευε τα καλά σταφύλια και άσε τα άγουρα και τα ξινά – ό,τι είναι το αυτονόητο!
Συνήθιζε δηλαδή να βλέπεις τα καλά σημεία του συνανθρώπου σου, τις αρετές του, γιατί αυτό θα σου προσφέρει διπλό καλό: πρώτα θα σε κάνει πιο ταπεινό, δεύτερον θα σε παρακινήσει να παλέψεις κι εσύ για να τα αποκτήσεις.
Ο μέγας Αντώνιος έγινε «θεοφιλής»: αγαπήθηκε δηλαδή ιδιαιτέρως από τον Θεό και γέμισε από το Πνεύμα Του, γιατί όπου πήγαινε και συναντούσε ανθρώπους, ιδίως ασκητές, σημείωνε τα καλά τους σημεία, τις αρετές τους.
Ο όσιος Παΐσιος άγιασε γιατί αγωνίστηκε να γίνει, όπως έλεγε και στους άλλους να γίνουν, «μέλισσα και όχι μύγα». «Η μέλισσα έστω κι αν υπάρχουν ακαθαρσίες κάπου, πηγαίνει πάντοτε στα λουλούδια. Η μύγα, έστω κι αν υπάρχουν λουλούδια και άλλες ομορφιές, πηγαίνει αμέσως στις ακαθαρσίες».
Γίνε και συ μέλισσα και όχι μύγα. Γίνε «καλός ραγολόγος». Έτσι θα φύγεις από την ανοησία και θα γίνεις συνετός και σοφός κατά Θεόν.
Και το σημαντικότερο: λειτουργώντας έτσι, θα μάθεις το «μυστικό» της πνευματικής ζωής: να ελέγχεις τους λογισμούς σου. Όχι ό,τι σου έρχεται στον νου από τα πάθη σου ή από τον Πονηρό διάβολο, αλλ’ ό,τι εσύ με τη χάρη του Θεού θα σκέπτεσαι.
Δηλαδή θα βλέπεις τον νου σου να γίνεται πράγματι ηγεμόνας του εαυτού σου· να γίνεται ένας… βασιλιάς. Ο απόστολος Παύλος μας βοηθάει: «όσα αγνά, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αληθή, όσα προσφιλή, ει τις αρετή και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε».
Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη
Μικρές στάσεις στην Κλίμακα του Αγ. Ιωάννη του Σιναΐτη