Την παραμονή των Χριστουγέννων, τα παιδιά σ’ ολόκληρο τον κόσμο κρεμούν τις κάλτσες τους και περιμένουν με λαχτάρα τον Αϊ Βασίλη.
Ο Άγιος Βασίλειος αποτελούσε και αποτελεί μια διεθνή λαογραφική μορφή. Κάθε χρόνο οι βιτρίνες των καταστημάτων και οι δρόμοι γεμίζουν με αντίγραφα αυτού το φανταστικού δημιουργήματος του ανθρώπου.
Ο ευτραφής παππούλης με την κόκκινη στολή, την μακριά γενειάδα, τα στρογγυλά γυαλιά και τις μαγικές ικανότητες που γυρνά τον κόσμο κάθε Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά σε ένα έλκηθρο, που το σέρνουν τάρανδοι είναι μια πραγματικά γοητευτική ιστορία.
Είναι όμως η ίδια ιστορία με αυτή του Αγίου Βασιλείου που η εκκλησία μας εορτάζει κάθε πρώτη Ιανουαρίου;
Στο συναξάρι της 1ης Ιανουαρίου διαβάζουμε τα εξής: «Άγει διπλήν αληθώς η Εκκλησία εορτήν σήμερον, Περιτομής Δεσπότου και μνήμης οικέτου (Βασιλείου) σοφού και τρισμάκαρος».
Η εκκλησία μας δηλαδή γιορτάζει διπλά την Πρωτοχρονιά. Την Περιτομή του Χριστού και τη μνήμη του Αγίου Βασιλείου, Επισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας Ουρανοφάντορος του Μεγάλου.
Μορφή Οικουμενική ο Άγιος Βασίλειος αναδείχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα αναστήματα της θεολογίας. Είναι ο σοφός που με τη σοφία του «Θεοπρεπώς εδογμάτισε την φύσιν των όντων ετράνωσε», όπως αναφέρει ο υμνωδός στο απολυτίκιό του. Είναι κατά την ωραία…
… έκφραση του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου «ο νόμος της αρετής για όλους».
Το ανθρώπινο όμως μυαλό, με τη φαντασία που το διακατέχει, θέλησε να δώσει μια διαφορετική πινελιά στον χαρακτήρα αλλά και στο παρουσιαστικό αυτού του Μεγάλου ανδρός της Οικουμένης.
Έτσι η ανιδιοτελής προσφορά του Αγίου Βασιλείου της Καισαρείας, μετατράπηκε σε εμπορευματική χρήση, αφού «δισεκατομμύρια» ξοδεύονται για την αγορά πανάκριβων παιχνιδιών και δώρων.
Το ανθρώπινο μυαλό έφτιαξε ένα άνθρωπο «Θεό» με μαγικές ικανότητες, με ξωτικά και νεράιδες να τον υπηρετούν και τον τοποθέτησε σε ένα κόσμο, όπου πολύ απέχει από την πραγματικότητα, αφού σε Αυτόν βασιλεύει το αιώνιο γέλιο, η ευτυχία, η καλοπέραση και ο πλούτος.
Μήπως το γέλιο και η ευτυχία απουσιάζουν από την πλειοψηφία των οικογενειών του πλανήτη μας;
Γιατί άραγε να θέλουμε να αλλάξουμε τελείως την πραγματική μορφή και εικόνα εκείνου του Αγίου Βασιλείου που έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας, όχι πάνω σε έλκηθρο για να φέρει τα δώρα του, αλλά υποκινούμενος από την πραγματική αγάπη του στο Χριστό και τον πλησίον του, για να κηρύξει στα έθνη το Ευαγγέλιο του Θεού;
Ξεκίνησε από την Καισάρεια και ήρθε σε μας, για να μας διδάξει μέσα από το έργο του ότι δεν είναι ο πλούτος και η καλοπέραση που οδηγούν στη Βασιλεία του Θεού αλλά «η τεθλιμμένη και στενή οδός», που μας χάραξε ο Ίδιος ο Χριστός.
Ξεκίνησε ψηλός, αδύναμος με χλωμό και σκούρο δέρμα, αλλά έφτασε στα μάτια των ανθρώπων μεταμορφωμένος σε έναν τελείως διαφορετικό άνθρωπο. Τον φούσκωσαν για να κρύψουν την ολιγάρκειά του. Του αφαίρεσαν τα παλιά και μουντά του ρούχα και τον έντυσαν με το κόκκινο της χαράς και της δόξας.
Ο Άγιος Βασίλειος στα 48 χρόνια που έζησε, έκανε τόσα πολλά για τους ανθρώπους, που η ιστορία τον ονόμασε Μέγα, όσο ακόμη ζούσε. Γιατί εμείς να τον θυμόμαστε μόνο κάθε Πρωτοχρονιά;
Ο πραγματικός Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισάρεια καθημερινά για να μας θυμίσει, όχι ότι έρχονται γιορτές και πρέπει να στολιστούμε και να διασκεδάσουμε, αλλά ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που χρειάζονται τη βοήθειά μας.
Έτσι έχοντας για παράδειγμα τον ίδιο το Χριστό, τη γέννησή Του οποίου γιορτάζει ολόκληρη η κτίση αυτές τις μέρες, κήρυττε την απλότητα και την ολιγάρκεια, φέροντας για παράδειγμα τον ίδιο τον Θεό να γεννιέται όχι μέσα σε βασίλεια, πλούτη και χλιδή, από τη φτωχή και ταπεινή Μαρία σε ένα στάβλο ζώων χωρίς τιμές, χωρίς δόξες.
Ο Μέγας αυτός άγιος της Εκκλησίας μας, διέθεσε όλη του την περιουσία στους φτωχούς. Όταν μάλιστα είχε πέσει μεγάλη πείνα στην Καισάρεια, ίδρυσε την περίφημη «Βασιλειάδα», ένα πελώριο συγκρότημα με πτωχοκομείο, για την περίθαλψη των πτωχών.
Όλη του τη σοφία τη διέθεσε στην ερμηνεία των όντων και την παρηγοριά των ανθρώπων, που είχαν την ανάγκη του, σαν «θεία και ιερά της του Χριστού Εκκλησίας μέλισσα».
Πίσω όμως από τον μεγάλο αυτόν άνδρα κρύβεται και μια άξια οικογένεια. Και η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου ήταν στ’ αλήθεια μια οικογένεια Αγίων. Είχε παππού μάρτυρα. Ο πατέρας του Βασίλειος ήταν καθηγητής ρητορικής στη Νεοκαισάρεια και η μητέρα του Εμμέλεια απόγονος οικογένειας Ρωμαίων αξιωματούχων.
Στην οικογένεια εκτός από τον Βασίλειο υπήρχαν άλλα οκτώ παιδιά. Μεταξύ αυτών, ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο Όσιος Ναυκράτιος ασκητής και θαυματουργός, η Οσία Μακρίνα και ο Άγιος Πέτρος, Επίσκοπος Σεβαστείας.
Τα πρώτα γράμματα, τού τα δίδαξε ο πατέρας του. Συνέχισε τις σπουδές του στην Καισαρεία της Καππαδοκίας, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Εκεί σπούδασε γεωμετρία, αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική, ρητορική και γραμματική.
Οι σπουδές του διήρκησαν τεσσεράμισι χρόνια. Η ασκητική του ζωή ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια όπου φοιτούσε στην Αθήνα. Ο σοφός δάσκαλος του Εύβουλος εντυπωσιασμένος από την αυστηρή νηστεία, του Αγίου, και μετά την παραίνεση του, λέγεται ότι έγινε Χριστιανός.
Ο Άγιος Βασίλειος έκανε τόσα πολλά στην επίγεια ζωή του, και όταν πέθανε στην κηδεία του αναφέρεται ότι σημειώθηκαν λιποθυμίες και θάνατοι. Οι κάτοικοι της Καισάρειας τον κήδεψαν με θρήνους πικρούς, αφού ένιωθαν ότι έχασαν τον προστάτη τους.
Αυτός είναι ο πραγματικός Άγιος Βασίλειος από την Καισάρεια που πάντα θα ζει μέσα στις καρδιές μας και θα μας θυμίζει με τα έργα του, ότι όλοι εμείς οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι πρέπει να είμαστε αγαπημένοι και να ακολουθούμε την προτροπή του ιδίου του Χριστού: «Αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό» και όταν πραγματικά το κατανοήσουμε αυτό, όπως έκανε ο Άγιος Βασίλειος, τότε και τα πλούτη μας θυσιάσουμε αλλά και την καλοπέρασή μας.
Ποια ομοιότητα υπάρχει λοιπόν ανάμεσα στον μεγάλο αυτόν Άγιο της Εκκλησίας μας, τον κορυφαίο του πνεύματος, με αυτό το δημιούργημα της φαντασίας του ανθρώπου;
