Δήμητρα Γ. Σαρρή
(πτυχιούχος τμήματος Θεολογίας, Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών)
Η ελληνική γλώσσα, πόσο πλούσια, έρχεται να περιγράψει με μεστότητα την φτώχεια που συχνά βιώνει η ψυχή, με τα μάτια της δεμένα.
Μπρος μου εμφανίζεται η λέξη “φθίνω”, ένα αρχαίο κιόλας ρήμα που την ερμηνεία του βρίσκει στο λήμμα “μειώνομαι”. Μία κατάσταση “φθίνουσα” που από το ίδιο το επίθετο σηματοδοτείται η “ελάττωση” που υφίσταται.
Από το ρήμα προκύπτει το ουσιαστικό “φθόνος”, με διαφορετική έννοια από αυτήν που σήμερα λαμβάνει. “Φθόνος” σημαίνει μείωση, ελάττωση, κάτι που χάνεται, που κόβεται στα δύο.
Η λέξη όμως, όπως και οι περισσότερες στην πλούσια χορεία του ελληνικού λεξιλογίου, έχει και μεταφορική διάσταση και έτσι λαμβάνει την ερμηνεία της εσωτερικής ελαττώσεως του ανθρώπου.
Σήμερα, μόλις ο “φθόνος” ειπωθεί, στο νου μας αυτόματα σχηματίζεται η έννοια του ψυχικού κατακερματισμού και τελικά και του σωματικού σπαραγμού. Μέρη και στοιχεία του εαυτού μας που φθίνουν και χάνονται.
Το μίσος και η πνευματική “διαίρεση” στα δύο, στην οποία και υποκύπτουμε.
Συνεκδοχικά, δημιουργείται το αντώνυμο του φθόνου (εκείνου δηλαδή που μειώνεται), που είναι η λέξη “άφθονος” (εκείνος δηλαδή που δεν βιώνει ή υπόκειται σε μείωση). Μεταφορικά, “άφθονο” είναι ό,τι δεν τελειώνει, το απεριόριστο, το πλούσιο.
Ο φθόνος κάνει τον άνθρωπο φτωχό, λειψό. Τον επιμερίζει και τον σκορπά. Η ολότητα του εαυτού μας, υπό την άσκηση του φθόνου, κατακερματίζεται. Το πνεύμα ελαττώνεται και η ψυχή κάμπτεται, ωσάν άλυτο κουβάρι πνιγμένων ελπίδων.
Κάθε τι που ψυχικά νοσεί τον άνθρωπο, σωματοποιείται και εκδηλώνεται και εξωτερικά. Τοιουτοτρόπως, τον καθιστά δύστροπο.
Είναι αρρώστια ψυχική και εφάμιλλη του μίσους, που καθιστά μισό τον μισούντα. Οτιδήποτε κακό πηγάζει από την ψυχή του ανθρώπου, δηλητηριάζει κάθε φλέβα και κάθε εσώτερη πτυχή του.
Όταν το κακό προσπαθεί να εκδηλωθεί προς τα έξω, εκτονώνεται προς τα μέσα. Τούτη η έκρηξη φθίνει την ανθρώπινη ύπαρξη και την κάνει βαθμιαία να χάνεται.
Ο φθόνος είναι φόνος, και αλλοίμονο, ένας άνθρωπος εσωτερικά νεκρωμένος είναι άνθρωπος νεκρός.
