Αρκεί μία εμπειρική ματιά τόσο στους αρχαίους ναούς της Κύπρου μας όσο και στα αρχαία ιερά μας εικονίσματα για να διαπιστώσει κάνεις πως κουβαλούν ιχνηλατημένη σε κάθε τους πωρόλιθο-το οικοδομικό υλικό της τότε αρχιτεκτονικής-όλη την μακραίωνη τους ιστορία!
Μοιαστός ο Ιερός Ναός της Παναγίας Χρυσογεριώτισσας στο τότε χωριό και νυν προάστιο Γέριν της επαρχίας Λευκωσίας με τους Ιερούς Ναούς Αγίας Παρασκευής Ακροπόλεως, Αγίου Γεωργίου στον Στρόβολο, Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Αρχάγγελο, Ιερά Μονή Παναγίας Μακεδονιτίσσης στην Μακεδονίτισσα!
Μονόκλιτες ή τρίκλιτες με σχήμα σταυρικό αντικριστό κάθε τους πόρτα, με το ψηλό καμπαναριό να εφάπτεται του ιερού τους, αντιστέκονται άθικτες στο χρόνο μα κι αν ακόμα τις αγγίξει η φθορά, καμία επιδιόρθωση δεν αφήνει να αλλοιωθεί ο πρωτινός τους αρχιτεκτονικός χαρακτήρας!
Ως αρχαία μνημεία προστατευόμενα συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο του θρησκευτικού μας πλούτου και πολιτισμού!
Η Παναγία Χρυσογεριώτισσα, η χρυσή Παναγία Γερίου πανηγυρίζει τη θεομητορική της εορτή στις 8 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους το Γενέθλιον Της στον πρώτο ίσως και αρχαιότερο Ιερό Ναό ο οποίος κτίστηκε στο Γέριν!
Αρχαία εικονίσματα αριθμούνται μες τον ιερό Της Ναό πολλά, με πρώτο σε χρονολογική σειρά έργο του 1542 το ιερό εικόνισμά της Παναγίας μας το οποίο βρίσκεται στον γυναικωνίτη του Ναού και αποτυπώνει στον τύπο της Βρεφοκρατούσας την Παναγία μας ενώ στις δύο πλευρές του εικονίσματός της διακρίνονται οι προσωπογραφίες των φράγκων δωρητών της εικόνας σε στάση δέησης!
Ξεχωρίζει πρόσθετα ιδιαίτερα επιβλητικό το αρχαίο ιερό της εικόνισμα το οποίο βρίσκεται στην αρχοντική Της καθιερωμένη θέση του τέμπλου, ένθρονη η Παναγία Χρυσογεριώτισσα με ημερομηνία αγιογράφησης της το 1814 επί Αρχιεπισκόπου Κυπριανού του Εθνομάρτυρος.
«ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ Η ΠΑΝΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ»
Φέρει με γράμματα κεφαλαία της τημητηκής προσφώνησης ο τίτλος!
Στην κάτω δεξιά γωνία του ιερού εικονίσματος διαβάζουμε το όνομα του τότε φημισμένου αγιογράφου:
Χειρ Μιχαήλ Χατζημιχαήλ Μυριανθεύς» του μακροβιότερου ίσως αγιογράφου ο οποίος έζησε στην Κύπρο μας ενεργός έως και τα 98 του χρόνια με καταγωγή το χωριό Άγιος Δημήτριος Μαραθάσας μα περιηγητής από τόπο σε τόπο άφησε έργο εξαίρετο σε πολλούς ιερούς ναούς της Κύπρου μας!
« Μυριανθεύς» το πρόσθετό του επώνυμο δίπλα στο επώνυμο του γένους του Χατζημιχαήλ, συμπληρώνει και αυτό εξ αιτίας του τοπωνυμίου της γενέτειράς του Μυριανθούσας, Μαραθάσας της περιοχής με τα «μύρια άνθη» στην ύπαρξη των οποίων η Μαραθάσα, Μυριανθούσα, το όνομά της οφείλει.
«Μυριανθεύς ζωγράφος Μιχαήλ προσκυνητής
ο Κύπριος ή Χατζημιχαήλ, απαντούμε την υπογραφή του και σε άλλα ιερά εικονίσματα, χαρακτηριστική όμως είναι η υπερήφανή του δήλωση όταν αγιογράφησε το Ιερό εικόνισμα της Παναγίας Οδηγήτριας και στην υπογραφή του διευκρινίζει μαζί και την ηλικία στην οποία βρισκόταν ο υγειέστατος αγιογράφος όταν γράφει:
«χείρ μιχαήλ προσκυνητού τού εκατόν παρά δύο ετών»
Σε όλα σχεδόν τα ιερά εικονίσματα από το δικό του χέρι, διακρίνουμε γλυκό το πρόσωπο Της Μάνας Θεοτόκου με προπλασμούς σκουρόχρωμους κι η πορφύρα που φορεί σε χρωματισμούς χαρμόσυνης Ανάστασης!
Γλυκύτατο αμυδρά αφήνει με τη ζωγραφική του τέχνη ο ζωγράφος να αχνοφαίνεται των ματιών της ο γλυκασμός και το χαμόγελο ίδια πράττει και για το προσωπάκι του μικρού Χριστού!
Στοργής και αγάπης έκφραση στο Πανάγιό Της πρόσωπο ο αγιογράφος, αποδίδει!
Από την αρχή της άσκησης της τέχνης του ο Μιχαήλ ο Μυριανθεύς, από το 1797 οπου ζωγράφισε Ιερά εικονίσματα του Ιερού Ναού, Αγίου Λαζάρου μέχρι το 1833 ο ζωγράφος εξελίσσεται συνεχώς και διαφοροποιείται ως πιο συντηρητικός.
Τα χρώματα τα οποία επιλέγει να χρησιμοποιεί στα Ιερά εικονίσματα του Αγίου Λαζάρου είναι πιο φωτεινά, οι πτυχώσεις των ενδυμάτων είναι πιο στρογγυλεμένα μαλακές και η προσπάθεια απόδοσης των όγκων πιο φανερή.
Σε μεταγενέστερα έργα του Μιχαήλ Μυριανθέως, η δυτική επίδραση, φαίνεται να εξασθενεί και να τείνει στη χρήση πιο έντονων και πιο σκούρων χρωμάτων της αυστηρής βυζαντινής τέχνης, έκδηλα επηρεασμένη από την τεχνοτροπία του Μιχαήλ του Θετταλού του Θεσσαλονικιού, άρα εύλογα και της Μακεδονικής διαχρονικής τεχνοτροπίας.
Η όλη διαδρομή των έργων του είναι χρήσιμο πολύ να μελετηθεί εξ αιτίας του γεγονότος ότι αυτή μας φτάνει στο τελευταίο διά χειρών έργο του, αυτό το προαναφερόμενο Ιερό εικόνισμα της Παναγίας της Οδηγήτριας να είναι το 1833, και το τελευταίο έργο το οποίο αγιογράφησε στην ηλικία των 98 ετών ως ο μακροβιότερος αγιογράφος που υπήρξε ποτέ στην Κύπρος και ίσως στον κόσμο όλο.
Θεωρείται ο αγιογράφος Μιχαήλ Μυριανθεύς εξ´ αιτίας της πληθώρας των έργων του, της ποιότητας των έργων, των δύσκολων συνθηκών αλλά και της ενεργής του δράσης να αγιογραφεί έως και την ηλικία των 98 ετών ως ένας από τους σημαντικότερους αγιογράφους ο οποίος ανέδειξε την αγιογραφική του τέχνη, στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Πολλά ιερά εικονίσματα διά χειρός του Μιχαήλ Μυριανθέως διασώζονται στα γύρω χωριά της Μαραθάσας αλλά και της ευρύτερης ορεινής Πάφου κι όλης της Κύπρου.
Η Παναγία μας η Χρυσογεριώτισσα, σκεπή μας και βοήθειά μας όλων μας να είναι, φως και φωτισμός μας στην κάθε σκέψη μας και σε κάθε απόφασή μας!
Δέσποινα Αικατερίνης Ανδρέα Τενίζη
